Crinoids (Crinoidea, Echinodermata) from the Middle Jurassic (Callovian) of eastern Poland : a case study from the Żebrak IG 1 borehole

• Autorzy: Salamon M. A. , Feldman-Olszewska A.

Identyfikatory

DOI

10.14241/asgp.2018.020

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A taxonomic account of the Callovian crinoid fauna from the Żebrak IG 1 borehole (eastern Poland) is presented. The assemblage contains numerous isocrinid ossicles (Isocrinidae) assigned to the following taxa: Isocrinus cf. nicoleti (Desor), Isocrinus sp., Chariocrinus andreae (Desor), Balanocrinus cf. subteres (Münster in Goldfuss) and Pentacrinites sp. These isocrinids are associated with a few ossicles of cyrtocrinids (Cyrtocrinida; Cyrtocrinida indet.). The crinoid remains are poorly preserved; they all are isolated ossicles, showing broken margins and/or abraded surfaces. Such a state of preservation documents a long distance of transportation and/or re-deposition in a high-energy, shallow-water setting. The crinoid assemblage differs significantly from those of southern Poland (the Polish Jura Chain and the Mesozoic margin of the Holy Cross Mountains), in which sessile crinoids, such as cyrtocrinids (Cyrtocrinida), inhabiting mostly deeper-water carbonate facies, are predominant.

Słowa kluczowe

EN

Echinoderms; crinoids; Jurassic; Callovian; Poland

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geologiczne
• Czasopismo: Annales Societatis Geologorum Poloniae
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 88, No. 3
• Strony: 273--283
• Opis fizyczny: Bibliogr. 71 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Salamon M. A.

• University of Silesia, Faculty of Earth Sciences, Department of Palaeontology and Stratigraphy, Będzińska 60, 41-200 Sosnowiec, Poland

autor

Feldman-Olszewska A.

• Polish Geological Institute – National Research Institute Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. Agassiz, J. L. R., 1836. Prodrome d’une Monographie des Radiaires ou Echinodermes. Mémoires de la Société des Sciences Naturelles de Neuchâtel, 1: 168-199.
• 2. Aleksandrowski, P., 2017. Polska na tle struktur tektonicznych Europy. In: Nawrocki, J. & Becker, A. (eds), Atlas geologiczny Polski. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, pp. 20-21. [In Polish.]
• 3. Arendt, Y. A. 1974. Morskije lilii cirtokrinidy. Trudy Paleontologicheskego Instituta, Akademia Nauk SSSR, 144: 1-251. [In Russian, with English summary.]
• 4. Bielecka, W., 1975. Foraminifera and brackish ostracoda from the Portlandian of Polish Lowlands. Acta Geologica Polonica, 20: 295-329.
• 5. Bielecka, W., Styk, O., Błaszyk, J. & Kopik, J., 1980a. Jura środkowa. Gromada Ostracoda. In: Malinowska, L. (ed.), Budowa Geologiczna Polski. T. 3. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. Cz. 2b. Mezozoik, Jura. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, pp. 226-249. [In Polish.]
• 6. Bielecka, W., Styk, O., Pazdro, O. & Kopik, J., 1980b. Jura środkowa. Rząd Foraminiferida. In: Malinowska, L. (ed.), Budowa Geologiczna Polski. T. 3. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. Cz. 2b. Mezozoik. Jura. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, pp. 108-141. [In Polish.]
• 7. Blumenbach, I. F., 1804. Abbildungen naturhistorischer Gegenstände. Göttingen, 36 pp.
• 8. Boczarowski, A., 2012. Palaeoenvironmental interpretation of echinoderm assemblages from Bathonian ore-bearing clays at Gnaszyn (Kraków-Silesia Homocline, Poland). Acta Geologica Polonica, 62: 351-366.
• 9. Dayczak-Calikowska, K., 1980. Crinoidea. In: Malinowska, L. (ed.), Budowa Geologiczna Polski. T. 3, Atlas skamieniałości przewodnik i charakterystycznych. Cz. 2b. Mezozoik, Jura. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 249 pp. [In Polish.]
• 10. Dayczak-Calikowska, K., 1997. Jura środkowa. Sedymentacja, paleogeografia i paleotektonika. In: Marek, S. & Pajchlowa, W. (eds), Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego, 153: 269-282. [In Polish, with English summary.]
• 11. Dayczak-Calikowska, K. & Moryc, W., 1988. Evolution of sedimentary basin and palaeotectonics of the Middle Jurassic in Poland. Kwartalnik Geologiczny, 32: 117-136. [In Polish, with English summary.]
• 12. Desor, E., 1845. Résumé des études sur les crinoides fossiles de la Suisse. Bulletin de la Société neuchâteloise des Sciences naturelles, 1: 211-222.
• 13. Eichwald, E. I., 1868. Lethaea Rossica ou paléontologie de la Russie, 2. Schweizerbart, Stuttgart, 640 pp.
• 14. Feldman-Olszewska, A., 1998. Early Aalenian - Callovian Palaeogeography. In: Dadlez, R., Marek, S. & Pokorski, J. (eds), Palaeogeographical Atlas of the Epicontinental Permian and Mesozoic in Poland 1:2500000, Plates 37-48. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• 15. Feldman-Olszewska, A., 2007. Wyniki badań litologicznych i stratygraficznych utworów jury środkowej. In: Wyszków IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych Państwowego Instytutu Geologicznego, 120: 58-59. [In Polish, with English summary.]
• 1. Feldman-Olszewska, A., 2008. Jura. Litologia i stratygrafia. In: Wrotnów IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych Państwowego Instytutu Geologicznego, 126: 60-61. [In Polish, with English summary.]
• 16. Feldman-Olszewska, A., 2011a. Jura. Litologia i stratygrafia. In: Parczew IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych Państwowego Instytutu Geologicznego, 130: 22-123. [In Polish, with English summary.]
• 17. Feldman-Olszewska, A., 2011b. Jura. Litologia i stratygrafia. In: Stadniki IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych Państwowego Instytutu Geologicznego, 132: 22-123. [In Polish, with English summary.]
• 18. Gislén, T., 1924. Echinoderm Studies. Zoologiska Bidrag Uppsala, 9: 330 pp.
• 19. Głuchowski, E., 1987. Jurassic and early Cretaceous Articulate Crinoidea from the Pieniny Klippen Belt and the Tatra Mts, Poland. Studia Geologica Polonica, XCIV: 6-102.
• 20. Goldfuss, G. A., 1826. Petrefacta Germaniae. Div. Prima: Zoophytorum reliquiae. Arnz & C., Düsseldorf, pp. 1-114
• 21. Gonzalez, R. & Wetzel, A., 1996. Stratigraphy and paleogeography of the Hauptrogenstein and Klingnau formations (middle Bajocian to late Bathonian), northern Switzerland. Eclogae geologicae Helvetiae, 89: 695-720.
• 22. Gorzelak, P. & Salamon, M. A., 2009. Signs on benthic predation on Late Jurassic stalked crinoids, preliminary data. Palaios, 24: 70-73.
• 23. Gorzelak, P., Salamon, M. A., 2013. Experimental tumbling of echinoderms - taphonomic patterns and implications. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 386, 569-574.
• 24. Gray, J. E., 1842. Synopsis of the Contents of the British Museum, 44th Edition. London, IV+308 pp.
• 25. Grewingk, C., 1861. Geologie von Liv- und Kurland mit Inbergriff einiger angrenzenden Gebiete. Archiv fur die Naturkunde Liv, Est- und Kurlands, 1: 479-774.
• 26. Hess, H., 1972. Chariocrinus n. gen. für Isocrinus andreae Desor aus dem unteren Hauptrogenstein (Bajocien) des Basler Juras. Eclogae geologicae Helvetiae, 65: 197-210.
• 27. Hess, H., 1999a. Lower Jurassic Posidonia Shale of Southern Germany. In: Hess, H., Ausich, W. I., Brett, C. E. & Simms, M. J. (eds), Fossil Crinoids. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 183-196.
• 28. Hess, H., 1999b. Middle Jurassic of Northern Switzerland. In: Hess, H., Ausich, W. I., Brett, C. E. & Simms, M. J. (eds), Fossil Crinoids. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 203-215.
• 29. Hess, H., 1999c. Tertiary. In: Hess, H., Ausich, W. I., Brett, C. E. & Simms, M. J. (eds), Fossil Crinoids. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 233-236.
• 30. Hess, H., 2014. Balanocrinus and other crinoids from Late Jurassic mudstones of France and Switzerland. Swiss Journal of Palaeontology, 133: 47-75.
• 31. Hess, H. & Messing, C. G., 2011. Treatise on Invertebrate Paleontology, part T, Echinodermata 2, Crinoidea, 3. The University of Kansas, Paleontological Institute, Lawrence, I-XXIX + 261 pp.
• 32. Hess, H., Salamon, M. A. & Gorzelak, P., 2011. Late Jurassic-Early Cretaceous (Tithonian-Berriasian) cyrtocrinids from south-eastern Poland. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen, 260: 119-128.
• 33. Hess, H. & Spichiger, U., 2001. Argoviacrinus rarissimus n. g. n. sp., a new crinoid (Echinodermata) from the Middle Oxfordian of Northern Switzerland. Eclogae Geologicae Helvetiae, 94: 489-494.
• 34. Klikushin, V. G., 1992. Iskopaemye morskie liliipentakrinidy i ikh rasprostranenie v SSSR. Leningrad Palaeontological Laboratory, Sankt Petersburg, 358 pp. [In Russian, with English summary.]
• 35. Krenkel, E., 1915. Die Kelloway-Fauna von Papilani in Westrussland. Palaeontographica, 5-6: 191-362.
• 36. Loriol, P. de, 1879. Monographie des crinoides fossiles de la Suisse. Mémoires de la Société paléontologique Suisse, 4-6: 300 pp.
• 37. Loriol, P. de, 1889. Paléontologie francaise, ou description des fossiles de la France, s. 1, Animaux invertébrés. Terrain jurassique 11. Crinoides. Masson, Paris, 1207 pp.
• 38. Lutze, G. F., 1960. Zur Stratigraphie und Paläontologie des Callovien und Oxfordien in Nordwest-Deutschland. Geologisches Jahrbuch, 77: 391-531.
• 39. Makowski, H., 1952. La faune Callovienne de Łuków en Pologne. Palaeontologia Polonica, 4: 1-62.
• 40. Moore, R., Lalicker, C. G. & Fischer, A. G., 1952. Invertebrate Fossils. McGraw-Hill, New York, Toronto, London, 766 pp.
• 41. Narkiewicz, M. & Dadlez, R., 2008. Geological regional subdivision of Poland: general guidelines and proposed schemes of sub-Cenozoic and sub-Permian units. Przegląd Geologiczny, 56: 391-397. [In Polish, with English summary.]
• 42. Niemczycka, T., 1965. Boundary of the Middle and Upper Jurassic in the. northern area of the Lublin region and in the Podlasie region. Kwartalnik Geologiczny, 9: 603-615. [in Polish, with English and Russian summary.]
• 43. Niemczycka, T., 1975. Jura środkowa. Wyniki badań litologicznych i stratygraficznych. In: Żebrak IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych, 28: 128-129. [In Polish.]
• 44. Niemczycka, T., 1978. The Middle Jurassic and Lower Oxfordian lithofacies in the Radom-Lublin area. Acta Geologica Polonica, 28: 485-501. [In Polish, with English summary.]
• 45. Niemczycka, T., 1979. The Middle Jurassic and Lower Oxfordian lithofacies in the Radom-Lublin area Middle and Upper
• 46. Jurassic in southern Podlasie. Kwartalnik Geologiczny, 23: 803-817. [In Polish, with English summary.]
• 47. Niemczycka, T., 1989. Wyniki badań stratygraficznych i litologicznych. Jura. In: Radzyń IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych, 66: 115-126. [In Polish.]
• 48. Olempska, E. & Błaszyk, J., 2001. A boreal ostracod assemblage from the Callovian of the Łuków area, Poland. Acta Palaeontologica Polonica, 46: 553-582.
• 49. Pieńkowski,G., Schudack,M.E.,Bosák,P. ,Enay,R. ,Feldman-Olszewska, A., Golonka, J., Gutowski, J., Herngreen, G. F. W., Jordan, P., Krobicki, M., Lathuiliere, B., Leinfelder, R. R., Michalik, J., Mönnig, E., Noe-Nygaard, N., Pálfy, J., Pint, A., Rasser, M. W., Reisdorf, A., Schmid, D. U., Schweigert, G., Surlyk, F., Wetzel, A. & Wong, T. E., 2008. Jurassic. In: McCann, T. (ed.), The Geology of Central Europe. Vol. 2: Mesozoic and Cenozoic. The Geological Society, London, pp. 823-922.
• 50. Quenstedt, F. A., 1851. Das Flözgebirge Würtemberges. Mit besonderer Rücksicht auf den Jura. H. Laupp‘schen, Tübingen, 580 pp.
• 51. Radlicz, K., 1975. Jura środkowa. Wyniki badań petrograficznych. In: Żebrak IG 1. Profile Głębokich Otworów Wiertniczych, 28: 208-209. [In Polish.]
• 52. Radwańska, U. & Radwański, A., 2003. The Jurassic crinoid genus Cyclocrinus d’Orbigny, 1850: still an enigma. Acta Geologica Polonica, 53: 301-320.
• 53. Roemer, F., 1870. Geologie von Oberschlesien. Robert Nischk- hovsky, Breslau, XXIV + 587 pp.
• 54. Roux, M., 1981. Echinodermes: Crinoides Isocrinidae. Résultats des campagnes Musorstorm 1, Philippines. Mémoires Orstorm, 91: 477-543.
• 55. Różycki, S. Z., 1953. Górny dogger i dolny malm Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Prace Instytutu Geologicznego, 17, 1-412. [In Polish, with Russian summary.]
• 56. Salamon, M. A., 2008a. Jurassic cyrtocrinids (Cyrtocrinida, Crinoidea) from extra-Carpathian Poland. Palaeontographica Abt. A, 285: 77-99.
• 57. Salamon, M. A., 2008b. The Callovian (Middle Jurassic) crinoids from the black clays of the Łuków area, eastern Poland. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen, 247: 133-146.
• 58. Salamon, M. A., 2008c. The Callovian (Middle Jurassic) crinoids from northern Lithuania. Paläontologische Zeitschrift, 82: 269-278.
• 59. Salamon, M. A. & Gorzelak, P., 2010. Cyrtocrinids (Echinodermata, Crinoidea) from Upper Jurassic Štramberk-type limestones in southern Poland. Palaeontology, 53: 869-885.
• 60. Salamon, M. A. & Zatoń, M., 2006. Balanocrinus hessi, a new crinoid (Echinodermata) from the Callovian (Middle Jurassic) of southern Poland. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen, 240: 1-17.
• 61. Salamon, M. A. & Zatoń, M., 2007. Late Bajocian through Callovian (Middle Jurassic) crinoid fauna from the epicontinental deposits of Poland. Swiss Journal of Geosciences, 100: 153-164.
• 62. Seilacher, A. & Hauff, R. B., 2004. Constructional morphology of pelagic crinoids. Palaios, 19: 3-16.
• 63. Siemiradzki, J., 1903. Der ober Jura in Polen und seine Fauna, II. Gastropoden, Bivalven, Brachiopoden and Echinodermen. Zeitschrift für Deutsche geologische Gesellschaft, 45: 103-144.
• 64. Simms, M. J., 1989. British Lower Jurassic Crinoids. The Palaeontological Society, London, 102 pp.
• 65. Simms, M. J., 1999. Pentacrinites from the Lower Jurassic of Dorset Coast of Southern England. In: Hess, H., Ausich, W. I., Brett, C. E. & Simms, M. J. (eds), Fossil Crinoids. Cambridge University Press, Cambridge, pp. 177-182.
• 66. Smoleń, J., 2000. The Middle Jurassic and Lower Oxfordian lithofacies in the Radom-Lublin area Middle and Upper Jurassic in southern Podlasie. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 393: 53-79. [In Polish, with English summary.]
• 67. Ubaghs, G., 1953. Sous-Classe 4. Articulata J. S. Miller. In: Piveteau, J. (ed.), Traité de Paléontologie, 3. Masson, Paris, pp. 756-765.
• 68. Wójcik, K., 1910. Bat, kelowej i oxford okręgu krakowskiego (stratygrafia). Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności w Krakowie, Seria B, 50: 409-511. [In Polish.]
• 69. Woodward, H. B., 1894. The Jurassic rocks of Britain. The Middle and Upper Oolitic rocks of England (Yorkshire excepted). Memoirs of the Geological Survey of the UK, 628 pp.
• 70. Zatoń, M., Salamon, M. A. & Kaźmierczak, J., 2008. Cyrtocrinids (Crinoidea) and associated stalked crinoids from the Lower/ Middle Oxfordian (Upper Jurassic) shelfal deposits of southern Poland. Geobios, 41: 559-569.
• 71. Żelaźniewicz, A., Aleksandrowski, P., Buła, Z., Karnkowski, P. H., Konon, A., Oszczypko, N., Ślączka, A., Żaba, J. & Żytko, K., 2011. Regionalizacja tektoniczna Polski. Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław, pp. 1-60. [In Polish.]

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).