Reakcja układu strop-filar w komorowo-filarowym systemie eksploatacji

• Autorzy: Grzybek W. , Stolecki L.

Warianty tytułu

EN

Reaction of the roof-pillar system in the chamber-pillar technology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano wstępne wyniki badań mających na celu rozpoznanie wzajemnego współoddziaływania na siebie poszczególnych elementów układu geomechanicznego jaki na złożu rud miedzi stanowią: strop, filary-calizna i spąg. Do obserwacji procesu deformacji górotworu wykorzystano tzw. metodę objętościową, polegającą na ocenie zmian objętościowych ośrodka skalnego na podstawie rejestracji zmian ciśnienia oleju w sondzie pomiarowej wprowadzonej do otworu wiertniczego nawierconego w górotworze. Badania prowadzono równolegle w warstwach stropowych oraz w wybranym filarze technologicznym. Wykonano trzy otwory wiertnicze, jeden prostopadle do stropu oraz dwa otwory prostopadle do filara technologicznego, po jednym w jego części piaskowcowej i dolomitowej. Sondy pomiarowe zostały umieszczone odpowiednio: w otworze stropowym na wysokości 15 m, natomiast w części piaskowcowej filara na głębokości 7 m od ociosu, a w części dolomitowej na głębokości 4 m. Stanowisko pomiarowe zlokalizowano na wyprzedzeniu frontu eksploatacyjnego w rejonie oddziaływania dużej strefy tektonicznej. Wykazano, że lokalna deformacja warstw stropowych ma swoje odzwierciedlenie w ośrodku skalnym usytuowanym na poziomie złoża (filary, calizna). Dotychczasowe wyniki badań wskazują, że zastosowana metoda objętościowa może być wykorzystywana do określania i oceny procesów deformacyjnych zachodzących w górotworze, w trakcie eksploatacji złoża.

EN

This paper discusses the results of mining observations that describe the reaction of geomechanical system in Polish cooper mines. This system consists of three elements: roof layers, pillars and floor layers. The authors applied new measuring technique (volumetric measurement method) to determine the method of deformation of rock mass. The pressure probe is a basic element of the measurement system under the volumetric method. The probe is inserted into the borehole. The measurements that are taken include the changes of the oil pressure in the probe. Observations were made in roof layers and in the technological pillar. Three boreholes were made. One borehole was made in the roof layers. Two others in the pillar – one borehole in the sandstone part and the second one in the dolomite part of the pillar. Probes were inserted into boreholes accordingly: in the roof layers at the height of 15 m, in the sandstone part at the depth of 7 m from the pillar side wall and the dolomite part at the depth of 4 m. Measurement station was located in the lead of the mining field in the area of the impact of a large fault zone. It was shown that the local deformation of roof layers are reflected in the rock formation located at the level of deposits (pillars, face). The experience gained during the research indicates that the proposed method delivers promising results in the area of monitoring and assessing the deformation of a rock mass, while mining the deposit.

Słowa kluczowe

PL

deformacja górotworu; procesy objętościowe; wstrząsy sejsmiczne

EN

rock mass deformation; volumetric changes; seismic events

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 72, nr 6
• Strony: 37--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Grzybek W.

• Politechnika Śląska w Gliwicach

autor

Stolecki L.

• Politechnika Śląska w Gliwicach

Bibliografia

• 1. Butra J.: Eksploatacja rud miedzi w warunkach zagrożenia tąpaniami i zawałami. KGHM Cuprum CB-R. Wrocław 2010.
• 2. Goszcz A.: Elementy mechaniki skał oraz tąpania w polskich kopalniach węgla i miedzi. Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej Wydawnictwo PAN. Kraków 1999.
• 3. Grzebyk W., Stolecki L.: Identyfikacja procesów termodynamicznych zachodzących w górotworze pod kątem oceny zagrożeniami zjawiskami dynamicznymi. „Górnictwo i Geoinżyneria” 2010, R. 34, z. 2, s. 289-295.
• 4. Grzebyk W., Stolecki L.: Wpływ zaburzeń tektonicznych na przebieg deformacji masywu skalnego w obrębie eksploatowanego pola. Czasopismo N-T „Cuprum” 2013, nr 1, s. 81-86.
• 5. Grzebyk W., Stolecki L.: Sposób deformacji górotworu w trakcie eksploatacji złoża rud miedzi w LGOM. „Przegląd Górniczy” 2013, nr 7, s. 99-105.
• 6. Grzebyk W., Stolecki L.: Charakterystyka deformacyjna filara technologicznego w komorowo-filarowym systemie eksploatacji. Archives of Mining Science. Vol 59 (2014), No 2, s. 323-335.
• 7. Kapiesz J., Makówka J.: Przemieszczenia płyt stropu podczas eksploatacji złoża rud miedzi systemem J-UG i J-UGZ. Międzynarodowy Kongres Górnictwa Rud Miedzi. Lubin 2002, s. 91-102.
• 8. Kwaśniewski M.: Zachowanie się skał w warunkach prawdziwie trójosiowego ściskania – odkształcenia objętościowe i dylatacja. Archives of Mining Science. Vol 52. 2007, No 3, s. 409-435.
• 9. Walaszczyk J., Drzewiecki J., Mutke G.: Model niszczenia skał stropowych górotworu będącego źródłem intensywnych zjawisk dynamicznych. Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Kraków 2002.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.