Sztuka wywiadu a sztuka wojny : rola szpiegostwa i informacji wywiadowczych w dziełach strategów i teoretyków wojny

• Autorzy: Kamiński Mariusz Antoni

Identyfikatory

DOI

10.34752/2023-h285

Warianty tytułu

EN

The art of intelligence and the art of war : the role of espionage and intelligence in publications by strategists and theoretics of war

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Współczesny wywiad narodził się w XIX wieku i stał się ważną instytucja państwa podczas I wojny światowej. Jednak szpiegostwo i inne formy działalności wywiadowczej występował również we wcześniejszych epokach historycznych oraz różnych cywilizacjach i kulturach. Wykorzystanie informacji zdobywanych przez szpiegów i informatorów, a także gromadzone podczas zwiadu wojskowego, były szczególnie istotne w działaniach militarnych. W artykule zaprezentowano jak stratedzy i teoretycy wojny odnosili się do wykorzystania informacji wywiadowczych w sztuce wojennej. W tym celu przeanalizowano dzieła literackie różnych autorów począwszy od czasów starożytnych po XIX wiek. Znaleźli się wśród nich zarówno twórcy, których publikacje zaliczane są współcześnie do kanonu sztuki wojennej (jak m.in. Sun Tzu, Clausewitz, Fryderyk II), jak też mniej znani autorzy zajmujący się strategią działań militarnych (m.in. Kautilya, Nizām Al-Mulk, al-Ansari, Thiébault, Jomini).

EN

Modern intelligence was born in the 19th century and became an important state institution during World War I. However, espionage and other forms of intelligence activities also occurred in earlier historical eras and various civilizations and cultures. The use of information obtained by spies, as well as collected during military reconnaissance, was important in military operations. The article presents how strategists and war theorists referred to the use of intelligence information in the art of war. For this purpose, literary works of various authors were analyzed, from ancient period to the 19th century. The article includes authors such as: Sun Tzu, Kautilya, Nizām Al -Mulk, al-Ansari, Frederick II, Clausewitz, Thiébault, and Jomini.

Słowa kluczowe

PL

wywiad; sztuka wywiadu; sztuka wojny; Sun Tzu; Clausewitz; Fryderyk II; Kautilya; Nizām AlMulk; al-Ansari; Thiébault; Jomini; Arthaśastra

EN

intelligence; art of war; Sun Tzu; Clausewitz; Frederick II; Kautilya; Nizām Al-Mulk; al-Ansari; Thiébault; Jomini; Arthaśastra

• Wydawca: Towarzystwo Wiedzy Obronnej
• Czasopismo: Wiedza Obronna
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 4
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys.

Twórcy

autor

Kamiński Mariusz Antoni

• Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-9395-9744

Bibliografia

• Andrew C., The Secret World. A History of Intelligence, London 2018.
• Boesche R., Kautilya’s Arthasastra on War and Diplomacy in Ancient India, „The Journal of Military History” 2003, t. 67, nr 1.
• Clausewitz C. von, O wojnie, Warszawa 1999.
• Frederick II (King of Prussia), Military Instruction from the Late King of Prussia to His Generals: Illustrated with Plates., Translated from the French: Foster; Sherborne 1818.
• Herman M., Potęga wywiadu, Warszawa 2002.
• Jomini A.H., The Art of War, Translated from the French by G.H. Mendell and W.P. Craighill, Originally published in 1862.
• Jones D.G., The School of Sun Tzu: Winning Empires Without War, Bloomington 2012.
• Kahn D., Clausewitz and intelligence, „Journal of Strategic Studies” 1986, t. 9, nr 2–3.
• Kamiński M.A., Ewolucja wywiadu jako instytucji państwa, Warszawa 2021.
• Kautilya, The Arthasastra, Vol. 2, English translation R.P. Kangle, Delhi 2014.
• Kautilya, The Arthashastra, edited, rearranged, translated and introduced by L.N. Rangarajan, Penguin Books Ltd. 2016.
• Kissinger H., O Chinach, Wołowiec 2014.
• Lambton A.K.S., The Dilemma of Government in Islamic Persia: The Siyāsat-Nāma of Nizām Al-Mulk, „Journal of the British Institute of Persian Studies” 1984, t. 22, nr 1.
• McClish M., Olivelle P., The Arthaśāstra. Selections from the Classic Indian Work on Statecraft, Indianapolis - Cambridge 2012.
• Milevski L., The idea of genius in Clausewitz and Sun Tzu, „Comparative Strategy” 2019, t. 38, nr 2.
• Musco S., Introducing al-Ansari as a classic of intelligence, „Comparative Strategy” 2017, t. 36, nr 2.
• Nehru J., The Discovery of India, Delhi 1981,
• O’Dowd E., Waldron A., Sun Tzu for strategists, „Comparative Strategy” 1991, t. 10, nr 1.
• Rosello V.M., Clausewitz’s Contempt for Intelligence, „Parameters” 1991, t. 21, nr 1.
• Shoham D., Michael L., The intelligence dimension of Kautilyan statecraft and its implications for the present, „Journal of Intelligence History” 2016.
• Sun Tzu, Sztuka Wojny, https://www.lazarski.pl/fileadmin/user_upload/dokumenty/student/Sun_Tzu_sztuka_wojny.pdf (dostęp: 15.09.2023).
• Thiébault P., Manuel Général du service des États-majors généraux et divisionnaires dans les armées, Paris 1813.
• Warner M., The divine skein: Sun Tzu on intelligence, „Intelligence and National Security” 2006, t. 21, nr 4.
• Weber M., Polityka jako zawód i powołanie, Kraków - Warszawa 1998.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).