The Influence of the Material-structural Characteristics of Travertine, Limestone and Alabaster on the Features of Their Use in the Construction of the Assumption Cathedral in Princely Halych

• Autorzy: Bornyak Ulyana , Melnyk Viktor

Identyfikatory

DOI

10.35784/teka.6918

Warianty tytułu

PL

Wpływ właściwości materiałowo-strukturalnych trawertynu, wapienia i alabastru na cechy ich wykorzystania w budowie katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Księstwie Halickim

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The authors established the relationship between substance-structural characteristics of natural stone – alabaster, limestone and travertine, and the features of its use in the construction of the Assumption Cathedral in Princely Halych. The authors draw on data from archaeology, geology, the latest technological research, and the method of comparative analysis. The article shows the features and continuity of the materials application in the region construction.Thanks to the comprehensive studies of travertine, limestone and alabaster blocks, it was possible for the first time to discover and identify specific sources of origin of the main building materials of the Assumption Cathedral of Princely Hal-ych. And probable routes of stone transportation to the cathedral’s construction site are also outlined. The conducted re-search also indicates that since the 12th century, we can speak about the stability and continuity of the travertine use in the construction of the region.

PL

Autorzy ustalili związek pomiędzy materiałowo-strukturalnymi właściwościami kamienia naturalnego – alaba-stru, wapienia i trawertynu, a cechami jego wykorzystania przy budowie katedry Wniebowzięcia NMP w Haliczu Książęcym. Autorzy odwołują się do danych z zakresu archeologii, geologii, najnowszych badań technologicznych oraz metod analizy porównawczej. Pokazano specyfikę i ciągłość wykorzystania tych materiałów w budownictwie region. Dzięki kompleksowym badaniom bloków trawertynu, wapienia i alabastru po raz pierwszy udało się wykryć i zidentyfikować konkretne źródła po-chodzenia głównych materiałów budowlanych katedry Wniebowzięcia NMP w Haliczu Książęcym, a także wytyczyć prawdo-podobne trasy transportu kamienia na miejsce budowy katedry. Przeprowadzone badania wskazują również, że od XII wieku można mówić o stałości i ciągłości wykorzystania trawertynu w budownictwie regionu.

Słowa kluczowe

EN

Galicia-Volyn principality; Assumption Cathedral; fresco painting; travertine; limestone; alabaster

PL

księstwo galicyjsko-wołyńskie; katedra Wniebowzięcia NMP; freski; trawertyn; tuf wapienny; wapień; alabaster

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 20, nr 3
• Strony: 24--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., fig.

Twórcy

autor

Bornyak Ulyana

• Ivan Franko Lviv National University

• https://orcid.org//0000-0003-1214-4821

autor

Melnyk Viktor

• Lviv Polytechnic National University

• https://orcid.org/0000-0002-2340-3684

Bibliografia

• [1] Bevz V., Bevz M., Lukomskyi Yu., Petryk V. Uspenskyi sobor davnoho Halycha: istoriia vyvchennia, problemy zberezhen-nia ta konservatsii / V. Bevz, M. Bevz, Yu. Lukomskyi, V. Petryk // Pamiatky Ukrainy: istoriia ta kultura. – 2001. – Ch. 4. – S. 30−35
• [2] Melnyk V.Novovidnaideni fragmenty fresok Uspenskoho soboru v Halychi / Viktor Melnyk // Pamiatky sakralnoho mys-tetstva Volyni: nauk. zb. Vyp. 8: Mater. VIII mizhnar. nauk. konfer., (m. Lutsk, 13−14 hrud. 2001 r.) / Volynska oblderzhad-ministratsiia; Volynskyi kraieznavchyi muzei; Muzei volynskoi ikony. – Lutsk: Nadstyria, 2001. – S. 104−105.
• [3] Melnyk V. Tekhnolohichni osoblyvosti fresok druhoi polovyny XII stolittia Uspenskoho soboru v Halychi / Viktor Melnyk // Arkheolohichni doslidzhennia Lvivskoho universytetu. 2012. Vyp. 14−15. – S. 91−106
• [4] Hutsuliak R.B. Naukovo-restavratsiini doslidzhennia zalyshkiv muruvan Uspenskoho soboru v s. Krylos Halytskoho r-nu / R.B. Hutsuliak, Yu. N. Strilenko // Zberezhennia ta vykorystannia kulturnoi spadshchyny Ukrainy: problemy ta pers-pektyvy: mater. Mizhnar. yuvileinoi nauk. konfer., (Halych, 4−6 lyst. 2004 r.). – Halych: Informatsiino-vydavnychyi viddil Natsionalnoho zapovidnyka “Davnii Halych”, 2004. – S. 128−140.
• [5] Pasternak Ya. Staryi Halych: arkheolohichno-istorychni doslidy u 1850−1943 rr. / Yaroslav Pasternak. – Krakiv; Lviv: Ukr. vyd-vo, 1944. – 238 s., 8 ark. il.
• [6] Pasternak S. Z choho bula zbudovana kniazha katedra u Krylosi / S. Pasternak // Nasha Batkivshchyna. Lviv, 1938. – Ch. 9. – S. 199−201.
• [7] Borniak U. Pryrodni kameni u frahmentakh budivli Uspenskoho soboru s. Krylos/ U. Borniak, V. Hulii, V. Petryk., H. Zholob // Zbirnyk materialiv mizhnarodnoi naukovo-praktychnoi konferentsii “Suchasni tekhnolohii ta osoblyvosti vydobut-ku, obrobky i vykorystannia pryrodnoho kaminnia” (24−25 lystopada 2017, Kyiv). – Kyiv: DDHTsU, 2016. – S. 45−48.
• [8] Hulii V.M. Rodovyshcha alebastru Halychyny [Elektronnyi resurs] / V.M. Hulii, U.I. Borniak, O.V. Kostiuk, V.B. Stepanov // Koshtovne ta dekoratyvne kaminnia. – 2019. – No 3. – S. 15−24. – Rezhym dostupu: http://nbuv.gov.ua/UJRN/Ktdk_2019_3_5
• [9] Vuitsyk V. Novii pamiatnyk drevnerusskoi belokamennoi rezbы / Vladymyr Vuitsyk // Pamiatnyky kulturы. Novыe ot-krыtyia. Ezhehodnyk 1982. – Moskva: Nauka, 1984. – S. 212−214.
• [10] M. Ángeles García-del-Cura, David Benavente, Javier Martínez-Martínez Nora Cueto a Sedimentary structures and physical properties of travertine and carbonate tufa building stone. Construction and Building Materials. Volume 28, Issue 1., March 2012, Pages 456−467.
• [11] Borniak U. Pryrodni kameni u frahmentakh budivli Uspenskoho soboru s. Krylos/ U. Borniak, V. Hulii, V. Petryk., H. Zholob // Zbirnyk materialiv mizhnarodnoi naukovo-praktychnoi konferentsii “Suchasni tekhnolohii ta osoblyvosti vydobut-ku, obrobky i vykorystannia pryrodnoho kaminnia” (24−25 lystopada 2017, Kyiv). – Kyiv: DDHTsU, 2016. – S. 45−48
• [12] Melnyk V.; Borniak U. Novi dani do istorii, tekhnolohii pobudovy ta mystetskoho ozdoblennia Uspenskoho soboru v kniazhomu Halychi. // Kniazha doba: istoriia i kultura, Lviv 2019.
• [13] Hrushevskyi M. Istoriia Ukrainy-Rusy: v 11 t., 12 kn. / Mykhailo Hrushevskyi. – K.: Nauk. dumka, 1993. – T. 3: Do roku 1340 / [redkol.: P. S. Sokhan (hol.), S. I. Bilokin ta in.]. – 592 s.
• [14] Plamenytska O.A. Deiaki aspekty khronolohii ta typolohii Berezhanskoho zamku v konteksti formuvannia urbanistych-noi systemy mista / O.A. Plamenytska // Ukrainska akademiia mystetstva. Doslidnytski ta naukovo-metodychni pratsi. – K., 2011. – No 18. – S. 257−270.
• [15] Poliukhovych D. Chervonohorod – znykle misto / Dmytro Poliukhovych // zbruch. – 2016. – [on-line] available at: https://zbruc.eu/node/52608 Reference date: 10/11/2024.
• [16] Perspektyvni dilianky ta rodovyshcha korysnykh kopalyn Ternopilskoi oblasti. [on-line] available at: http://www.oda.te.gov.ua/main/ua/publication/content/19460.htm. Reference date: 10/11/2024

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).