Pochodzenie wód mineralnych w Krakowie

• Autorzy: Chowaniec J. , Najman J. , Mochalski P. , Śliwka I. , Zuber A.

Warianty tytułu

EN

The origin of mineral waters in Kraków

• Konferencja: Współczesne problemy hydrogeologii = Current challenges in hydrogeology : sympozjum
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wody mineralne występujące na obszarze Krakowa związane są głównie z wapieniami jury, marglami kredy oraz piaskami paleogenu i neogenu, przykrytymi nieprzepuszczalnymi iłami miocenu. Większość tych wód pochodzi z zasilania w końcowym stadium ostatniego zlodowacenia, a stężenia chlorków wynoszą około 70–750 mg/dm3. Wyjątek stanowi woda wypływająca z wapiennego zrębu na Skałce koło Wawelu, w której stężenie chlorków wynosi około 1800 mg/dm3. Woda ta jest prawdopodobnie mieszaniną typowej wody wieku glacjalnego ze starszą wodą plejstoceńską.

EN

In the area of Kraków, mineral waters occur mainly in Jurassic limestones, Cretaceous marls and Paleogene and Neogene sands, which are covered by impermeable Miocene clays. Majority of these waters were recharged at the end of the last glacial, and the contents of chlorides are in the range of 70–750 mg/L. The water outflowing from a limestone horst on Skałka, near the Wawel Hill, is an exception with the contents of chlorides of ca. 1800 mg/L. That water is probably a mixture of typical glacial-age water with older Pleistocene water.

Słowa kluczowe

PL

wody mineralne; znaczniki środowiskowe; wiek wody; pochodzenie zasolenia

EN

mineral waters; environmental tracers; water age; origin of salinity

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 445 Hydrogeologia z. 12/1
• Strony: 35--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Chowaniec J.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Najman J.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Fizyki Jądrowej, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków

autor

Mochalski P.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Fizyki Jądrowej, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków

autor

Śliwka I.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Fizyki Jądrowej, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków

autor

Zuber A.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• [1] BOGACZ K., 1974 — Pozycja geologiczna złoża wód mineralnych Mateczny w Krakowie. Spraw. z Pos. Komis. Nauk. PAN Krak., 17, 1: 202-204.
• [2] CHOWANIEC J., 1999 — Nowe ujęcie wód mineralnych w południowej części Krakowa. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 9 (red. S. Krajewski, A. Sadurski): 389-393. INFOMAX S.C., Kielce.
• [3] CHOWANIEC J., FELISIAK J., 1995 — Sebha– geneza mineralizacji wód uzdrowiska Mateczny w Krakowie. W: Tradycja a nowoczesność w interpretacjach sedymentologicznych. 4. Krajowe Spotkanie Sedymentologów, Kraków, 26-28 czerwca 1995.
• [4] DOWGIAŁŁO J., KARSKI A., POTOCKI I., 1969 — Geologia surowców balneologicznych. Wyd. Geol., Warszawa.
• [5] KLECZKOWSKI A.S., MYSZKA J., 1989 — Hydrogeologia regionu Krakowa. W: Przew. 60. Zjazdu Pol. Tow. Geol. (red. J. Rutkowski): 162-179. AGH, Kraków.
• [6] KLECZKOWSKI A.S., MYSZKA J., SOLECKI T., STOPA J., 1994 - Krakowskie artezyjskie zdroje wód pitnych z wapieni jury. Wydz. Geol., Geofiz. i Ochr. Środ. AGH, Kraków.
• [7] LASA J., MOCHALSKI P., PUSZ J., 2004 — Evaluation of a pulse-discharge helium ionisation detector for the determination of neon concentrations by gas chromatography. J. Chromatogr. A, 1035, 2: 261-264.
• [8] MATYSZKIEWICZ J., 2001 — Rola regionu krakowskiego w sedymentacji osadów górnej jury Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Prz. Geol., 49, 8: 724-727.
• [9] MOCHALSKI P., 2005 - Chromatograficzna metoda oznaczania Ne, Ar i N2 w wodach podziemnych. W: W spółczesne problemy hydrogeologii, t. 12 (red. A. Sadurski, A. Krawiec): 825-828. UMK, Toruń.
• [10] MOCHALSKI P., ŚLIWKA I., LASA J., 2007 — Chromatograficzna metoda jednoczesnego oznaczania Ne, Ar, SF6, freonu 11 i freonu 12 w wodach podziemnych. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 13, cz. 2(red. A. Szczepański i in.): 285-292. Wydz. Geol, Geofiz. i Ochr. Środ. AGH, Kraków.
• [11] MOTYKA J., POSTAWA A., 2000 — Influence of contaminated Vistula River water on the groundwater entering the Zakrzówek limestone quarry, Cracow region, Poland. Environ. Geol., 39, 3/4:398-404.
• [12] PUSZ J., LASA J., ŚLIWKA I., 2007 — Metoda chromatografii gazowej w pomiarach stężenia helu w wodach podziemnych. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 13, cz. 2 (red. A. Szczepański i in.): 303-311. Wydz. Geol., Geofiz. i Ochr. Środ. AGH, Kraków.
• [13] TORGERSEN T., KENNEDY B.M., HIYAGON H., CHIOU K.Y., REYNOLDS J.H., CLARKE W.B., 1989 — Argon accumulation and the crustal degassing flux of 40Ar in the Great Artesian Basin, Australia. Earth Planet. Sci. Lett., 92: 43-46.
• [14] ZUBER A., 2007 — Metoda helowa datowania wód podziemnych. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 13, cz. 2 (red. A. Szczepański i in.): 381-388. Wydz. Geol., Geofiz. i Ochr. Środ. AGH, Kraków.
• [15] ZUBER A., RAJCHEL L., 2007 — Geneza wód mineralnych Matecznego. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 13, cz. 2 (red. A. Szczepański i in.): 995-1002. Wydz. Geol., Geofiz. i Ochr. Środ. AGH, Kraków.
• [16] ZUBER A., MOTYKA J., OSENBRUCK K., WEISE S.M., GRABCZAK J., 1998 — Odporność na zanieczyszczenia antropogeniczne wód w wapieniach malmu rejonu Krakowa, określona metodami znaczników środowiska. Pr. Nauk UŚl., 1718: 262-277.
• [17] ZUBER A., WEISE S.M., MOTYKA J., OSENBRUCK K., RÓŻAŃSKI K., 2004 — Age and flow pattern of groundwater in a Jurassic limestone aquifer and related Tertiary sands derived from combined isotope, noble gas and chemical data. J. Hydrol., 286, 1-4:87-112.
• [18] ZUBER A., RÓŻAŃSKI K., CIĘŻKOWSKI W., red. 2007 - Metody znacznikowe w badaniach hydrogeologicznych - poradnik metodyczny. Ofic. Wyd. Politech. Wroc., Wrocław.
• [19] ZUBER A., GRABCZAK J., 1991 — Badania izotopowe wód podziemnych Krakowa i okolic. W: Budowa geologiczna, warunki hydrogeologiczne i geotechniczne podłoża Krakowa: 51-58. Konf. nauk.-tech. Kraków, 7. października 1991. AGH, Kraków.