Algorithmization of the description the relationship to the local space in daily life – social experience

• Autorzy: Barańska Anna Marta , Eckes Konrad

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923GP.25.003.22858

Warianty tytułu

PL

Algorytmizacja opisu relacji do przestrzeni lokalnej w codziennych doświadczeniach społecznych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In daily life there are many relationships between human being and the local space. A typical feature of the state register (cadastre) is stability in time. But in other relationships to the local space – the role of time can be crucial. In this paper the task of defining the relationships to the space in a formal way was undertaken. The method of making the conditions (facts) for the selected examples of relations was applied, and then the procedures (algorithms) were carried out, building the relationships to the local space, making it active for an individual or a group. As examples, at first the relationships to 2D objects was presented, regarding the addressed fragment of the local space and the defined time when the relationship is active. Then the hierarchic structure of the space was taken into account by dividing it into smaller final units using a developed address recorded in the set of base conditions. A reverse case was discussed – hierarchic increase of the area in subsequent steps of the procedure of defining the relationships between the activity and space. In this case the access to the subsequent larger and larger areas is the function of the eligibilities of individuals or social groups to the subsequent stage of extending the area up to its final maximal form. Such relationships take place in industrial companies, where the gradation of eligibilities is a form of protecting the production details. Another relationship to the space is the relationship of the individual or group to linear objects, for example to the network of roads and marked trails. The example of the relationship to the network of trails and the complex case of the relationship, regarding additional conditions were presented. The next section developing direct relationships to multistep relationships is discussed. It extends the feature only for the sequence of pedestrian movements combined with the traffic. In this case two relationships occur: the relationship to a spatial object and relationship to a linear object (the route of the vehicle). In almost all the cases the time factor plays an important role in the relation to space, which is defined as one of the conditions in the set of base facts. The contemporary time is the era of digitalisation of data and processes. The space we live, is a unique good. This good should be managed in a sustainable way Hence the need to explore, analyse and formalise various relationships to the space.

PL

W codziennym życiu społecznym istnieje wiele relacji między człowiekiem a przestrzenią lokalną. Typową cechą rejestru państwowego, który opisuje tego typu relacje (np. kataster), jest stabilność względem czasu. W innych relacjach do przestrzeni lokalnej – czas ogrywa kluczową rolę. Celem niniejszej pracy jest wykazanie relacji do przestrzeni i nadanie tym relacjom postaci formalnej. Zastosowano metodykę tworzenia bazy warunków (faktów) dla wybranych, przykładowych relacji, a następnie sformułowano procedury (algorytmy), które budują relację do lokalnej przestrzeni, czyniąc ją aktywną dla jednostki lub grupy społecznej. W pierwszej kolejności rozpatrzono relacje do obiektów powierzchniowych, uwzględniając określony fragment przestrzeni lokalnej oraz czas aktywności tych relacji. Następnie uwzględniono strukturę hierarchiczną tej przestrzeni poprzez podział na mniejsze jednostki docelowe, korzystając z rozbudowanego adresu zapisanego w zbiorze warunków bazowych. Przedyskutowano również przypadek odwrotny – hierarchiczne narastanie pola powierzchni w kolejnych krokach procedury ustalania relacji aktywności do przestrzeni. W tym przypadku dostęp do coraz większych obszarów jest funkcją uprawnień jednostki lub grupy społecznej do kolejnego stopnia rozszerzenia zakresu obszaru aż do jego maksymalnej, docelowej postaci. Takie relacje występują w zakładach przemysłowych, gdzie gradacja uprawnień jest formą ochrony szczegółów produkcji. Innym rodzajem relacji do przestrzeni jest relacja jednostki lub grupy do obiektów liniowych, takich jak sieci dróg i wytyczone szlaki. Rozpatrzono przypadek relacji do sieci szlaków oraz bardziej złożony przypadek relacji, uwzględniający dodatkowe warunki. Kolejny rozdział rozbudowuje relacje bezpośrednie do relacji wielostopniowych. Rozszerza on cechę wyłącznie ruchu pieszego o sekwencyjne połączenie ruchu pieszego z ruchem pojazdu. W tym przypadku występują dwie relacje składowe: relacja do obiektu przestrzennego i relacja do obiektu liniowego (trasy pojazdu). W prawie wszystkich przypadkach ważną rolę odgrywa czynnik czasu relacji do przestrzeni, który jest definiowany jako jeden z warunków w zbiorze faktów bazowych. Czasy współczesne to epoka cyfryzacji danych i procesów. Przestrzeń, w której żyjemy, jest dobrem niepowtarzalnym. Tym dobrem musimy gospodarować w sposób racjonalny. Stąd wynika postulat poznawania, analizowania i formalizowania różnych relacji do przestrzeni.

Słowa kluczowe

EN

algorithmization of the description; formal records of relationships; base conditions; procedures of developing relationships

PL

algorytmizacja opisu; zapisy formalne relacji; warunki bazowe; procedury budujące relacje

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 24
• Strony: 44--50
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Barańska Anna Marta

• AGH University of Krakow, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering, Krakow, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-6426-4115

autor

Eckes Konrad

• State Academy of Applied Sciences, Jaroslaw, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-0220-2277

Bibliografia

• 1. Eckes, K. Relacje przestrzenne prawa i ich zapis w postaci formalnej (Spatial relationships of the law and their recording in formal form). Roczniki Geomatyki (Annals of Geomatics), Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, 2014; tom 12, zeszyt 1, pp. 41–50.
• 2. Barańska, A., Eckes, K. Formalny zapis reguł prawnych obowiązujących w przestrzeni lokalnej (A formal notation of legal rules applicable in the local space). Geoinformatica Polonica, 2024; volume 23, pp. 101–112.
• 3. Hadlak, S., Tominski, C., Schulz, H.J., Schumann, H. Visualization of Hierarchies in Space and Time, Conference: Workshop GeoVA(t) – Geospatial Visual Analytics: Focus on Time At: Guimarães, Portugal, 2010 (https://vca.informatik.uni-rostock.de/~ct/publications/Hadlak10SpaceTimeHierarchies.pdf).
• 4. Hinckfuss, I. Time, Space, and Space – Time – book chapter in The Existence of Space and Time, Oxford Academic, 1975; pp. 63–83.
• 5. Dobraja, I., Kraak, M.J. Principles of dashboard adaptability to get insights into origin-destination data. Journal of Location Based Services, 2020; volume 14(1), pp. 28–48 (https://doi.org/10.1080/17489725.2020.1738577).
• 6. McCarty, L. Thorne, Reflections on TAXMAN: An Experiment in Artificial Intelligence and Legal Reasoning. Harvard Law Review, 1977.
• 7. Susskind, R.E. Expert Systems in Law. A Jurisprudential Inquiry. Clarendon Press, Oxford, 1987.
• 8. Gordon, T.F. The Pleadings Game: An Artificial Intelligence Model of Procedural Justice. Springer – Science + Business Media, Germany 1995.
• 9. Aho, A.V., Hopcroft, J.E., Ullman, J.D. Algorytmy i struktury danych (Algorithms and data structures). Wydawnictwo Helion, Poland, 2003.
• 10. Banachowski, L., Diks, K., Rytter, W. Algorytmy i struktury danych (Algorithms and data structures). Wydawnictwo Naukowe PWN, Poland, 2023.
• 11. Cormen, T.H., Leiserson, Ch.E., Rivest, R.L., Clifford, S. Wprowadzenie do algorytmów (Introduction to algorithms). Wydawnictwa Naukowo-Techniczne WNT, Warszawa, Poland, 2001.
• 12. Ząbek, Ś. Podstawy algorytmizacji i programowania (Fundamentals of algorithmics and programming). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, Poland, 2012.
• 13. Chauvin, T., Stawecki, T., Winczorek, P. Wstęp do prawoznawstwa (Introduction to Jurisprudence). Wydawnictwo C.H. Beck, Poland, 2009.
• 14. Morawski, L. Wstęp do prawoznawstwa (Introduction to Jurisprudence). Wyd. XVII, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń, Poland, 2016.
• 15. Blikle, A. Automaty i gramatyki. Wstęp do lingwistyki matematycznej (Automata and grammars. Introduction to mathematical linguistics). PWN, Warszawa, Poland, 1971.
• 16. Cyrul, W., Duda, J., Opiła, J., Pełech-Pilichowski, T. Informatyzacja tekstu prawa. Perspektywy zastosowania języków znacznikowych (Computerisation of legal text. Perspectives on the application of markup languages). Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, 2014.
• 17. Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o Infrastrukturze informacji przestrzennej (Law of 4 March 2010 on spatial information infrastructure). Dziennik Ustaw Nr 76, poz. 489, pp. 6462–6477.
• 18. Mazur, J. Algorytm jako informacja publiczna w prawie europejskim (Algorithm as public information in European law). Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, Poland, 2021.