Coffinite from the Permian copper-bearing ores, SW Poland

• Autorzy: Salamon W. , Banaś M.

Warianty tytułu

PL

Coffinit w permskich skałach miedzionośnych monokliniy przedsudeckiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the Permian copper-bearing strata of Fore-Sudetic Monocline (Poland) coffinite has been found for the first time. Previously in Poland it was identified in the hydrothermal polymetallic Kowary deposit (Ramdohr 1961, Mochnacka 1966) and in the Triassic terrigenous sediments of the Peribaltic Syneclise (Bareja 1980). In the rocks studied coffinite occurs locally in the near-top part of the Weissliegendes sandstones and was described in a variegated, grey-pink rock with black and brownish stains, representing a transitional redox environment. The coffinite is associated with diversified Ni-Co mineralization and accumulations of thucholite and pitchblende as a secondary mineral replacing the pitchblende as well as the framework components and cement of the sandstones. Its genesis should be linked with uranium-bearing hydrocarbons affecting the sandstones, particularly detrital quartz. Such chemically aggressive solutions, saturated with UO2 ions and CO2 from the broken down carbonate uranium-bearing complexes, corroded and metasomatically replaced the sandstone minerals. As a result, thucholite and uranium silicate - coffinite - formed, the latter due to the silica from the decomposed quartz. The coffinite is developed as spheroidal and botryoidal accumulations, the latter growing as replacement rims inwards quartz grains. The most important mineralogical features as well as the composition of coffinite have been determined.

PL

Występowanie coffinitu w permskich utworach miedzionośnych w Polsce zostało stwierdzone po raz pierwszy. Dotychczas oznaczono ten minerał w polimetalicznym złożu hydrotermalnym w Kowarach (Ramdohr 1961, Mochnacka 1966) oraz w terygenicznych utworach triasu syneklizy perybałtyckiej (Bareja 1980). Na monoklinie przedsudeckiej występuje on lokalnie w przystropowej części piaskowców zaliczanych do białego spągowca. Obserwowano go w pstrej, szaro-różowej skale z czarnymi i brunatnymi plamami, reprezentującej zmienne środowisko redox. W bliskim otoczeniu rejestrowano zróżnicowane okruszcowanie Ni-Co oraz skupienia thucholitu i smółki uranowej. Coffinit na monoklinie ma charakter wtórny, zastępuje smółkę uranową, składniki terygeniczne i spoiwo piaskowca. Jego genezę łączyć można z oddziaływaniem uranonośnych węglowodorów na piaskowce, szczególnie na kwarzec terygeniczny. Agresywne chemicznie roztwory nasycone jonami UO2 i CO2, powstałymi z rozpadu węglanowych kompleksów uranonośnych, korodują i zastepują metasomatycznie piaskowce. W wyniku procesów thucholityzacji i coffinityzacji powstaje substancja thucholitowa oraz krzemian uranu coffinit, który wykorzystuje krzemionkę z rozpadu SiO2. Skupienia coffinitowe ujawniają się w formach groniastych, botryoidalnych struktur otoczkowych narastających na brzegach ziaren kwarcu. Podano najważniejsze cechy mineralogiczne i skład chemiczny coffinitu.

Słowa kluczowe

EN

coffinite; uranium mineralization; polymetallic ores; microprobe

PL

coffinit; skały miedzionośne; monoklina przedsudecka; uranonośne węglowodory

• Wydawca: Mineralogical Society of Poland
• Czasopismo: Mineralogia
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 33, iss. 1
• Strony: 3--16 + 1 k. tab.
• Opis fizyczny: Bibliogr. [26] poz., tab.

Twórcy

autor

Salamon W.

autor

Banaś M.

• University of Mining and Metallurgy, Department of Salt and Ore Deposits, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland

Bibliografia

• BANAŚ M., JAROSZ J., SALAMON W., 1978: Thucholite from the Permian copper-bearing rocks in Poland.Miner. Polon. 9,2,3-24.
• BANAŚ M., SALAMON W., 1991: Thucholite from Zechstein copper ores, Poland. In: Augustithis S.S. (Ed.): rimary radioactive minerals, Theophrastus, Athens, 317-332.
• BAREJA E., 1980: Wyniki badań mineralogicznych uranu w utworach triasu syneklizy perybałtyckiej na tle znanych „piaskowcowych" złóż uranu. Kwart. Geol. 28,353-366 (in Polish).
• DUBINCZUK W.T., PENKOW W.F., USPENSKI W .A., AWDONIN A.S., SZEWCZENKO W.N., 1977: Zamiestschenije uraninita kieritom i koffinitom. Geochimia 2,283-288.
• FRENZEL G., OTTEMANN J., 1968: Über ein neues Ni-As Mineral und eine bemerkenswerte Uranmi-neralisation von Anna-Prokopi Grube bei Pribram. N. Jb. Min. Mh. 420-429
• HARSHMAN E. N., 1970: Uranium ore rolls in the United States. In: Uranium Exploration Geology. Int. Atomic Energy Agency, Vien, 219-32.
• HOSTETLER P. B., GARRELS R.M., 1962: Transportation and precipitation of uranium and vanadium at low temperatures, with special reference to sandstone-type uranium deposits. Econ. Geol. 57, 136-67.
• JANECZEK J., 1991: Composition and origin of coffinite from Jachymov, Czechoslovakia. N. Jb. Miner. Mh. H. 9,385-395.
• JANECZEK J., 1993: Krystalochemia uraninitu i jego trwałość w warunkach redukcyjnych. Uniw. Śląski, Sosnowiec, 3-73 (in Polish).
• JANECZEK J., EWING R.C., 1992: Coffinitization — a mechanism for the alteration of UO2 under reducing conditions. Mat. Res. Soc. Symp. Proc. Vol. 257. Materials Research Society, 497-504.
• KOGLIN E., SCHENK H.J., SCHWOCHAU К. 1978: Spectroscopic studies on the binding of uranium by brown coal. Appl. Spectr. 32,486-488.
• KUCHA H., 1993: Noble metals associated with organic matter, Kupferschiefer, Poland. In: Parnell J. et al. (Eds), Bitumens in Ore Deposits. Springer-Verlag, Berlin, 153-170.
• LUDWIG K.R., GRAUCH R.I., 1980: Coexisting coffinite and uraninite in some sandstone-host uranium ores of Wyoming. Econ. Geol. 75, 296-302.
• MAOZHONG MIN, 1991: Mineral paragenetic associations and textural patterns in the uranium deposits of granite type in China. In: Augustithis S.S. (Ed.): Primary radioactive minerals. Theophrastus, Athens, 75-103.
• MOCHNACKA K., 1965: On occurrence of coffinite in Kowary (Lower Silesia). Bull. l'Acad. Pol. Sei., Ser. geol. geogr. 13,113-115.
• MOENCH R. H., 1962: Properties and paragenesis of coffinite from the Woodrow mine, New Mexico. Amer. Miner. 47,26-33.
• NASH J.T., 1968: Uranium deposits in the Jackpile Sandstone, New Mexico. Econ. Geot. 63, 737-750.
• PARNELL J., EAKIN P., 1987: The replacement of sandstones by uraniferous hydrocarbons: significance for petroleum migration. Miner. Mag. 51, 505-515.
• PIESTRZYŃSKI A., 1990: Uranium and thorium in the Kupferschiefer formation, Lower Zechstein, Poland. Miner. Deposita 25,146-151.
• POINTER C.M., ASHWORTH J.R., SIMPSON P.R., 1989: Genesis of coffinite and the U-Ti association in Lower Old Red Sandstone sediments Ousdale, Caithness, Scotland. Miner. Deposita 24,117-123.
• RAMDOHR P., 1961: Das Vorkommen von Coffinit in hydrothermalen Uranerzgängen besonders vom Co-Ni-Bi-Typ. N. Jb. Min. Abh. 95,313-324.
• SAWŁOWICZ Z., 1991: Organic matter in Zechstein Kupferschiefer from the Fore-Sudetic Monocline (Poland). Miner. Polon. 22,2,49-68.
• SHARM В., 1991: Mineralogy of sandstone-type uranium district of northern Bohemia (Czechoslovakia). In: Augustithis S.S. (Ed.): Primary radioactive minerals. Theophrastus, Athens, 189-316.
• SIMOVA F.G., 1984: Uranosilicate phases of homological order pitchblende-coffinite in the Balkan Metallogenic Zone. Coniptes rendus l'Acad.Bulg. Sei. 37,10,1359-1361.
• SHISHKOVA-SIMOVA F.G., PETROVA R.P., 1991: Scanning electron microprobe, X-ray microspectral and quantitative infrared spectrophotometric investigations of primary uranium minerals from the hydrothermal deposit in the west Balkan metallogene zone. In: Augustithis S.S. (Ed.): Primary radioactive minerals. Theophrastus, Athens, 235-253.
• STIEFF L.R., STERN T.W., SHERWOOD A.M., 1956: Coffinite — an uranous silicate with hydroxyl substitution: a new mineral. Amer. Miner. 41, 675-678.