Struktura urbanistyczna wybranych łódzkich osiedli mieszkaniowych z lat 1950-1990 wyrazem zmieniających się metod kształtowania przestrzeni

• Autorzy: Bamberski Michał

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0054.3462

Warianty tytułu

EN

The urban structure of selected housing estates in Łódź from 1950-1990 as an expression of changing methods of shaping space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia struktury urbanistyczne wybranych łódzkich osiedli mieszkaniowych z lat 1950-1990 w kontekście przeprowadzonych badań nad metodami kształtowania przestrzeni. Stanowi także próbę zabrania głosu w dyskusji o jakości osiedli mieszkaniowych realizowanych w okresie istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Przyjęto metodę porównawczą, zestawiając ze sobą charakterystyczne cechy struktury urbanistycznej czterech wybranych osiedli mieszkaniowych, takie jak: powierzchnia, powierzchnia zabudowy, wskaźnik intensywności zabudowy, liczba mieszkańców, liczba kondygnacji, kompozycja urbanistyczna, lokalizacja lokali usługowych oraz technologia wykonania budynków mieszkalnych. Każde z nich jest reprezentantem poszczególnych dziesięcioleci opisywanego okresu. Badania zostały przeprowadzone na podstawie analizy tekstów źródłowych, historycznych zdjęć lotniczych, ortofotomap, oryginalnych projektów zagospodarowania terenu oraz obserwacji empirycznych na terenie osiedli mieszkaniowych. Badanie obrazuje proces pierwotnego odejścia od formy tradycyjnego kwartału miejskiego z lokalami usługowymi zlokalizowanymi w parterze, aby pod koniec okresu badawczego znów do niego powrócić, jednak w zmodernizowanym i bardziej ekonomicznym układzie. Przykłady osiedli Bałuty I oraz Radogoszcz-Wschód udowadniają, że pomimo 30 lat różnicy kompozycja urbanistyczna oparta o kwartały miejskie pozostała najbardziej miastotwórczą formą zabudowy w środowisku zurbanizowanym. Ponadto czytelny, funkcjonalny i wygodny układ urbanistyczny świadczy o jakości całego osiedla mieszkaniowego.

EN

The article presents the urban structures of selected housing estates in Łódź from the years 1950-1990 in the context of research conducted on methods of shaping space. It is also an attempt to take part in the discussion about the quality of housing estates built during the existence of the Polish People's Republic. A comparative method was adopted, comparing the characteristic features of the urban structure of four selected housing estates, such as: area, built area, development intensity index, number of inhabitants, number of floors, urban composition, location of retail and structural technology of the residential buildings. Each of them represents particular decades of the described period. The research was carried out on the basis of the analysis of source texts, historical aerial photos, orthophotomaps, original spatial development projects and empirical observations in housing estates. The study illustrates the process of the initial abandonment from the form of a traditional city quarter with retail premises located on the ground floor, only to return to it at the end of the research period, but in a modernized and more economical layout. The examples of the Bałuty I and Radogoszcz-Wschód housing estates prove that, despite a 30-year difference, the urban composition based on city quarters remains the most city-forming system of development in an urbanized environment. Moreover, a clear, functional and comfortable urban layout proves the quality of the entire housing estate.

Słowa kluczowe

PL

osiedle mieszkaniowe; urbanistyka; kwartał miejski; Łódź

EN

housing estate; urban planning; city block; Łódź

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2024
• Tom: R.28, nr 3
• Strony: 45--51
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., il.

Twórcy

autor

Bamberski Michał

• Politechnika Łódzka, Wydział Budownictwa Architektury i Inżynierii Środowiska

• https://orcid.org/0000-0001-7694-7063

Bibliografia

• [1] https://rynekpierwotny.pl/wiadomosci-mieszkaniowe/50-polakow-mieszka-w-lokala-wybudowanych-w-prl/5960/ [dostęp: 4.01.2024].
• [2] Pakuła R., Miastoprojekt - Łódź swojemu miastu, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2019.
• [3] Ciarkowski B., Odcienie Szarości. Architektura i polityka w PRL-u, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
• [4] Le Corbusier, Karta Ateńska, Centrum Architektury, Warszawa 2017.
• [5] Krystkowski T., Wielorodzinne osiedla i zespoły mieszkaniowe z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX w., [w:] Krasiński E. (red.), Atlas historyczny miasta Łodzi, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2022.
• [6] Ciarkowski B., Miastoprojektanci. Łódzcy architekci w czasach PRL-u, Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź 2018.
• [7] Wesołowski J., Łódź epoki stalinowskiej, [w:] Krasiński E. (red.), Atlas historyczny miasta Łodzi, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2022.
• [8] https://dzienniklodzki.pl/teofilow-mial-byc-najwiekszym-lodzkim-osiedlem-poznaj-jego-historie-archiwalne-zdjecia/ar/c15-15237205 [dostęp: 4.01.2024].
• [9] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/druga-polska;3894402.html [dostęp: 12.09.2023].
• [10] Dzielnica mieszkaniowa Retkinia, Architektura, nr 5-6, 1973.
• [11] Bielecki C., Ciągłość w architekturze, [w:] Jędruch D., Karpińska M., Leśniak-Rychlak D. (red.), Teksty modernizmu: Antologia polskiej teorii i krytyki architektury 1918-1981, Fundacja Instytut Architektury, Warszawa 2018.
• [12] Nawratek K., Ideologie w przestrzeni. Próby demistyfikacji, TAiWPN Universitas, Kraków 2005.
• [13] Zespół mieszkaniowy Radogoszcz-Wschód 1979-1985, „Architektura”, nr 1, 1986.
• [14] Sim D., Miasto życzliwe. Jak kształtować miasto z troską o wszystkich, Wysoki Zamek, Warszawa 2020.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"