Inżynier Edmund Libański - popularyzator nauki i techniki we Lwowie w początkach XX wieku

• Autorzy: Gierszewska B

Warianty tytułu

EN

Edmund Libański - promoter of science and technology in Lwow at the beginning of the 20th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Edmund Libański was a well-known promoter o f science and technology in Lwow and the region of Eastern Galicia, active in the years 1901-1928. Apart from his work as a bridge-constraction engineer and educationalist, he also became known as a journalist, writer o f popular science books, playwright and translator o f dramatic plays, satirist, owner of a cinema, promoter o f aviation, aeroplane constructor and pilot, as well as an ardent activist o f the Polish Socialist Party (PPS). The most important facet o f his activity, however, came in the form of lectures and publications aimed at a wide audience of lay people and intended to make the public aware of the new possibilities offered by the development of technology, the wide access to education and culture, and the overall democratization o f public life. The famous lectures given by Libański (numbering in hundreds) left a strong imprint on the cultural and educational life o f Lwow o f the period. The lectures were very well prepared and presented in a dynamic and modem way. At first, Libański illustrated his lectures with photographs and slides, but later, starting from 1908, he began to replace them with documentary films specially selected for the presentations. He also gave public presentations of various inventions; in 1911, for example, he organized and took part in a flight o f an air-balloon over Lwow, an important event in the life of the city’s inhabitants. In the years 1907-1911 Libański was active in developing the film industry in Lwow and its surroundings. He was in charge of two educational cinemas, “Urania” and “Helios”, and he was the owner o f an itinerant cinema that showed films all over the region, starting from Lwow up to Krakow. The film shows, in which an important part was played by “shots of nature” as well as by films dealing with the latest technology, were supplemented with popular-science “open lectures” delivered by Libański and special guests invited by Libański from among the scientific and technical elite of Lwow. Libański’s formula for popularizing science and technology with the use of the cinema at the beginning of the 20th century, i.e. the idea of using films for educational purposes, yielded excellent results. The method that Libański used for explaining to the public the things they could see on the screen was the best possible one in the early stages of cinematography; it was particularly effective at a time when the new public had to grow accustomed to the cinema, and suited for people who were only starting to enter the world o f culture and education thanks to the use of film. The approach to the use o f the cinema and film adopted by Libański, only a few years after the beginnings o f cinematography, was highly innovative and unique on a world scale.

Słowa kluczowe

PL

technika; Lwów; nauka

EN

engineering; Lwow; education

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2004
• Tom: R. 49, nr 2
• Strony: 53--68
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz.

Twórcy

autor

Gierszewska B

• Akademia Świętokrzyska w Kielcach, Instytut Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa, Zakład Historii Książki i Prasy

Bibliografia

• 1. J. Potoczny: Oświata dorosłych i popularyzacja wiedzy w plebejskich środowiskach Galicji doby konstytucyjnej (1867-1918). Rzeszów 1998, s. 174-176.
• 2. Dwa lata pracy Uniwersytetu Ludowego im. A. Mickiewicza (1899-1901). Lwów 1901.
• 3. R. Wroczyński: Praca oświatowa. Warszawa 1965, s. 77.
• 4. Kronika. „Kurier Lwowski” 1907 nr 284 s.2.
• 5. Literatura i Sztuka. „Kurier Lwowski” 1906 nr 50 s. 3-4.
• 6. W. Jamrożek: Idee edukacyjne polskiej socjalnej demokracji w Galicji do 1918 roku. Poznań 1994, s. 137-140.
• 7. J. Potoczny: Oświata dorosłych i popularyzacja wiedzy w plebejskich środowiskach Galicji doby konstytucyjnej (1867-1918). Rzeszów 1998, s. 172-180.
• 8. „Kurier Lwowski” 1913 nr 527 s.2
• 9. Literatura i Sztuka. „Kurier Lwowski” 1907 nr 69 s. 4.
• 10. Z postępów wiedzy i techniki, na temat rozwoju wynalazków, rozpowszechniania nowości w przemyśle tkackim i tekstylnym. „Kurier Lwowski” 1907 nr 293 s. 1-2.
• 11. Kronika. Uniwersytet Ludowy na prowincji. „Kurier Lwowski” 1907 nr 189 s.4.
• 12. Na prowincji. „Kurier Lwowski” 1907 nr 262 s.2.
• 13. Na prowincji. „Kurier Lwowski” 1909 nr 115 s.4.
• 14. „Dziennik Lwowski” 1908 nr 23 s. 563; nr 24 s. 588.
• 15. Kronika Lwowa, jego zabytki i osobliwości. Lwów 1909, s. 74-75.
• 16. E. Libański: Walka o kinoteatry. Tamże 1912 nr 12 s. 1
• 17. Grażyna i Marek Halberdowie: Film w mieście galicyjskim 1896-19.19. „Kino” 1983 nr 9 s. 21-24.
• 18. Z. Popławski: Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844-1945. Wrocław 1992, s. 330.
• 19. „Kurier Lwowski" 1913 nr 54 s. 5.
• 20. E. Libański: Fabryka balonów. „Kurier Lwowski” 1910 nr 243 s. 1-2.
• 21. Z. Popławski: Dzieje Politechniki Lwowskiej w latach 1844-1945. Wrocław 1992, s. 92.
• 22. K. Lewiński: Libański Edmund [hasło], [w:] Polski Słownik Biograficzny. Kraków 1.17 (1972) z. 2 s. 273-274.
• 23. K. Lewiński: Libański Edmund (hasło]. [w:] Polski Słownik Biograficzny. Kraków 1.17 (1972) z. 2 s. 273-274.
• 24. S. Nicieja: Cmentarz obrońców Lwowa. Wroclaw 1990, s. 344.
• 25. Bibliografia dramatu polskiego 1765-1939 Ludwika Simona , w opracowaniu i pod redakcją Ewy Heise i Tadeusza Siverta (cz. A-M s. 322)
• 26. „Książka” 1905 nr 12 s. 498.
• 27. „Czasopismo Techniczne” 1897 nr 13 s. 165-166.
• 28. „Świat” 1910 nr 21.
• 29. S. Nicieja : Cmentarz Obrońców Lwowa. Wroclaw 1990, s. 344.