Możliwości geologicznej sekwestracji CO2 w utworach czerwonego spągowca basenu Poznania

• Autorzy: Lubaś J. , Kiersnowski H.

Warianty tytułu

EN

Future prospects for CO2 storage in geological structures of the Rotliegend Poznań Basin

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Budowa geologiczna basenu Poznania, stanowiącego część polskiego permskiego basenu czerwonego spągowca, stwarza bardzo korzystne warunki do wielkoskalowej sekwestracji CO2. Znacznej miąższości utwory o korzystnych parametrach petrofizycznych, których przestrzeń porowa jest wypełniona solanką, tworzą megastrukturę przykrytą szczelnie od góry znaczącym pakietem ewaporatów cechsztyńskich o doskonałych parametrach izolujących. Szczelność tę potwierdzają liczne złoża gazu ziemnego, które utworzyły się w lokalnych niewielkich wyniesieniach morfologicznych. Z kolei szczelność peryferyjnych części niecki poznańskiej (kompleksu składowania) dokumentują złoża gazu, wytworzone w formie pułapek litologicznych na skutek wyklinowania się warstw kolektorskich czerwonego spągowca bądź zaniku jego cech zbiornikowych. Ten ogromny zawodniony zbiornik dodatkowo jest nasycony gazem ziemnym rozpuszczonym do warunków nasycenia w jego wysoko zmineralizowanych solankach. Znaczna ilość złóż gazu ziemnego została już wyeksploatowana, pozostała jednak infrastruktura instalacji powierzchniowych, a szczególnie korytarzy gazociągów przesyłowych, które mogłyby być wykorzystane do przesyłu sekwestrowanego CO2, np. z aglomeracji Poznania. Wykonane do chwili obecnej modelowania statyczne i dynamiczne, potwierdziły możliwość składowania w omawianej megastrukturze kilkuset mln ton CO2.

EN

Rotliegend geology of the Poznań Basin, being part of the Polish Permian Basin, provides favourable conditions for large-scale CO2 storage. The Rotliegend deposits of significant thickness and advantageous petrophysical parameters, where the pore space is filled by brine, form a mega-structure sealed at the top by a thick unit of Zechstein evaporites. The quality of these seals is confirmed by the existence of several gas fields, originated in relatively small geomorphological traps. In turn, integrity of peripheral parts of the storage complex in the Poznań Basin is proven by the presence of gas fields originated as stratigraphic (upslope thinning reservoir lithofacies) or digenetic (decreasing reservoir conditions) gas traps. In addition, this large aquifer is saturated by natural gas, dissolved in highly mineralized brines, up to the maximum saturation phase. The majority of gas fields are depleted, but surface infrastructure has remained, especially gas pipeline systems, which can be used for transferring sequestrated CO2, for example, from Poznań agglomeration. Static and dynamic modeling has proved the possibility of storage of several hundred million metric tons of CO2 in this mega-structure.

Słowa kluczowe

PL

czerwony spągowiec; sekwestracja CO2

EN

Rotliegend; CO2 sequestration

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 448 (1)
• Strony: 17--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys.

Twórcy

autor

Lubaś J.

• Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno, ul. Armii Krajowej 3, 38-400 Krosno

autor

Kiersnowski H.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Polska Służba Geologiczna, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] BUNIAK A., 2010 — Mapa paleogeograficzna górnego czerwonego spągowca. Monoklina przedsudecka i blok Gorzowa, skala 1:200 000. PGNIG, Zielona Góra.
• [2] GÓRECKI W. (red.), 2006 — Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim. Wyd. AGH, Kraków.
• [3] KARNKOWSKI P.H., 1979 — Formowanie się złóż gazu ziemnego na obszarze przedsudeckim. Nafta, 8/9.
• [4] KARNKOWSKI P.H., 1985 — Warunki formowania się złóż gazu ziemnego w Wielkopolsce. Kwart. Geol., 29, 2: 355-368.
• [5] KARNKOWSKI P., 1993 — Złoża gazu ziemnego w Polsce . T. 1 Niż Polski. Tow. Geosynoptyków „Geos" AGH, Kraków.
• [6] KIERSNOWSKI H., PERYT T.M., BUNIAK A., MIKOŁAJEWSKI Z., 2010 — From the intra-desert ridges to the marine carbonate island chain: middle to late Permian (Upper Rotliegend – Lower Zechstein) of the Wolsztyn–Pogorzela high, west Poland. Geol. J., 45, 2/3.
• [7] KIERSNOWSKI H., WOJTKOWIAK Z., 1993 — Geneza pułapek złożowych gazu ziemnego w czerwonym spągowcu rejonu Paproci–Cichej Góry (Wielkopolska). Kwart. Geol., 37, 1: 41-58.
• [8] LUBAŚ J., SZOTT W., ŁĘTKOWSKI P., LEŚNIAK G., RZEPKA M., KREMIENIEWSKI M., SZUFLITA S., 2011 — Zarządzanie ryzykiem geologicznego składowania CO2. Obiekt Niecki Poznańskiej. Praca INiG. Zadanie 1.1.17. Narodowego Programu Sekwestracji wykonanego na zamówienie Ministra Środowiska.
• [9] SOKOŁOWSKI J., 1974 — Zarys budowy geologicznej oraz problemy genezy i migracji węglowodorów obszaru przedsudeckiego. Nafta, 6.
• [10] SZOTT W., ŁĘTKOWSKI P., GOŁĄBEK A., MIŁEK K., RYCHLICKI A., 2011a — Opracowanie szczegółowych statycznych modeli ośrodka geologicznego składowisk. Struktura Niecki Poznańskiej w formacjach czerwonego spągowca. Praca INiG. Zadanie 1.1.15. Narodowego Programu Sekwestracji wykonanego na zamówienie Ministra Środowiska.
• [11] SZOTT W., ŁĘTKOWSKI P., MIŁEK K., RYCHLICKI A., 2011b — Modelowanie dynamiczne procesów zatłaczania CO2 do składowiska. Struktura Niecki Poznańskiej. Praca INiG. Zadanie 1.1.16. Narodowego Programu Sekwestracji wykonanego na zamówienie Ministra Środowiska.

Uwagi

PL

Artykuł w: Część 1, Składowanie i magazynowanie w strukturach geologicznych