Oznaczanie antymonu i jego związków w powietrzu na stanowiskach pracy

• Autorzy: Wasilewski Paweł , Woźnica Agnieszka

Warianty tytułu

EN

Determination of antimony and its compounds in the air at workplaces

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Antymon jest stosowany wraz z innymi metalami jako dodatek do stopów czcionkowych i łożyskowych. Antymon w formie metalicznej nie jest zaklasyfikowany jako substancja zagrażająca zdrowiu, natomiast jego sole zostały tak sklasyfikowane. Niektóre związki antymonu zostały sklasyfikowane jako substancje rakotwórcze. Obowiązująca wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) w powietrzu na stanowiskach pracy wynosi 0,5 mg/m3 (Rozporządzenie MRPiPS 2018). Celem badań było opracowanie metody oznaczania antymonu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanej wartości NDS. Metoda polega na pobraniu antymonu i jego związków zawartych w powietrzu na filtr MCE, mineralizacji filtra w wodzie królewskiej w temperaturze 150°C oraz oznaczeniu zawartości antymonu w próbce z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS) z atomizacją w płomieniu. Metoda oznaczania antymonu została przedstawiona w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Antimony is used as an additive in font and bearing alloys along with other metals. Antimony in metallic form is not classified as a health hazard, while its salts have been so classified. Some antimony compounds have been classified as carcinogens. The applicable value of the maximum allowable concentration (MAC) in air at workplaces is 0.5 mg/m3 (MRPiPS ordinance, 2018). The purpose of this study was to develop a method for the determination of antimony for occupational exposure assessment in the range of 1/10–2 of the proposed MAC values. The method consists of collecting antimony and its airborne compounds from an MCE filter, mineralizing the filter in aqua regia at 150°C, then determining the antimony content in the sample using atomic absorption spectrometry (AAS) with flame atomization. The method for the determination of antimony is presented in the form of an analytical procedure, which is included in the appendix. The scope of the article includes health and environmental health and safety issues that are the subject of research in health sciences and environmental engineering.

Słowa kluczowe

PL

antymon; absorpcyjna spektrometria atomowa; powietrze na stanowiskach pracy; narażenie zawodowe; nauki o zdrowiu; inżynieria środowiska

EN

antimony; atomic absorption spectrometry; workplace air; occupational exposure; health sciences; environmental engineering

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 1 (119)
• Strony: 81--93
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wasilewski Paweł

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-6735-4207

autor

Woźnica Agnieszka

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-5335-5970

Bibliografia

• 1. Bielański A. (2005). Podstawy chemii nieorganicznej 2. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 2. ChemPył (2023). Baza wiedzy o zagrożeniach chemicznych i pyłowych. CIOP-PIB, Warszawa [dostęp: 4.07.2023].
• 3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2020/0262 zmieniająca dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy (2020/0262/COD).
• 4. GESTIS (2023). GESTIS Substance database. Germany, Sankt Augustin, BG Institute for Occupational Safety and Health [dostęp: 4.07.2023].
• 5. Konieczko P. (2004). Ocena i kontrola jakości wyników analitycznych. Gdańsk, CEEAM Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska.
• 6. Lee J.D. (1997). Zwięzła chemia nieorganiczna. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• 7. Matczak W. (2000). Antymon - metoda oznaczania. Podst. Met. Oceny Srodow. Pr. 3(25), 34-40.
• 8. NIOSH, National Institute for Occupational Safety and Health (2003a). Elements by ICP (Aqua Regia Ashing) - Method 7301. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 9. NIOSH, National Institute for Occupational Safety and Health (2003b). Elements by ICP (Hot Block/HCl/HNO3 Digestion) - Method 7303. NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Fourth Edition.
• 10. PN-Z-04008-7:2002/Az1:2004 Ochrona czystości powietrza - Pobieranie próbek - Zasady pobierania próbek powietrza na stanowiskach pracy i interpretacji wyników.
• 11. PN-Z-04146-3:2006 Ochrona czystości powietrza - Badania zawartości antymonu i jego związków - Oznaczanie antymonu i jego związków na stanowiskach pracy metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej.
• 12. PubChem (2023). https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Antimony [dostęp 4.07.2023]
• 13. Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/669 z dnia 16 kwietnia 2018 r. zmieniające, w celu dostosowania do postępu naukowo-technicznego, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Dz. Urz. UE L 115/1 z dnia 4.05.2018 r.
• 14. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. DzU 2018, poz. 1286 ze zm.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).