Wpływ roślin na zmienność krajobrazu miasta

Mackoś-Iwaszko, Ewa

doi:10.30450/202311

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wpływ roślin na zmienność krajobrazu miasta

Autorzy

Mackoś-Iwaszko Ewa

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.30450/202311

Warianty tytułu

The impact of plants on the variability of the urban landscape

Języki publikacji

PL EN

Abstrakty

Roślinność jest nieodłącznym elementem miasta spełniającym szereg podstawowych funkcji ekologicznych, ochronnych i estetycznych. Ponadto kreuje, uzupełnia i scala przestrzeń urbanistyczną, niejednokrotnie podnosząc walory architektury. Ze względu na zmienność sezonową i przemijalność roślin, również krajobraz miejski podlega nieustającym przemianom. Istotny wpływ na to majązmiany fenologiczne roślinności. Różnorodność gatunkowa i bogactwo odmian dendroflory przyczyniają się do różnorodności krajobrazu miejskiego, podczas gdy sezonowa zmienność roślin wpływa na jego efemeryczność. W opracowaniu podjęto próbę przedstawienia, w jaki sposób sezonowa zmienność roślinności wpływa na krajobraz miejski na przykładzie Lublina.

Vegetation is an integral part of the city, serving many essential ecological, protective, and aesthetic functions. It creates, complements, and unifies urban space, often enhancing the qualities of architecture. Due to the changeability and impermanence of plants, the urban landscape is also in constant transformation. This is significantly influenced by phenological changes in vegetation. The species diversity and richness of the dendroflora varieties contribute to the landscape diversity, while the seasonal variation of plants impacts its ephemerality. The study attempts to present how the seasonal variability of vegetation affects the urban landscape.

Słowa kluczowe

roślinność miejska efemeryczność zmienność krajobraz miejski

urban vegetation ephemerality variability urban landscape

Wydawca

Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego

Czasopismo

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

Rocznik

2023

Tom

nr 50 (2)

Strony

65--88

Opis fizyczny

Bibliogr. 47 poz., tab., fot.

Twórcy

autor

Mackoś-Iwaszko Ewa

emackos@kul.pl

The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Natural and Technical Sciences, Poland

https://orcid.org/0000-0003-3964-0307

Bibliografia

1. Andrzejewski R. 1975: Problemy ekologicznego kształtowania środowiska w mieście. Wiadomości Ekologiczne, XXI, 3: 175-186.
2. Biuletyn Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej 2021: nr 13 (241)
3. Biuletyn Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej 2022: nr 13 (254)
4. Biuletyn Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej 2023: nr 1(255)-11(265)
5. Błaszczyk M., Kosmala M. 2008: Preferencje wobec zieleni ulicznej i wybranych modeli roślinnych [w:] Zieleń w przestrzeni publicznej miast: funkcja – kreacja – identyfikacja (eds): E. Oleksiejuk, A. Jankowska, Toruń: 137-154.
6. Borowski J., 2012: Dobór drzew, krzewów i pnączy do szczególnie trudnych warunków miejskich. 5. Wiosenna wystawa szkółkarska Mazowiecka Zieleń 2012 – jakość i asortyment.
7. Borowski J., Pstrągowska M., 2009: Zasadnicze znaczenie kształtowania zadrzewień przyulicznych [in:] Zieleń miast i wsi. Techniki i technologie dla terenów zieleni (eds) M.E. Drozdek, I. Wojewoda, A. Prucel, Oficyna Wydawnicza PWSZ w Sulechowie, Sulechów, 7-18.
8. Chudzicka E. 1979: Wpływ struktury zieleni miejskiej na skład gatunkowy i liczebność fitofagów koron (na przykładzie Tilia sp.) [in:] Warunki rozwoju drzew i ich fauny w Warszawie. Mat. Konf. Nauk-Tech, PAN, 74-83.
9. Cichocka E., Goszczyński W. 1991: Mszyce zasiedlające drzewa przyuliczne w Warszawie [in:] Mszyce ich bionomia, szkodliwość i wrogowie naturalni (eds): E. Cichocka, W. Goszczyński, PAN, Warszawa: 9-18.
10. Cichocka E., Goszczyński W., Szybczyński K. 1998: Mszyce i ich naturalni wrogowie na klonach w Warszawie [in:] Fauna miast. Wydawnictwo Uczelniane ATR, Bydgoszcz, 1: 83-88.
11. Dudareva N., Pichersky E. 2000: Biochemical and molecular genetic aspects of floral scents. Plant Physiol 122: 627-633
12. Dudareva N., Pichersky E., Gershenzon J. 2004: Biochemistry of plant volatiles. Plant Physiology, 135: 1893-1902
13. Gawłowska A., 2009: Pielęgnowanie drzew przyulicznych. Przegląd Komunalny 8: 50-51.
14. Jabłońska K., 2014: Wpływ zmian klimatu na fenologięwybranych gatunków roślin wskaźnikowych w Polsce, rozprawa doktorska, Wydział Biologii UW, Warszawa,
15. Jakobsen H.B., Olsen C.E. 1994: Influence of climatic factors on emission of flower volatiles in situ. Planta 192: 365-371
16. Karolewski M. A. 1981: Specyfika i status ekologiczny miasta. Wiadomości ekologiczne XXVII (1): 3-35.
17. Knudsen J.T., Eriksson R., Gershenzon J., Ståhl B. 2006: Diversity and Distribution of Floral Scent. The Botanical Review 72(1): 1-120.
18. Kolek Z., 2010: Psychofizyka barwy. Prace Instytutu Elektrotechniki, 244: 1-16.
19. Kopcewicz J., Lewak S. 2012: Fizjologia roślin, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
20. Kosmala M., Błaszczyk Z., 2012: Społeczny wymiar zieleni i jej wpływ na jakość życia mieszkańców miast. Przegląd komunalny. 8:51-57.
21. Lenard E., Wolski K., 2006: Dobór drzew i krzewów w kształtowaniu terenów zieleni, Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław
22. Lubiarz M., Cichocka E., Goszczyński W. 2011: Landscape type and species richness and com-position of Arthropoda. Part II. Urban landscape. Aphids and other Hemipterous Insects, 17:39-51
23. Łukasiewicz A., Górska-Zajączkowska M. 1983: Fenologiczne pory roku w Poznaniu w latach 1968- 1979. Wiad. Bot. 27, 1: 67-75.
24. Mackoś E. 2010: Arthropods settling small-leaved lime tree (Tilia cordata Mill.) in landscape of Lublin. Aphids and other Hemipterous Insects, 16: 49-57.
25. Mackoś-Iwaszko E., Lubiarz M., Karczmarz K. 2015: The impact of urban conditions on the occurrence of aphids on Acer platanoides L. Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus 14(5):189-207
26. Mackoś-Iwaszko E., Renda J. 2015: Zapachy drzew i krzewów oraz ich znaczenie w zieleni osiedlowej [in:] Krajobrazy Lublina – osiedla mieszkaniowe (eds): E. Trzaskowska, P. Adamiec. Wydawnictwo KUL, Lublin: 91-102.
27. McPherson E. G., Simpson J. R., Peper P. J., Maco S., Xiao Q. 2000: Benefit-cost analysis of Fort Collins’ municipal forest. Internal Tech. Rep., Center for Urban Forest Research, USDA For. Serv., Pacific Southwest Stadion, Davis, Ca.
28. Pichersky E., Raguso R.A., Lewinsohn E., Croteau R. 1994: Floral scent production in Clarkia (Onagraceae) (Localization and developmental modulation of monoterpene emission and linalool synthase activity), Plant Physiol 106: 1533-1540.
29. Pisarski B., Trojan P. 1976: Wpływ urbanizacji na entomofaunę. Entomologia a ochrona środowiska. Wisła-Uzdrowisko: 65-75.
30. Reinhard J., Srivivasan M.V., Zhang S. 2004: Scent-triggered navigation in honeybees. Nature 427: 411
31. Renda J., Trzaskowska E. 2015: Owoce roślin drzewiastych jako element podnoszący estetykę śro¬dowiska Lublina w okresie zimowym. Nauka, Przyroda, Technologie, 9, 3, #36\
32. Renda, J., Mackoś-Iwaszko, E. 2014: Percepcja wzrokowa krajobrazu miasta w aspekcie sezonowej zmienności barw dendroflory. Acta Scientiarum Polonorum, Administratio Locorum 13(1):5-14.
33. Renda, J., Marta Woźniak 2012: Właściwości roślin wykorzystywane w kształtowaniu przestrzeni miasta Lublin. Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych PAN, 1, 124- 132.
34. Rokosza J., 1999: Barwa i pokrój wybranych roślin drzewiastych [in:] Rysunek odręczny dla architektów krajobrazu. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
35. Sobczyńska K. 2014: Zieleń jako element współczesnego miasta i jej rola w przestrzeniach publicznych Poznania. Praca doktorska. Politechnika Poznańska, Poznań.
36. Szczepanowska H. B., 2007: Ekologiczne, społeczne i ekonomiczne korzyści z drzew na terenach zurbanizowanych. Człowiek i Środowisko 31 (3- 4): 5-26.
37. Szczepanowska H. B., 2010: Korzyści z drzew na terenach miejskich. Przegląd Komunalny. 11(230): 112-115.
38. Szopińska E., Zygmunt-Rubaszek J., 2009: Rozwiązania techniczne w projektowaniu i realizacja zieleni wysokiej w krajobrazie zurbanizowanym. [in:] Zieleń miast i wsi. Techniki i technologie dla terenów zieleni (eds): M.E. Drozdek, I. Wojewoda, A. Prucel. Oficyna Wydawnicza PWSZ w Sulechowie, Sulechów: 20-25.
39. Tomaszewska T., Rutkowski Z., 1999: Fenologiczne pory roku i ich zmienność w wieloleciu 1951- 1990. Warszawa: IMGW, Materiały Badawcze, Ser. Meteorologia, 28
40. Trojan P., Winiarska G. 2001: Miasto jako archipelag wysp śródlądowych [in:] Bioróżnorodność i ekologia populacji zwierzęcych w środowiskach zurbanizowanych (eds) P. Indykiewicz, T. Barczak, G. Kaczorowski, Wydawnictwo NICE, Bydgoszcz: 10-16.
41. Tyrvainen, L., Pauleit, S., Seeland, K., Vries, D.S. 2005: Benefits and uses of urban forests and trees. Urban Forestry & Urban greening: 81-114
42. Urbański P., Krzyżaniak M., Rydzewska A., 2009: Zieleń Poznania i innych miast w Polsce. Nauka Przyr. Technol. T. 3, z. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu: 1-9.
43. Weryszko-Chmielewska E., Sulborska A. 2012: Diversity in the structure of the petal epidermis emitting odorous compounds in Viola × wittrockiana Gams. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 11(6): 155-167.
44. Wilkaniec B. 1994: Aphidofauna of selected tree species in the urban area of Poznań. Aphids and other Homopterous Insects, 4: 71-79.
45. Winiarska, G. 2000: Owady w mieście – wybrane zagadnienia dotyczące zagrożenia i ochrony entomofauny w ekosystemie miejskim. Wiadomości entomologiczne 18, Supl. 2: 121-128.
46. Wolski T., Weryszko-Chmielewska E. 2004: Rola barwy i zapachu kwiatów oraz nektaru i pyłku w zapylaniu roślin. Ann. Univer. Mariae Curie¬Skłodowska. Sectio DD: Medicina Veterinaria, 59: 75-92.
47. Zielonko A., Siewniak M., 1973: Rola zieleni w oczyszczaniu powietrza w miastach. Ogrodnictwo 1: 22-24.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-a04e1626-f524-4d31-ad95-c17497929f97