Inżynier elektryk Jan Hertz z Częstochowy, jego zainteresowania elektryczną trakcją tangencjalną oraz działalność na polu przemysłowym i społecznym

• Autorzy: Gąsiorski Aleksander Kazimierz

Identyfikatory

DOI

10.32016/1.74.22

Warianty tytułu

EN

Electric engineer Jan Hertz from Czestochowa, his interests in electric tangential traction and activities in the industrial and social fields

• Konferencja: Sympozjum Historii Elektryki SHE'2022 (VI ; 12-13.05.2022 ; Katowice ; Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy pokazano działalność na polu przemysłowym, społecznym i rodzinnym inżyniera elektryka Jana Hertza, urodzonego w 1869 roku zmarłego w 1934 roku oraz jego zainteresowanie elektryczną trakcją tangencjalną, dziś powiedzielibyśmy napędem wykorzystującym siłę styczną działającą wzdłuż szyn na pojazdy kolejowe, przedstawioną w polskiej publikacji w Przeglądzie Technicznym w 1903 roku. Pokazano również inżynierów z Belgii pracujących współpracujących z Janem Hertzem. Jan Hertz reprezentował również elektryków częstochowskich na Ogólnopolskim Zjeździe Elektryków w Warszawie w 1919 roku, na którym powołano Stowarzyszenie Elektrotechników Polskich (SEP). Jednak Koła (Oddziału) Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich w Częstochowie, ze względu na postawione warunki statutowe, z powodu liczby wykształconych elektryków w mieście i okolicy nie dało się utworzyć. Pokazano również działalność zawodową Jana Hertza, prowadzącego w Częstochowie do 1914 roku największe Biuro Techniczne w Guberni Piotrkowskiej a po 1918 roku będącego właścicielem jednego z większych Biur Technicznych na ziemi częstochowskiej.

EN

The work shows the activity in the industrial, social and family field of the electrical engineer Jan Hertz, born in 1869, died in 1934, and his interest in electric tangential traction, today we would call a drive that uses tangential force acting along rails on railway vehicles, shown in the Polish publication in Przegląd Techniczny in 1903. Also shown were engineers from Belgium working with Jan Hertz. Jan Hertz also represented Czestochowa electricians at the National Congress of Electricians in Warsaw in 1919, at which the Association of Polish Electrical Engineers (SEP) was established. However, it was not possible to establish a circle (branch) of the Polish Electrical Engineers Association in Czestochowa, due to the statutory conditions, due to the number of educated electricians in the city and its vicinity. The professional activity of Jan Hertz, who ran the largest Technical Office in the Piotrkow Governorate until 1914 in Czestochowa, and after 1918 ran one of the largest Technical Offices in the Czestochowa region, was also shown.

Słowa kluczowe

PL

inżynier elektryk; Hertz Jan; Częstochowa; aktywność zawodowa; aktywność społeczna; elektryczna trakcja tangencjalna

EN

electric engineer; Hertz Jan; Czestochowa; professional activity; social activity; electric tangential traction

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 74
• Strony: 131--136
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys.

Twórcy

autor

Gąsiorski Aleksander Kazimierz

• Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Oddział Częstochowa, tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. Archiwum Państwowe w Częstochowie, Zespól Akt Magistrat Częstochowy, syg. 8317, Wykaz inżynierów 1926 rok, kwestionariusz Jan Hertz.
• 2. Rooze-Looze J.: Dulait (Julien-Joseph-Ghislain), w: Biographie nationale, t.39, Bruxelles, Acadèmie royale des sciences, des letters et des beaux-arts de Belgique, 1976, p. 267-277.
• 3. Patent No 5251 - 31 août 1903. - Système de voie ferrée à traction tangentielle par courants polyphasés; C. Zelenay, Leon Rosenfeld et Julien. Dulait à, Charleroi (System szyn trakcyjnych stycznych wykorzystujący prądy wielofazowe; C. Zelenay, Leon Rosenfeld i Julian Dulait, Charleroi).
• 4. Mémorial du Grand-Duché de Luxembourg, Mardi, 8 septembre 1903, No 64, s. 953.
• 5. Przegląd Techniczny, Tom XLI, No. 50 z 17 grudnia 1903 roku, s. 692-694, artykuł Jana Hertza pod tytułem „O trakcji tangencyalnej elektrycznej, systemu inżynierów Zelenay i Rosenfelda” (https://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/publication/3600/edition/3573/content – data dostępu: 1 luty 2022 r.).
• 6. Deutsches Reichspatent Nr. 643316, „Schwebebahn mit Räderlosen Fahrzeugen, die an eisernen Fahrschienen mittels magnetischer Felder entlang schwebend geführt werden.” („Kolej podwieszana z pojazdami bezkołowymi, które są prowadzone po żelaznych szynach za pomocą pól magnetycznych”).
• 7. Sroka A.R. (opracowanie i wydanie); Przemysł i Handel Królestwa Polskiego 1912, druk Jan Cotty, Warszawa 1911 rok, nr 17412, „Union” Biuro Techniczne.
• 8. Gąsiorski A.: Oddział częstochowski Stowarzyszenia Elektryków Polskich 2002-2006, Organizacje techniczne i elektrotechniczne w kraju oraz rozwój elektrotechniki na Ziemi Częstochowskiej w XIX i XX wieku. Oddział Częstochowski Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Częstochowa 2006, s. 282.
• 9. Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu 1936, Wydanie Piąte, Nakład Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych Sp. z o.o., Warszawa, wrzesień 1935 rok, nr 2902, Jan Hertz Inżynier, Biuro Techniczne.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).