Wooden orthodox churches of Galicia

• Autorzy: Kurek Jan

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2022.52.E-02

Warianty tytułu

PL

Drewniane cerkwie Galicyi

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Since the end of the nineteenth century (i.e., for over 150 years), many studies that presented and analysed the structural systems and forms of wooden Orthodox churches. Various researchers classified and named elements and forms of these church buildings differently – especially so in the case of the individual parts of the churches. The author has investigated the structures and forms of wooden Orthodox Eastern Catholic churches since 1989. The research problem presented in this paper is architecture – the structure and form of Greek Catholic wooden churches that have survived their turbulent histories in Poland and Ukraine.

PL

Od końca XIX wieku (czyli od ponad 150 lat) ukazało się wiele opracowań prezentujących i analizujących układy konstrukcyjne i formy cerkwi drewnianych. Poszczególni badacze różnie klasyfikowali i nazywali elementy i formy tych budowli sakralnych – szczególnie w przypadku poszczególnych części cerkwi. Autor zajmuje się konstrukcją i formami drewnianych cerkwi greckokatolickich od 1989 roku. Problemem badawczym przedstawionym w artykule jest architektura – budowa i forma drewnianych cerkwi greckokatolickich, które przetrwały burzliwą historię Polski i Ukrainy.

Słowa kluczowe

EN

Greek Catholicism; wooden churches; wooden structures

PL

cerkwie drewniane; grekokatolicyzm; konstrukcje drewniane

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 52
• Strony: 255--276
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Kurek Jan

• Emerytowany Profesor Politechniki Krakowskiej, Poland. Wydział Architektury

• https://orcid.org/0000-0002-0853-5312

Bibliografia

• [1] Antonowicz D., Rozwój form ukraińskiej drewnianej cerkwi, Prace Ukr. Hist.-Fil. Tow. w Pradze, t.I, 1926.
• [2] Brykowski R., Drewniana architektura cerkiewna na koronnych ziemiach Rzeczypospolitej, TONZ Warszawa 1995.
• [3] Brykowski R.,Łemkowska drewniana architektura cerkiewna w Polsce, nas Słowacji i Rusi Zakarpackiej, Ossolineum, Wrocław 1986.
• [4] Buxton D., The wooden churches of Eastern Europe an introductory survey, Cambridge 1981.
• [5] Dragan M., Ukrainsky derevjani cerkvy, Lviv 1937.
• [6] Drohobycz: stare cerkwie; Drewniane: cerkiew św. Jura. www.nieznanaukraina.pl/1834/drohobycz-drewnianacerkiew-jura. (Accessed: 09-08-2022).
• [7] Gloger Z., Budownictwo drzewne i wyroby z drzewna w dawnej Polsce, t. 1, Warszawa 1907.
• [8] Ivanusiv O.W., Church in ruins, wyd. st. Sophia, Kanada1987.
• [9] Janusz B. Cerkwie drewniane w okolicach Lwowa, Warszawa 1912.
• [10] Janusz B., Cerkwie drewniane w Galicyi, „Wieś Ilustrowana”, zesz. 8/1913.
• [11] Kowaczowiczowa-Puszkarowa B., Dereviany cerkvi schidnieho obradu na Słowvacczinie, Zesz. Nauk. Muzeum Kult. Ukraińskiej nr 5, Svidnik 1971.
• [12] Kryciński S., Cerkwie w Bieszczadach, Warszawa 1991.
• [13] Kurek J., Architektura drewniana w badaniach Tadeusza Obmińskiego, /w:/ Przetrzeń i Forma 36/2018.
• [14] Kurek J., Drewniane cerkwie polsko-ukraińskiego pogranicza, /w:/ Przestrzeń i Forma 50/2022.
• [15] Kurek J., Drewniane cerkwie ziemi przemyskiej, Kraków 1994.
• [16] Kurek J., Sacrum i mentalność w kształtowaniu świątyń Kościoła Wschodniego (…), Monografia nr 217, Politechnika Krakowska, 1997.
• [17] Kurek J., Wpływ unii brzeskiej na architekturę drewnianych cerkwi w diecezji przemyskiej, (w:) Krakowskie Zeszyty Ukrainoznawcze, Uniwersytet Jagielloński – fundacja św. Włodzimierza, t. V-VI, wyd. „Szwajpolt Fiol”, Kraków 1997.
• [18] Logwyn G., Ukrainskoje iskustwo X-XVIII st., Moskwa 1963.
• [19] Mohytycz I., Tradicija ta zapożiczenia u cerkwinij architekturi zachidnowo regionu Ukrainy, /w:/ Drewniana architektura sakralna w Polsce i na Ukrainie, TPN Przemyśl 2001.
• [20] Mokłowski K., Sztuka ludowa w Polsce, Lwów 1903.
• [21] Molè W., Sztuka Słowian południowych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1962.
• [22] Obmiński T., O cerkwiach drewnianych w Galicyi, Spraw. Kom. Hist. Sztuki t. IX, Kraków 1914.
• [23] Patriarch Dimitrij, Cerkovne budivnictvo Ukraini, redakcja J. Kryworuczko, Lviv 1998.
• [24] Saładiak A., Pamiątki i zabytki kultury ukraińskiej w Polsce, Burchard Edition, Warszawa 1993.
• [25] Siczynskij W., Drewniane dzwonnice i cerkwie Halickiej Ukrainy z XVI-XIX stulecia, Lwów 1925.
• [26] Slobodian V., Churches of Ukraine Peremyshl’ Eparchy, L’viv 1998.
• [27] Slobodian V., Katalog isnujuszczich dwerevjanych cerkov Ukraini i ukraińskich etnicznych zemjel, /w:/ Wisnik -Ukrzachidprojektrestavracia 4/1996, Lviv.
• [28] Slobodian V., Szedevry ukrainskoj sakralnoj derevjanoj architekturi, /w:/ Wisnik - Ukrzachidprojektrestavracia 4/1996, Lviv.
• [29] Sokołowski M., Sztuka cerkiewna na Rusi i Bukowinie, Kwartalnik Historyczny, t.3, Lwów 1889.
• [30] Spis drewnianych cerkwi woj. przemyskiego, Przemyśl 1984.
• [31] Spiss T., Wykaz drewnianych kościołów i cerkwi w Galicyi, Lwów 1912.
• [32] Strzałko F., Drewniane kościoły a cerkwie w Polsce i krajach ościennych. Uwagi porównawcze, (w:) Studia do dziejów drewnianej architektury sakralnej, PTN na Obczyźnie, Londyn 1989.
• [33] Sułyk R., Perlini derevjanoj architekturi bojkowszczini – z albumiv M. Dragana, Lviv 1995.
• [34] Sułyk R., Dereviane cerkovne budivnictvo na Ukraini, /w:/ Wisnik - Ukrzachidprojektrestavracja 4/1996, Lviv.
• [35] Taras J., Aspekti genezi, tipologii sporud dla dzwoniv ta ich rozmieszczenija na cerkovnomu podvirij, /w:/ Narodoznawczi Zosziti 2’2000, Lviv.
• [36] Tur J., Architektura cerkiewna, (w:) Łemkowie – kultura-sztuka-język, wyd. PTTK „Kraj”, Warszawa-Kraków 1987.
• [37] Witkowski, Wierbiąż Niżny – huculska (?) cerkiew na Liście UNESCO, /w:/ Ochrona Zabytków, 2014.
• [38] Zaloziecky V.R., Gotische und barocke Holzkirchen in der Karpathen Landern, Wien 1926.
• [39] Żukowski J., Huculszczyzna – przyczynki do badań nad budownictwem ludowem, Warszawa 1935.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).