Fort Bema i mauzoleum poległych w bitwie pod Ostrołęką. Pamięć miejsca – miejsce pamięci

• Autorzy: Górski M. , Rytel G.

Identyfikatory

DOI

10.5277/arc160107

Warianty tytułu

EN

Bem’s Fort and the mausoleum of the battle of Ostrołęka. Memory of place – place of memory

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Dziś miejsce bitwy stoczonej pod Ostrołęką 26 maja 1831 r. to swego rodzaju palimpsest wydarzeń zapisywanych w przestrzeni w minionych 180 latach. W artykule przedstawiono kolejne działania podejmowane w miejscu walk w kontekście zmiennych uwarunkowań historycznych. Omówiono następujące po sobie przekształcenia w krajobrazie, od umieszczania drobnych form upamiętniających obie walczące strony, poprzez budowę fortu, aż do skomplikowanych dziejów ponad 80 lat budowy mauzoleum. Ślady niektórych z nich zostały zatarte w wyniku kolejnych działań, inne współtworzą obecny obraz przestrzenny. Wszystkie przynależą do kultywowanej przez mieszkańców Ostrołęki pamięci miejsca, istotnego elementu dziedzictwa historycznego, sprzyjającego budowaniu lokalnej tożsamości.

EN

Nowadays the site of the battle which was fought at Ostrołęka on the 26th of May 1831 constitutes a kind of a palimpsest of the written in space events that took place within the past 180 years. In the article the subsequent operations taken in the site of battles, in the context of changeable historical determinants, have been presented. The following changes in the countryside, starting from placing tiny elements commemorating both fighting parties, through the building of the fort, up to the complex over eighty-year long operations related to the construction of the mausoleum – all of them have been described in the article. The traces of some events faded as a result of subsequent operations, some others create together the present space of the site. All of them belong to the memory of place, tended by Ostrołęka inhabitants, the site which constitutes a significant element of the historical heritage, which results in creating the local identity.

Słowa kluczowe

PL

Ostrołęka; fort; mauzoleum; palimpsest; miejsce pamięci

EN

Ostrołęka; fort; mausoleum; palimpsest; place of memory

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 1 (45)
• Strony: 73--82
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., fot.

Twórcy

autor

Górski M.

• Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej/Faculty of Architecture, Warsaw University of Technology.

autor

Rytel G.

• Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej/Faculty of Architecture, Warsaw University of Technology.

Bibliografia

• [1] Olivier M., Pola bitew jako miejsca pamięci w historii Europy, „Borussia” 2010, Nr 47, 35–41.
• [2] Kończal K., Miejsce pamięci, [w:] M. Saryusz-Wolska, R. Traba (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2014, 229–234.
• [3] Kukiel M., Dzieje Polski porozbiorowe 1795–1921, B. Świderski, London 1961, 216.
• [4] Sokoł K., Sosna A., Stulecie w kamieniu i metalu. Rosyjskie pomniki w Polsce w latach 1815–1915, MID „Synergia”, Moskwa 2005, 37.
• [5] Paszkiewicz P., Pod berłem Romanowów. Sztuka rosyjska w Warszawie 1815–1915, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1991, 167.
• [6] Parzych C., Mauzoleum bitwy ostrołęckiej 1831 r., „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego” 1991, Nr 5, 131.
• [7] Gruszecki A., Twierdze rosyjskie na ziemiach polskich, [w:] A. Polit (red.), Studia i materiały do historii wojskowości, Czasopisma Wojskowe, Warszawa 1966, 198–230.
• [8] Pomniki bojowników o niepodległość. 1794–1863, Wydawnictwo Ministerstwa Robót Publicznych, Warszawa 1929, 92–96.
• [9] „Architektura i Budownictwo” 1930, z. 3, s. 120.
• [10] Parzych C., Mauzoleum. Pomnik poległych w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku, Towarzystwo Przyjaciół Ostrołęki, Ostrołęka 2010, 75.
• [11] http://www.ponarwie.pl/?page=start [accessed: 3.01.2016].
• [12] Krawczyk-Wasilewska V., Ochrona dziedzictwa kulturowego a społeczeństwo obywatelskie w świetle polityki Unii Europejskiej, [w:] A. Zduniak, R. Reclik (red.), Jakość wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa w Poznaniu, Poznań 2010, 268–273.
• [13] Tomaszewski A., Ku nowej filozofii dziedzictwa, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2012.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.