Railway station in Rzeszow – social impact building, building material structure survey

• Autorzy: Gosztyła Marek , Sikorski Krystian , Gosztyła Jan , Pasztor Peter

Identyfikatory

DOI

10.37705/TechTrans/e2025002

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In the body of the article, as a preliminary issue, aspects from the history of the construction of the railroad station in Rzeszow were discussed. The main purpose of the research was to determine the structural characteristics of the materials used in the construction of the railway station along with their selection, use in the construction of the building and their sensory perception. In the course of the research, the chemical and crystalline composition of the sampled stones was determined. Also the origin of the building material was considered in the context of selected facilities of the Charles Ludwig Galician Railway, and the metrics of the building material were interpreted in terms of existing inscriptions/mercs. The realization of the intended objectives caused the selection of research methods. A synthetic analysis of the impact of designed architectural solutions of railway stations on the perception of travelers was carried out. To realize the research tasks, literature analysis was carried out along with an attempt to use specialized research equipment to determine the properties of the stone material used in the construction of the Main Railway Station. The choice of research methods resulted form the specifics of the subject under study.

Słowa kluczowe

EN

Rzeszów; railway station; FTIR; XRD; stone

PL

Rzeszów; stacja kolejowa; FTIR; XRD; kamień

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2025
• Tom: Vol. 122, iss. 1
• Strony: art. no. e2025002
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., fot., tab., wykr.

Twórcy

autor

Gosztyła Marek

• Rzeszow University of Technology, Faculty of Civil and Environmental Engineering and Architecture, Department of Architecture and Cultural Heritage

• https://orcid.org/0000-0002-6131-7162

autor

Sikorski Krystian

• Rzeszow University of Technology, Faculty of Civil and Environmental Engineering and Architecture, Department of Architecture and Cultural Heritage

• https://orcid.org/0000-0002-4093-0697

autor

Gosztyła Jan

• University of Information Technology and Management, Faculty of Management

• https://orcid.org/0009-0009-9584-6386

autor

Pasztor Peter

• Koszyce University of Technology, Faculty of Art and Architecture

• https://orcid.org/0000-0003-0975-0564

Bibliografia

• 1. Bell, P., Greene, A., Fisher, J. (2004). Psychologia środowiskowa. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• 2. Bolewski, A. (1954). Z dziejów eksploatacji karpackich piaskowców ciosowych. Przegląd Geologiczny 5: pp. 182.
• 3. Domasłowski, W. (1975). Profilaktyczna konserwacja kamiennych obiektów zabytkowych. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• 4. Domasłowski, W. (1993). Profilaktyczna konserwacja kamiennych obiektów zabytkowych. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• 5. Gosztyła, M., Sikorski, K. (2021). Rotunda św. Mikołaja w Przemyślu – badanie struktur materiału budowli. Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie 49: pp. 405-417.
• 6. Groeger, L. (2011). Przestrzeń publiczna generatorem atrakcyjności przestrzeni mieszkaniowej osiedli mieszkaniowych. In: I. Jażdżewska, XXIV Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Przestrzeń publiczna miast (pp. 217-230). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• 7. Janda, M. (2022). Historia i rola głównego dworca kolejowego w rozwoju urbanistycznym Rzeszowa. Wiadomości Konserwatorskie Journal of Heritage Conservation 71: pp. 79-93.
• 8. Jarmontowicz, A., Krzywobłocka-Laurów, R. (1995). Badania składu mineralnego i struktury wybranych piaskowców dla potrzeb konserwacji. Ochrona Zabytków 48/1(188): pp. 81.
• 9. Jarmontowicz, A. (1998). Studium trwałości piaskowca w obiekcie zabytkowym w warunkach zanieczyszczenia atmosfery. Ochrona Zabytków 51/1(200): pp. 32-35.
• 10. Jarmontowicz, A., Krzywobłocka-Laurów, R., Lehmann, J. (1994). Piaskowiec w zabytkowej architekturze i rzeźbie. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.
• 11. Kaczmar, B. (1995). Początki kolei żelaznych w Rzeszowie 1858–1890. In: M. Jarosińska, Z przeszłości Rzeszowa, materiały z konferencji naukowej w 640-lecie lokacji miasta zorganizowanej przez Muzeum Okręgowe 12–13 X 1994 (pp. 109-118). Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie.
• 12. Kaczmar, B., Opaliński, D. (2004). Dworzec Główny PKP. In: Z. Budzyski, Encyklopedia Rzeszowa (pp. ???-???). Rzeszów: RS Druk.
• 13. Kamiński, M., Piotrowska, K. (2014). Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50000 Arkusz Kańczuga (1006). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• 14. Kochanowska, D. (2010). Przestrzeń publiczna – kluczowy element miasta współczesnego – zintegrowana czy podzielona? In: P. Lorens, Problemy kształtowania przestrzeni publicznej (pp. 21-35). Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
• 15. Komorowski, W., Sudacka, A. (1995). Architektura linii kolejowej Karola Ludwika. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki 40(2): pp. 129-147.
• 16. Kozłowski, S. (1986). Surowce skalne Polski. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne.
• 17. Krzak, I., Krupa, J. (2007). Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej polski 1:50 000 Arkusz Rzeszów (982). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• 18. Krzywobłocka-Laurów, R. (2004). Badania petrograficzne kamienia budowlanego na przykładzie piaskowców. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej 108(40).
• 19. Lijewski, T. (1959). Rozwój sieci kolejowej Polski. Warszawa: Polska Akademia Nauk Instytut Geografii.
• 20. Lynch, K. (1960). The Image of the City. Cambridge: Massachusetts Institute of Technology Press.
• 21. Marszałek, M. (1994). Mineralogiczno-petrograficzne metody badań podatności na niszczenie zabytkowej architektury kamiennej. Ochrona Zabytków 3–4: pp. 281-288.
• 22. Motyl, W.B., Gosztyła, M. (2019). Infrastruktura kolejnictwa Przemyśla i okolic. Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.
• 23. Pięt, A. (2014). Przestrzeń publiczna wewnątrz dworców kolejowych i w ich otoczeniu. Architecturae et Artibus 6(3): pp. 45-53.
• 24. PN EN 12407: 2019 – Metody badań kamienia naturalnego – badania petrograficzne.
• 25. Preidl, W. (2009). Obiekty tunelowe na trasach galicyjskich kolei żelaznych. Górnictwo i Geoinżynieria 33(3/1): pp. 301-309.
• 26. Rauch, M., Sokołowski, T., Olszak, J. (2016). Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000 Arkusz Błażowa (1005). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
• 27. Rymar, M. (2009). Architektura dworców kolei Karola Ludwika w Galicji w latach 1855–1910. Warszawa: Neriton.
• 28. Stankiewicz, R. (2008). Kolej w Rzeszowie 1858–2008. Rybnik: Eurosprinter.
• 29. Szmygin, B., Trochonowicz, M., Klimek, B., Szostak, B. (2018). Badania techniczne historycznych ruin. Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskie.
• 30. Szroeder, P., Doering, M. (2020). Dokumentacja badań próbek polichromii i tynku metodami SEM-EDX, spektroskopii absorpcyjnej w podczerwieni oraz dyfrakcji rentgenowskiej. Toruń: ITW.
• 31. Szroeder, P., Doering, M. (2023). Dokumentacja badań próbek cegły, kamienia i tynku metodami spektroskopii absorpcyjnej w podczerwieni oraz dyfrakcji rentgenowskiej. Toruń: ITW.
• 32. Szydłowski, T. (1919). Ruiny Polski: opis szkód wyrządzonych przez wojnę w dziedzinie zabytków sztuki na ziemiach Małopolski i Rusi Czerwonej. Kraków: Drukarnia Narodowa.
• 33. Wierzbicki, L. (1907). Rozwój sieci kolei żelaznych w Galicyi od roku 1847 włącznie do roku 1890. Lwów: Związkowa drukarnia we Lwowie.
• 34. Zamkowska, S. (2011). Dworce jako element wizerunku kolei. Logistyka 3: pp. 3075-3084.

Uwagi

1. Section "Architecture and Urban Planning"

2. Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).