Dinitrotoluen : metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

• Autorzy: Jeżewska Anna , Kondej Dorota

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.8152

Warianty tytułu

EN

Dinitrotoluene : determination in workplace air

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dinitrotoluen (DNT) to żółte, krystaliczne ciało stałe o charakterystycznym zapachu. Może składać się z sześciu izomerów, ale tylko dwa (2,4-DNT i 2,6-DNT) mają znaczenie przemysłowe. Dinitrotoluen może powodować nowotwory. Celem prac badawczych było opracowanie metody oznaczania mieszaniny izomerów dinitrotoluenu w powietrzu na stanowiskach pracy, która umożliwi oznaczanie jego stężeń na poziomie 0,033 mg/m³. Opracowana metoda polega na: zatrzymaniu zawartej w powietrzu mieszaniny izomerów dinitrotoluenu na włóknie szklanym i żelu krzemionkowym, ekstrakcji metanolem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Badania wykonano z zastosowaniem chro-matografu cieczowego (HPLC) serii 1200 firmy Agilent Technologies z detektorem diodowym (DAD). Walidację metody przeprowadzono zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie europejskiej PN-EN 482. Metoda umożliwia oznaczanie mieszaniny izomerów dinitrotoluenu w powietrzu środowiska pracy w zakresie stężeń 0,033 ÷ 0,66 mg/m³. Opisywana metoda analityczna umożliwia oznaczanie mieszaniny izomerów dinitrotoluenu w powietrzu na stanowiskach pracy, w obecności: tolueno-2,4-diaminy, tolueno-2,6-diaminy, diizocyjanianu tolueno-2,4-diylu, diizocyjanianu tolueno-2,6 -diylu i toluenu. Opracowana metoda oznaczania mieszaniny izomerów dinitrotoluenu w powietrzu na stanowiskach pracy została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Dinitrotoluene (DNT) is a yellow, crystalline solid with a characteristic odor. It may consist of 6 isomers, but only two (2,4-DNT and 2,6-DNT) are of industrial importance. DNT can cause cancer. The aim of this study was to develop a method for determining mixture of DNT isomers in workplace air, which will allow to determine its concentration at the level of 0.033 mg/m³ . The method is based on the collection of the mixture of dinitrotoluene isomers contained in the air on glass fiber and silica gel, extraction with methanol and chromatographic analysis of obtained solution. The tests were performed using a liquid chromatograph (HPLC) 1200 series from Agilent Technologies with a diode array detector (DAD). The method was validated in accordance with the requirements of Standard No. EN 482. The method allows to determine mixture of DNT isomers in the workplace air in the concentration range: 0.033–0.66 mg/m³ . The described method makes it possible to determine mixture of DNT isomers in the workplace air in the presence of: toluene-2,4-diamine, toluene-2,6-diamine, toluene-2,4-diyl diisocyanate, toluene-2,6-diyl diisocyanate and toluene. The method for determining dinitrotoluene has been recorded as an analytical procedure (see Appendix). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

Słowa kluczowe

PL

dinitrotoluen; substancja rakotwórcza; metoda analityczna; powietrze na stanowiskach pracy; nauki o zdrowiu; inżynieria środowiska

EN

dinitrotoluene; carcinogens; determination method; workplace air; health sciences; environmental engineering

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 1 (107)
• Strony: 75--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Jeżewska Anna

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org//0000-0002-8765-4079

autor

Kondej Dorota

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa, ul. Czerniakowska 16 POLAND

• https://orcid.org/0000-0001-9033-1273

Bibliografia

• 1. ATSDR (2016). Agency for Toxic Substances and Disease Registry. Toxicological Profile for Dinitrotoluenes [www.atsdr.cdc.gov/toxprofiles/tp109.pdf, data dostępu: 23.04.2020].
• 2. Haz-Map (2020). Information on Hazardous Chemicals and Occupational Diseases. Dinitrotoluene, all isomers [https:// haz-map.com/, data dostępu: 23.04.2020].
• 3. Hendricks W. (1983). 2,4-Dinitrotoluene (DNT)/2,4,6-Trinitrotoluene (TNT). OSHA Method No 44. Organic Methods Evaluation Branch, OSHA Salt Lake Technical Center, Salt Lake City, UT 84165-0200 [https://www.osha.gov/dts/sltc/methods/ organic/org044/org044.html, data dostępu: 23.04.2020].
• 4. Hunt R.J., Neubauer N.R., Picone R.F. (1980). An improved procedure for sampling and analysis of dinitrotoluene vapor concentrations in workplace air. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 41(8), 592–594.
• 5. PN-EN 482+A1:2016 Narażenie na stanowiskach pracy – Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych [Workplace exposure – General requirements for the performance of procedures for the measurement of chemical agents].
• 6. PN-Z-04128-4:1996 Ochrona czystości powietrza – Badania Zawartości nitrotoluenów – Oznaczanie 2,4-dwunitrotoluenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej [Polish standard].
• 7. Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/669 z dnia 16 kwietnia 2018 r. zmieniające, w celu dostosowania do postępu naukowo-technicznego, rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin. Dz. Urz. UE z dnia 4.05.2018 r. (L 115/1) [Commission Regulation (EU) 2018/669 of 16 April 2018 amending, for the purposes of its adaptation to technical and scientific progress, Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council on classification, labelling and packaging of substances and mixtures].
• 8. Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Dz.U. 2018 poz. 1286, ze zm. [Polish legal act].
• 9. Sapota A., Skrzypińska-Gawrysiak M. (2009). Dinitrotoluen – mieszanina izomerów. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego [Dinitrotoluene – mixture of isomers. Docementation of proposed values of occupational exposure limits (OELs)]. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 1(59), 1–34.
• 10. Taylor D.G. (1978). Dinitrotoluene. NIOSH Manual of Analytical Methods, 2nd Ed., Vol 4 (DHEW (NIOSH) Publ. No. 78-175), Washington DC, United States Government Printing Office, Method S215.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).