Nowe kierunki naukowo-badawcze w polskiej części obszaru sudeckiego w aspekcie zastosowania technologii HDR i EGS

Bujakowski, W.; Barbacki, A.; Skrzypczak, R.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Nowe kierunki naukowo-badawcze w polskiej części obszaru sudeckiego w aspekcie zastosowania technologii HDR i EGS

Autorzy

Bujakowski W. , Barbacki A. , Skrzypczak R.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

New directions of research in the Polish part of the Sudetic area in the aspect of HDR and EGS technologies

Języki publikacji

Abstrakty

The fast-growing discipline in the field of geothermal research is the prospecting for geological structures useful for HDR (Hot Dry Rock) or EGS (Enhanced Geothermal Systems) technologies. In Poland, an interesting area for such research is the Sudetes, particularly the Karkonosze Mts. pluton and Fore-Sudetic Block. The article presents issues of scientific projects prepared in the Division of Renewable Energy of Mineral and Energy Economy Research, Institute of the Polish Academy of Sciences in Kraków, related to the recognition of geothermal conditions of the Sudetic region. On the background of global research, these projects demonstrate an innovative character mainly by targeting research on the analysis of tectonics and volcanism of the Sudetes as important factors of the presence of local positive thermal anomalies. Implementation of the afore-mentioned projects would create the possibility of extending still modest knowledge of the deep geological structure of the Sudetic area.

Słowa kluczowe

geotermalna technologia HDR i EGS Sudety pluton Karkonoszy blok przedsudecki tektonika miocenu wulkanizm mioceńko-plioceński

HDR and EGS geothermal technology Hot Dry Rock enhanced geothermal systems Sudetes Karkonosze pluton Fore-Sudetic Block Miocene tectonics Miocene–Pliocene volcanism

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2013

Tom

Vol. 61, nr 11-2

Strony

706–--711

Opis fizyczny

Bibliogr. 49 poz., rys.

Twórcy

autor

Bujakowski W.

buwi@min-pan.krakow.pl

Pracownia Odnawialnych Źródeł Energii, Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, ul. Wybickiego 7, 31-261 Kraków

autor

Barbacki A.

barbacki@ min-pan.krakow.pl

Pracownia Odnawialnych Źródeł Energii, Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, ul. Wybickiego 7, 31-261 Kraków

autor

Skrzypczak R.

robskrzy@min-pan.krakow.pl

Pracownia Odnawialnych Źródeł Energii, Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, ul. Wybickiego 7, 31-261 Kraków

Bibliografia

1. BANAŚ M. & MOCHNACKA K. 1986 - The two uranium deposits in the polish part of Sudety Mountains. [W:] Vein type uranium deposits. Report of the working group on uranium geology organized by the International Atomic Energy Agency. Tech. Doc., 361: 335-357.
2. BARBACKI A. 2012 - Ocena energetycznej jakości zasobów geotermalnych - aspekty termodynamiczny i terminologiczny. Prz. Geol., 60: 117-120.
3. BARIA R., MACPHERSON-GRANT G., BAUMGAERTNER J., JUPE A. & COWLES J. 2010 - Engineered geothermal program in the UK. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3167, s. 4.
4. BAYRANTE L.F., CARANTO J.A. & MALATE R.C.M. 2010 - EGS, the energy for the next millennium: potential sites in the Philippines. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3125, s. 9.
5. BAŻYŃSKI J., GRANICZNY M., OBERC J. & WILCZYŃSKI M.S. 1986 - Mapa fotogeologiczna Sudetów 1 : 200 000. Wyd. Geol., Warszawa.
6. BORUCKI J., GŁOWACKI Z., MASŁOWSKI W., SAŁDAN M., UBERNA J. & ZAJĄCZKOWSKI W. 1967 - Ocena perspektyw poszukiwawczych złóż rud uranu w Polsce. Pr. Inst. Geol. (bez numeru).
7. BUJAKOWSKI W. 2010 - Wykorzystanie wód termalnych w Polsce (stan na rok 2009). Prz. Geol., 58: 580-588.
8. BUJAKOWSKI W., BARBACKI A.P., SKRZYPCZAK R. & KASZTELEWICZ A. 2012 - Planowane wiercenie badawcze w Karkonoszach dla potrzeb modelowania termicznego systemów gorących suchych skał (HDR). Prz. Geol., 60: 199-205.
9. BUJAKOWSKI W., HOŁOJUCH G. & TOMASZEWSKA B. 2010 - Zbiornik triasowy jako potencjalne źródło wód geotermalnych na przykładzie otworu wiertniczego Kompina-2. Biul. Państw. Inst. Geol., 439: 71-76.
10. CARLÉ W. 1955 - Bau und Entwicklung der Südwestdeutschen Großscholle. Beih. Geol. Jb., 16: 1-272.
11. CHANDRASEKHARAM D. & CHANDRASEKHAR V. 2010 - Hot Dry Rock Potential in India: future road map to make India energy independent. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3101, s. 4.
12. CIĘŻKOWSKI W., FARBISZ J. & GRZEGORCZYK K. 2011 - Projekt głębokiego wiercenia w krystaliniku sudeckim dla potrzeb elektrowni wykorzystującej ciepło ziemi metodą HDR. Tech. Posz. Geol., Geotermia, Zrówn. Roz., 50: 81-91.
13. DÈZES P., SCHMID S.M. & ZIEGLER P.A. 2004 - Evolution of the Europen Cenozoic Rift System: interaction of the Pyrenean and Alpine orogens with the foreland lithosphere. Tectonophysics, 389: 1-33.
14. DOWGIAŁŁO J. 1976 - Wody termalne Sudetów. Acta Geol. Pol., 26: 617-640.
15. DOWGIAŁŁO J. 1998 - Geotermometryczne prognozy temperatury a wyniki poszukiwań wód termalnych w Jeleniej Górze-Cieplicach. [W:] Jankowski A.T. i in. (red.) Hydrogeologia obszarów zurbanizowanych i uprzemysłowionych. Pr. Nauk. Uniw. Śl., 1718: 70-78.
16. DOWGIAŁŁO J. 2000 - Thermal water prospecting results at Jelenia Góra-Cieplice (Sudetes, Poland) versus geothermometric forecasts. Env. Geol.,39: 433-436.
17. DOWGIAŁŁO J. 2001 - Sudecki region geotermiczny (SRG) - określenie, podział, perspektywy poszukiwawcze. [W:] Bocheńska T. & Staśko S. (red.) Współczesne Problemy Hydrogeologii, 10 (1): 301-308.
18. FISTEK J. & DOWGIAŁŁO J. 2003 - Wody termalne Cieplic Śląskich w świetle badań geologiczno-poszukiwawczych wykonywanych w latach 1963-73 i 1997-98. [W:] Ciężkowski W. i in. (red.) Sudety Zachodnie: od wendu do czwartorzędu. Wyd. WIND, Wrocław: 207-224.
19. GENTER A., GOERKE X., GRAFF J.-J., CUENOT N., KRALL G., SCHINDLER M. & RAVIER G.2010- Current status ofthe EGS Soultz Geothermal Project (France). [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3124, s. 6.
20. GÓRECKI W. 2006 - Opis zastosowań wód i energii geotermalnej. [W:] Górecki W. (red.) Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na Niżu Polskim. MŚ, NFOŚiGW, ZSE AGH, PIG, Kraków: 36-37.
21. GRAAF L., DE, PALMER R. & REID I. 2010 - The Limestone Coast Geothermal Project, South Australia: a unique hot sedimentary aquifer development. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3134, s. 7.
22. HOLGATE F.L., GOH H.K.H., WHELLER G. & LEWIS R.G.J. 2010 - The Central Tasmanian Geothermal Anomaly: a prospective new EGS province in Australia. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3133, s. 6.
23. JASKÓLSKI S. 1967 - Polimetaliczna mineralizacja tlenkowo-siarczkowa w granitognejsach Gór Izerskich (Dolny Śląsk) i jej pochodzenie. Pr. Geol. PAN, 43: 1-82.
24. JELIŃSKI A. 1965 - Geochemia uranu w granitowym masywie Karkonoszy z uwzględnieniem innych masywów granitoidowych Dolnego Śląska. Biul. Inst. Geol., 193: 5-110.
25. KĘPIŃSKA B. 2011 - Energia geotermalna na świecie - stan wykorzystania, perspektywy rozwoju. Tech. Posz. Geol., Geotermia, Zrówn. Roz., 50: 27-35.
26. LIS J. 1970 - Geochemia niektórych pierwiastków w granitoidowym masywie Karkonoszy. Biul. Inst. Geol., 224: 5-101.
27. MAJOROWICZ J. & WYBRANIEC S. 2009 - Variscan geotherms in the context of the new heat flow map of Central Europe corrected for the paleoclimatic glacial-Holocene change. SDGG, 63: 168.
28. MAZUR S., ALEKSANDROWSKI P. & SZCZEPAŃSKI J. 2010 - Zarys budowy i ewolucji tektonicznej waryscyjskiej struktury Sudetów. Prz. Geol., 58: 133-145.
29. MIECZNIK M. 2011 - Wpływ ciepła radiogenicznego na temperaturę złożową wody termalnej podczas eksploatacji oraz w okresie poeksploatacyjnym. Techn. Posz. Geol., Geotermia, Zrówn. Roz., 50: 117-130.
30. MIECZNIK M. & PAJĄK L. 2012 - Przegląd procesów zachodzących w systemach HDR w kontekście modelowania numerycznego efektów ich pracy. Biul. Państw. Inst. Geol., 448: 247-250.
31. PUZIEWICZ J., MATUSIAK-MAŁEK M., NTAFLOS T. & GRÉGOIRE M. 2011 - Górny płaszcz Ziemi pod SW Polską: źródło kenozoicznego wulkanizmu alkalicznego. [W:] Żeleźniewicz A. i in. (red.) Mezozoik i kenozoik Dolnego Śląska. Wyd. WIND, Wrocław: 37-43.
32. REID P.W., BENDALL B.R. & MCALLISTER L. 2010 - Developing large scale, base load EGS power - the Paralana Project, South Australia. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3132, s. 3.
33. SKRZYPCZAK R. 2010 - Skały magmowe i metamorficzne Sudetów i ich przedgórza - implikacje dla technologii HDR. Techn. Posz. Geol., Geotermia, Zrówn. Roz., 49: 99-117.
34. SKRZYPCZAK R. 2011a - Wskazówki dla poszukiwania miejsc lokalizacji tzw. suchych otworów geotermalnych oraz miejsc lokalizacji badań wstępnych. Z. Nauk. IGSMiE PAN, 80: 75-91.
35. SKRZYPCZAK R. 2011b - Propozycje lokalizacji badań dla potrzeb geotermalnej technologii gorących suchych skał w rejonie Sudetów. Techn. Posz. Geol., Geotermia, Zrówn. Roz., 50: 93-108.
36. SLIAUPA S., MOTUZA G., KORABLIOVA L., CIURAITE K. & PURONAS V. 2010 - Geothermal potential of hot granites of Lithuania. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 0153, s. 8.
37. SOLECKI A.T. 2005 - Radioaktywność masywu granitowego Karkonoszy. [W:] Mierzejewski M. (red.) Karkonosze. Przyroda nieożywiona i człowiek. Wyd. Uniw. Wroc., Wrocław: 261-270.
38. SZEWCZYK J. & GIENTKA D. 2009 - Terrestrial heat flow density in Poland - a new approach. Geol. Quart., 53: 125-140. TOMASZEWSKA B. 2011 - The use of ultrafiltration and reverse osmosis in the desalination of low mineralized geothermal waters. Arch. Env. Protect., 37: 63-77.
39. TOMASZEWSKA B. & PAJĄK L. 2012a - Dynamics of clogging processes in injection wells used to pump highly mineralized thermal waters into the sandstone structures lying under the polish lowland. Arch. Env. Protect., 38: 105-117.
40. TOMASZEWSKA B. & PAJĄK L. 2012b - Geothermal water resources maganement - economic aspects of their treatment. Gosp. Sur. Min., 28: 59-70.
41. TOMASZEWSKA B. & PAJĄK L. 2013 - Using treated geothermal water to replenish network water losses in a district heating system. Pol. J. Environ. Stud., 22: 249-256.
42. TORALDE J.S.S. & NAS S. 2010 - Controlled pressure drilling applications for Enhanced Geothermal Systems. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3162, s. 5.
43. WYBORN D. 2010 - Update of development of the Geothermal Field in the granite at Innamincka, South Australia. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3121, s. 4.
44. WYSS R. & RYBACH L. 2010 - Developing deep geothermal resources in Switzerland. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3169, s. 4.
45. YOUNGMIN L., SEONGHO P., JONGCHAN K., HYOUNG CH.K. & MIN-HO K. 2010 - Geothermal resource assessment for EGS in Korea. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3120, s. 3.
46. ZEMACH E., DRAKOS P., ROBERTSON-TAIT A. & LUTZ S.J. 2010 - Feasibility evaluation of an „in-field” EGS project at Desert Peak, Nevada, USA. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3159, s. 10.
47. ZIEGLER P.A. & DÈZES P. 2005 - Evolution of the lithosphere in the area of the Rhine Rift System. Int. J. Earth Sci., 94: 594-614.
48. ZIEGLER P.A. 1990 - Geological atlas of Western and Central Europe. 2nd edition. Shell Int. Maatschappij B.V. Geol. Soc. Publ. House, Bath, s. 239.
49. ZIMMERMANN G., REINICKE A., BLÖCHER G., MOECK I., KWIATEK G., BRANDT W., REGENSPURG S., SCHULTE T., SAADAT A. & HUENGES E. 2010 - Multiple fracture stimulation treatments to develop an Enhanced Geothermal System (EGS) - conceptual design and experimental results. [W:] Proceedings of the World Geothermal Congress 2010, Bali, Indonesia, April 25-29, 2010 [CD-ROM]. Int. Geotherm. Assoc. Paper 3106, s. 5.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-9f6b281a-5a8d-401f-81bd-21df28f04cbb