Anomalnie zimne miesiące na Alasce (1951-2010)

• Autorzy: Sulikowska A.

Warianty tytułu

EN

Anomalously cold months in Alaska (1951-2010)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowanie oparto na średnich miesięcznych wartościach temperatury powietrza z 15 stacji meteorologicznych na Alasce w okresie 1951-2010. Za anomalnie zimne uznano te miesiące, w których średnia temperatura powietrza była niższa od średniej 60-letniej co najmniej o 2 odchylenia standardowe. Zbadano częstość występowania, zasięg przestrzenny i przebieg roczny anomalnie zimnych miesięcy (AZM) oraz przedstawiono ich charakterystyki termiczne. Ponadto przeprowadzono próbę powiązania występowania AZM z Dekadową Oscylacją Pacyficzną (PDO). W rozpatrywanym okresie stwierdzono 285 AZM. Obejmowały one od 1 do 11 stacji równocześnie. Wielkości anomalii mieściły się w zakresie od 1,1°C do 17,0°C. Najwięcej AZM wystąpiło w 20-leciu 1961-1980, a najmniej w okresie 2001-2010. Zaobserwowano znaczny spadek częstości AZM po zmianie fazy PDO z negatywnej na pozytywną w 1976 roku i stwierdzono, że zdecydowana większość AZM (79%) wystąpiła podczas ujemnych wartości tego wskaźnika, co wskazuje na jego duże znaczenie w kształtowaniu warunków termicznych na Alasce.

EN

The aim of this paper is to present anomalously cold months (ACM) in Alaska during the period of 1951-2010 and to refine the linkage of Pacific Decadal Oscillation (PDO) with their occurrence. The study is based on average monthly temperature data recorded during the period of 1951-2010 from 15 weather stations located in Alaska. The anomalous month was defined as having an average\ temperature different from the long-term mean (1951-2010) by at least 2 standard deviations. There were 285 ACMs observed. They appeared most often in Cold Bay (25) and stations located in central Alaska (Fairbanks, Big Delta, Northway; 22-24). Most frequently they occurred from February to April and in November and December. ACMs occurred at up to 11 weather stations simultaneously, however the majority of them was observed at a single station or at two or three neighboring stations (of the stations included in the study). The scale of the anomaly ranged from 1.1°C to 17.0°C (Northway, February 1979). There were 12 two- to four-month series of ACMs. The highest number of ACMs occurred during the decade 1961–1970 and the lowest in 2001-2010. There is a clearly visible decrease in the frequency of ACMs after the PDO shift from dominantly negative to positive values in 1976. The great majority of ACMs (79%) occurred during the negative values of the PDO index. The correlation coefficient of average monthly temperatures and PDO values was highest in the southeastern part of Alaska (up to 0.75) and from November to May. It was the lowest in the arctic part of the state and from June to September. Monthly temperature anomalies in Alaska are mainly driven by the atmospheric circulation patterns. ACMs coincide with the advection of cold air masses from the north. Also local effects, which include radiative cooling, temperature inversions and local katabatic winds contribute greatly to the occurrence of ACMs in Alaska.

Słowa kluczowe

PL

anomalia termiczna; anomalnie zimny miesiąc; Dekadowa Oscylacja Pacyficzna; Alaska; odchylenie standardowe

EN

thermal anomaly; anomalously cold month; Pacific Decadal Oscillation; Alaska; standard deviation

• Wydawca: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
• Czasopismo: Problemy Klimatologii Polarnej
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 25
• Strony: 139--151
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sulikowska A.

• Zakład Klimatologii, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

Bibliografia

• 1. ACIA, 2004. Impacts of a Warming Arctic: Arctic Climate Impact Assessment, ACIA Overview report, Cambridge University Press.
• 2. Alaska, 1984. National Geographic Society, 1:4 295 000, Washington.
• 3. AMAP, 2011. Executive Summary: Snow, Water, Ice and Permafrost in the Arctic (SWIPA). Arctic Monitoring and Assessment Programme (AMAP), Oslo, Norway.
• 4. Biniek P. A., Bhatt U. S., Thoman R. L., Angeloff H., Partain J., Papineau J., Fritsch F., Holloway E., Walsh J. E., Daly C., Shulski M., Hufford G., Hill D. F., Calos S., Gens R., 2012. Climate Divisions for Alaska Based on Objective Methods. Journal of Applied Mateorology and Climatology, 51: 1276-1289.
• 5. Fischer R., Prechtel A., 1981. The coldest February. National Weather Digest, 6(4): 11-13.
• 6. Hartmann B., Wendler G., 2005. The Significance of the 1976 Pacific Climate Shift in the Climatology of Alaska. Journal of Climate, 18(22): 4824-4839.
• 7. IPCC, 2013, Climate change 2013. The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Stocker T. F., Quin D., Plattner G. K. Tignor M. M. B., Allen S. K., Boschung J., Nauels A., Xia Y., Bex V., Midgley P. M.(eds.)], Cambridge University Press, Cambridge, Wielka Brytania i Nowy Jork, USA.
• 8. Jahn A., 1966. Alaska, PWN, Warszawa: 498 s.
• 9. Kossowska-Cezak U., Twardosz R., 2012a. Niezwykle gorące miesiące i sezony letnie w Europie Środkowej i Wschodniej (1951-2010), Cz. I Niezwykle gorące miesiące letnie. Przegląd Geofizyczny, 3-4: 299-324.
• 10. Kossowska-Cezak U., Twardosz R., 2012b. Niezwykle gorące miesiące i sezony letnie w Europie Środkowej i Wschodniej (1951-2010), Cz. II Niezwykle gorące sezony letnie. Przegląd Geofizyczny, 3-4: 325-342.
• 11. Papineau, J. M., 2001. Wintertime temperature anomalies in Alaska correlated with ENSO and PDO. International Journal of Climatology, 21(13): 1577-1592.
• 12. Przybylak R., 2007. Recent air-temperature changes in the Arctic, Annals of Glaciology, 46(1): 316-324.
• 13. Shulski M., Walsh J., Stevens E., Thoman R., 2010. Diagnosis of extended cold-season temperature anomalies in Alaska, Monthly Weather Review, 138(2): 453-462.
• 14. Shulski M., Wendler G., 2007. The Climate of Alaska. University of Alaska Press, Fairbanks: 208 s.
• 15. Stafford, J. M., Wendler, G., Curtis, J., 2000. Temperature and precipitation of Alaska: 50 year trend analysis, Theoretical and Applied Climatology, 67(1-2): 33-44.
• 16. Štěpánek P., 2008. AnClim – software for time series analysis, Dept. of Geography, Fac. of Natural Sciences, MU, Brno, 1,47 MB.
• 17. Twardosz R., Kossowska-Cezak U., 2013a. Exceptionally hot summers in Central and Eastern Europe (1951-2010). Theoretical and Applied Climatology, 112 (3-4): 617-628.
• 18. Twardosz R., Kossowska-Cezak U., 2013b. Niezwykłe anomalie termiczne w strefie klimatu podbiegunowego obszaru atlantycko-europejskiego. Problemy Klimatologii Polarnej, 23: 93-105.
• 19. Walsh J. E., Overland J. E., Groisman P. Y., Rudolf B., 2011. Ongoing Climate Change in the Arctic. Ambio, 40(1): 6-16.
• 20. Warakomski W., 1989/1990. W poszukiwaniu koncepcji anomalii klimatycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 1989-90, sec. B, 44/45: 211-224.
• 21. Wendler G., Chen L., Moore B., 2012. The First Decade of the New Century: A Cooling Trend for Most of Alaska. Open Atmospheric Science Journal, 6: 111-116.
• 22. Wendler G., Shulski M., 2009. A century of climate change for Fairbanks, Alaska. Arctic, 62 (3): 295-300.