Ochrona dziedzictwa kulturowego na przykładzie KWK Flora i małych kopalń Gołonoga (dzielnica Dąbrowy Górniczej) – ścieżka dydaktyczna

• Autorzy: Tomczyk Janusz

Warianty tytułu

EN

Protection of cultural heritage on the example of the Flora Coal Mine and small mines of Gołonóg (district of Dąbrowa Górnicza) – teaching path

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Po koncentracji wydobycia węgla z pokładów podredenowskich na pograniczu wsi Dąbrowa i Gołonóg przez Towarzystwo Akcyjne Kopalń Węgla Flora nastąpił okres pojawiania się małych zakładów wydobywczych. Wobec zamknięcia granic polityką celną przed I wojną światową i okresu dobrej koniunktury dla węgla dąbrowskiego trwającej do lat 30. XX w. Towarzystwo wydzierżawiało zbędne dla siebie, z technicznego i ekonomicznego punktu widzenia, części nadań nowym kopalniom. W trakcie spaceru zaproponowaną ścieżką dydaktyczną prezentujemy ich historię, położenie i ślady pozostałe po ich działalności górniczej.

EN

After changes in the organization of mining in the Congress Kingdom caused by the Mining Act of 1870, private mines were created. Five deep coal mines were established on the border between the villages of Dąbrowa and Gołonóg. They exploited little rich, thin seams. The process of merging them into one enterprise called "Flora" Coal Mining Society have taken place almost from 1884 to 1913. The first two enterprises ("Maciej" and "Władysław") were merged in 1902, but their initial organizational division was artificially imposed by applicable law. Other enterprises were taken over by subsequent purchases. Until World War I, the "Flora" Society was profitable due to investment activities and technical changes. Small coal mines in this area were established under lease agreements with the "Flora" Coal Mining Society. Despite much lower production, they were the source of income for many citizens.

Słowa kluczowe

PL

historia górnictwa; węgiel kamienny; kopalnia Flora; kopalnia Stanisław; kopalnia Baśka; kopalnia Baśka II; kopalnia Batory; kopalnia Michał; kopalnia Maksymilian II; Dąbrowa Górnicza; Zagłębie Dąbrowskie; Polska

EN

history of mining; coal; coal mine Flora; coal mine Stanisław; coal mine Baśka; coal mine Baśka II; coal mine Batory; coal mine Michał; coal mine Maksymilian II; Dąbrowa Górnicza; Zagłębie Dąbrowskie; Poland

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 6
• Strony: 85--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys.

Twórcy

autor

Tomczyk Janusz

• Muzeum Miejskie „Sztygarka”, Dąbrowa Górnicza

Bibliografia

• CHOROSZEWSKI W., 1897. Przemysł górniczy w Królestwie Polskim w roku 1896. Przegl. Techn., XXII: 358.
• CHOROSZEWSKI W., 1898. Przemysł górniczy w Królestwie Polskim w roku 1897. Przegl. Techn., XIV: 282.
• GOSZCZ A., 1997., Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenia z powierzchnią terenu na obszarze KWK „Paryż” oraz ocena zagrożenia jakie te wyrobiska mogą stwarzać dla powierzchni wraz z koncepcją ich zabezpieczenia. Ekspertyza dla Urzędu Miasta Dąbrowa Górnicza. Katowice.
• JAROS J., 1965. Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim do roku 1914. Inst. Hist. Kult. Mat. PAN. Ossolineum. Wrocław-Warszawa-Kraków.
• JAROS J., 1984. Słownik historyczny kopalń na ziemiach polskich. Śląski Inst. Nauk. Katowice.
• JAROS J., ZIĘBA J., ZIĘBA M., DŁUŻEWSKI E., 1985. Kopalnia „Generał Zawadzki” (1785–1985). Śląski Instytut Naukowy. Katowice.
• KOTARBA W., 2016. Towarzystwo Kopalń Węgla „Flora” Spółka Akcyjna w Dąbrowie Górniczej. Hered. Min., 3: 199–214.
• KOTARBA W., 2017. Analiza wypadkowości w kopalni Towarzystwa Kopalń Węgla „Flora” S.A. w Dąbrowie Górniczej w roku 1930, przy pomocy współczesnych kryteriów. Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej (Praca magisterska).
• ŁEMPICKI M., 1895. Przemysł górniczy okręgu sosnowieckiego w roku 1893 i 1894. Przegl. Techn., 8: 172−177.
• TOMCZYK J., 2018. Kopalnia „Stanisław” w Dąbrowie Górniczej-Gołonogu – przyczynek do historii eksploatacji złoża podredenowskiego. Hered. Min., 5: 141–164.
• WÓJCIK A., J., 2008. Zachodni Okręg Górniczy. Studia z dziejów geologii i górnictwa w Królestwie Polskim. PAN, Inst. Hist. Nauki. Warszawa.
• Wydawnictwa ciągłe
• Techniczny Kalendarz Górniczy, 1936. Stowarzyszenie Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych Koło Śląskie. Katowice. Statystyka: 83.
• Statystyka Przemysłu Węglowego w Państwie Polskiem za rok 1929, 1930. Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Departament Górniczy, Wydział Górnictwa Węglowego.
• Statystyka przemysłu węglowego w Państwie Polskiem za rok 1933, 1934. Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Departament Górniczy, Wydział Górnictwa Węglowego.
• Prasa
• Technik, 1928. inż. T. N. Wiadomości z Władz Górniczych, z Wyższego Urzędu Górniczego w Warszawie: Opis wypadku na kopalni węgla kamiennego „Baśka”, 6: 147–148.
• Siedem Groszy, 1935. Tragedia w podziemiach kopalni, nr 1 z dnia 1 stycznia: 1.
• Siedem Groszy, 1938. Zagłębie Dąbrowskie staje się cmentarzem, nr 173 z dnia 25 czerwca.
• Źródła archiwalne
• Archiwum Państwowe w Katowicach, Zespół arch. 854, sygn.: 003; 051; 058; 059; 119; 155; 156; 175; 176.
• Archiwum Państwowe w Katowicach, Zespół arch. 840, sygn.: 099; 145; 146; 147; 148.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Zespół arch. 1, sygn.: 581.
• Strona internetowa Muzeum Miejskiego Sztygarka http://new.muzeum-dabrowa.pl/elementor-2913/