Dezinformacja czy wartości narodu rosyjskiego - co podtrzymuje putinowską wojnę na Ukrainie

• Autorzy: Zagórska Anna

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0054.2999

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule skupiono się na przedstawieniu zjawiska - dezinformacja jako narzędzie rosyjskiej wojny hybrydowej oraz, wynikający z tego stosunek społeczeństwa rosyjskiego wobec wojny w Ukrainie. Dezinformacja czy ideologizacja społeczeństwa rosyjskiego (propaganda) sprawiły, że dla większości Rosjan Putin jest źródłem tożsamości oraz punktem odniesienia dla ich podmiotowości. Autor artykułu wskazuje, że zróżnicowanie poglądów, jak również uznawanych wartości kształtuje opinie wśród społeczeństwa rosyjskiego, zaś wieloletnia manipulacja owego skutkuje nie zawsze obiektywnym spojrzeniem na dany temat czy sytuacje obywateli państwa Putina?

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo wewnętrzne; wojna hybrydowa; bezpieczeństwo społeczne; dezinformacja

EN

internal security; hybrid war; social security; disinformation

• Wydawca: Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia
• Czasopismo: Problemy Techniki Uzbrojenia
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 52, z. 167
• Strony: 107--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 63 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Zagórska Anna

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

• https://orcid.org/0000-0002-9236-1924

Bibliografia

• [1] Auzan A., Społeczeństwo w Rosji: przyczyny słabości i zapotrzebowanie na społeczną siłę [w:] Imperium Putina, Fundacja im. Stefana Batorego Warszawa 2007, s. 103 i 115.
• [2] Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 312-313.
• [3] Bagińska S., Rosjanie zmieniają zdanie. Są nowe badania, 3 września 2022, https://wiadomosci.wp.pl/rosjanie-wciaz-popieraja-wojne-w-ukrainie-ale-czesc-chce-juz-pokojowych-rozmow-6808387487791616a, [dostęp: 18.11.2022].
• [4] Benedyczak K., Hipnoza, zombirowanie i bezwolnictwo. Co Rosjanie mają w głowach?, 12 czerwca 2022, https://tvn24.pl/swiat/320, [dostęp: 17.11.2022].
• [5] Bielska B., Praktyki ukrywania. O pułapkach, pokusach i pożytkach z badań niejawnych, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2016, t. 12, nr 3, s. 73-78.
• [6] Bilal A., Wojna hybrydowa - nowe zagrożenia, złożoność i „zaufanie" jako antidotum, NATO Review, 30 listopada 2021, https://www.nato.int/docu/review/pl/articles/2021/11/30/wojna-hybrydowa-nowe-zagrozenia-zlozonosc-i-zaufanie-jako-antidotum/index.html, [dostęp: 17.11.2022].
• [7] Borecki J., Dezinformacja jako zagrożenie dla prywatnych i publicznych przedsiębiorstw, „The Warsaw Institute Review, Edycja Specjalna: Dezinformacja” 2017, s. 11-12.
• [8] Bulmer M., When Is Disguise Justified? Alternatives to Covert Participant Observation, „Human Sciences Press” 1982, vol. 5, no. 4, s. 254, https://typeset.io/papers/when-is-disguise-justified-alternatives-to-covert-4bcqjy52ek, [dostęp: 23.11.2022].
• [9] Chilczuk M., Dezinformacja - oręż wojny hybrydowej, Polska Zbrojna, 17 września 2021, http://polska-zbrojna.pl/home/articleshow/35330?t=Dezinformacja-orez-wojny-hybrydowej, [do-stęp: 17.11.2022].
• [10] Code of Ethics and Policies and Procedures of the ASA Committee on Professional Ethics, American Sociological Association, 1999; Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, przekł. E. Hornowska, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001, s. 94.
• [11] Darczewska J., Anatomia rosyjskiej wojny informacyjnej. Operacja krymska - studium przypadku, „Punkt Widzenia” 2014, nr 42, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, s. 5-6.
• [12] Darczewska J., Diabeł tkwi w szczegółach. Wojna informacyjna w świetle doktryny wojennej Rosji, „Punkt Widzenia” 2015, nr 50, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, s. 15-16.
• [13] Darczewska J., Środki aktywne jako rosyjska agresja hybrydowa w retrospekcji. Wybrane pro-blemy, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2018, nr 18(10), s. 40; 47-48.
• [14] Darczewska J., The Anatomy of Russian Information Warfare. The Crimean Operation. A Case Study, “OSW Point of View” 2014, No. 42, s. 7–8, 25–29, 31.
• [15] Darczewska J., Wojna informacyjna Rosji z Zachodem. Nowe wyzwanie? „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2015, Wydanie specjalne - Wojna hybrydowa, s. 59-69; 71-73.
• [16] Deklaracja szczytu walijskiego złożona przez Szefów Państw i Rządów uczestniczących w posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej w Walii 5 września 2014 r., s. 13, BBN, https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/Deklaracja%20szczytu%20walijskiego.pdf, [dostęp: 23.11.2022].
• [17] Domańska M., Postawy społeczeństwa rosyjskiego wobec perspektywy wojny z Ukrainą, 24 lutego 2022, OSW, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2022-02-24/postawy-spoleczenstwa-rosyjskiego-wobec-perspektywy-wojny-z-ukraina, [dostęp: 17.11.2022].
• [18] Dudek A., Reakcje społeczeństwa rosyjskiego na inwazję Rosji na Ukrainę (24.02-24.04.2022), Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, https://rosjoznawstwo.uj.edu.pl/reakcje-spoleczenstwa-rosyjskiego-na-inwazje-rosji-na-ukraine, [dostęp: 17.11.2022].
• [19] Felsztinski J., M. Stanczew, Trzecia wojna światowa? Bitwa o Ukrainę, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2015, s. 328.
• [20] G. J. Rattray, Wojna strategiczna w cyberprzestrzeni, przekł. J. B. Szporko, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2001, s. 19–170;
• [21] Gerasymchuk S., Dezinformatorzy VIP: nowy-stary rosyjski instrument wojny hybrydowej przeciwko Ukrainie i Polsce, Forum Ekonomiczne, 23 września 2021, https://www.forum-ekonomiczne.pl/dezinformatorzy-vip-nowy-stary-rosyjski-instrument-wojny-hybrydowej-przeciwko-ukrainie-i-polsce/, [dostęp: 17.11.2022].
• [22] Grochocka J.A., Oblicza wojny hybrydowej na Ukrainie - stanowisko Federacji Rosyjskiej, Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, [w:] B. Pacek, J. A. Grochocka (red. nauk.) Wojna hybrydowa na Ukrainie: wnioski i rekomendacje dla Europy i świata, Wydawnictwo Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych w Piotrkowie Trybunalskim (Uniwersytet Jana Kochanowskiego; Kielce), Piotrków Trybunalski-Kielce 2017, s. 165-171;181-185.
• [23] Gruszczak A., Hybrydowość współczesnych wojen - analiza krytyczna, [w:] W. Sokała, B. Zapała (red.), Asymetria i hybrydowość - stare armie wobec nowych konfliktów, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2011, s. 9-11; 13-14.
• [24] Hammersley M., P. Atkinson, Metody badań terenowych, przekł. S. Dymczyk, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2000, s. 270-271.
• [25] Helma Sz., Dezinformacja i wojna psychologiczna jako element polityki Związku Sowieckiego i Federacji Rosyjskiej, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ” 2018, nr 22, s. 92-96.
• [26] Hoffman F.G., Conflict in the 21st century: Rise of the Hybrid Wars, Arlington 2007, s. 18-42, https://www.potomacinstitute.org/images/stories/publications/potomac_hybridwar_0108.pdf, [dostęp: 20.11.2022].
• [27] Iasiello E., Russia’s Improved Information Operations: From Georgia to Crimea, “Parameters” 2017, Vol. 47, No. 2, s. 52-54.
• [28] Jakimczyk J., Dezinformacja jako oręż wojny hybrydowej, 16 kwietnia 2016, CyberDefence24, https://cyberdefence24.pl/dezinformacja-jako-orez-wojny-hybrydowej, [dostęp: 17.11.2022].
• [29] Jerofiejew S. (The Moscow Times), W kraju nie ma wolności słowa, ale Rosjanie mają swoje zdanie. Tak działa partyzancka socjologia, 17 czerwca 2022, Onet Wiadomości, https://wiadomosci.onet.pl/swiat/wojna-w-ukrainie-o-tym-mysla-rosjanie-gdy-nie-ma-wolnosci-slowa-analiza/0vlfbmn, [dostęp: 17.11.2022].
• [30] Kliamkin I., Społeczeństwo nieobywatelskie, [w:] Imperium Putina, Fundacja im. Stefana Batorego Warszawa 2007, s. 73-82.
• [31] Kraj K., Kryzys ukraiński. Nowe spojrzenie na wojnę - z rosyjskiej perspektywy, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2015, nr 2, s. 25-38.
• [32] Kurczab-Redlich K., Głową o mur Kremla, Wydawnictwo: W.A.B., Warszawa 2007, s. 103.
• [33] Lepskij W.E., Analitika razwitija i razwitije analityki, „Znanije - Włast’” 2013, nr 32 (632).
• [34] Łupak S., Kreml nauczy studentów, że Zachód gnije, a Rosję czeka świetlana przyszłość, 18 listopada 2022, https://ksiazki.wp.pl/kreml-nauczy-studentow-ze-zachod-gnije-a-rosje-czeka-swietlana-przyszlosc, [dostęp: 18.11.20222].
• [35] Łupak S., Pranie mózgów staje się faktem. Rosyjskie dzieci na celowniku Kremla, https://ksiazki.wp.pl/rosja-cenniejsza-od-zycia-nowy-przedmiot-szkolny-poddaje-dzieci-praniu-mozgu-6809810205620832a, [dostęp: 23.11.2022].
• [36] Majchrzak A., W krainie kolorowych matrioszek – jak działa rosyjska dezinformacja? Demagog, 05 maja 2022, https://demagog.org.pl/analizy_i_raporty/w-krainie-kolorowych-matrioszek-jak-dziala-rosyjska-dezinformacja, [dostęp: 20.11.2022.].
• [37] Matcharashvili I., Wojna rosyjsko-gruzińska. Wojna, która nie wstrząsnęła światem, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2013, s. 42-60; 81.
• [38] Mężyński A., Co Rosjanie sądzą o wojnie? ISW ma wyniki sondażu, 3 września 2022, https://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/8528672,rosja-wojna-rosjanie-isw-ukraina.html, [dostęp: 22.11.2022].
• [39] Miszewski K., Kiedy badacz jest tajnym agentem. O postrzeganiu niejawnej obserwacji uczestniczącej jako etycznie problematycznej, metodach badań ilościowych, zakulisowych wymiarach życia społecznego i ich związku ze wszystkim tym, o czym przed chwilą, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2007, t. 3, nr 2, s. 34; 41-52.
• [40] Mokrzycka K., To nie jest tylko wojna Putina. Wina leży też po stronie zwykłych Rosjan [Wywiad], 11 kwietnia 2022, https://300gospodarka.pl/wywiady/nie-tylko-wojna-putina-winni-zwykli-rosjanie-wywiad, [dostęp: 18.11.2022].
• [41] Nemeth W.J., Future war and Chechnya: A case for hybrid warfare, Monterey, CA 2002.
• [42] Olchowski J., Hybrydowość zagrożeń [w:] T. Stępniewski (red.), Rosja wobec państw Europy Środkowej i Wschodniej: zagrożenia pozamilitarne, Instytut Europy Środkowej, Lublin 2020, s. 33-38.
• [43] Rácz A., Russia’s Hybrid War in Ukraine - Breaking the Enemy’s ability to resist, Helsinki 2015, s. 27-47; Совет Безопасности Российской Федерации, http://www.scrf.gov.ru.
• [44] Reczkowski R., Operacja krymska - rosyjska koncepcja wojny hybrydowej, [w:] M. Giętkowski, Ł. Nadolski (red.), Wojny i konflikty zbrojne po 1945 roku, Wydawca: Muzeum Wojsk Lądowych, Bydgoszcz 2015, s. 265, 272–279.
• [45] Siegień P., „My już nie możemy sobie pozwolić na to, żeby się bać”. Rosjanie wobec wojny, 26 lutego 2022, Krytyka Polityczna, https://krytykapolityczna.pl/swiat/paulina-siegien-rosyjskie-reakcje-na-agresje-na-ukraine/, [dostęp: 17.11.2022].
• [46] Skoneczny Ł., Wojna hybrydowa - wyzwanie przyszłości? Wybrane zagadnienia, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2016, nr 14, s. 39-49.
• [47] Skoneczny Ł., Wojna hybrydowa - wyzwanie przyszłości? Wybrane zagadnienia, „Przegląd Bez-pieczeństwa Wewnętrznego” 2015, wydanie specjalne „Wojna hybrydowa”, s. 39.
• [48] Słania A., Dezinformacja w rosyjskich działaniach hybrydowych - wydanie europejskie, 7 sierp-nia 2019, https://bezpiecznik.org/2019/08/07/dezinformacja-w-rosyjskich-dzialaniach-hybrydowych-wydanie-europejskie, [dostęp: 20.11.2022].
• [49] Sobczak K., Trybunał ONZ rozpatruje skargę przeciwko Rosji, Prawo.pl, 8 marca 2022, https://www.prawo.pl/prawo/skarga-przeciwko-rosji-w-trybunale-onz,513886.html, [dostęp: 20.11.2022].
• [50] Sojak R., D. Wicenty, Zagubiona rzeczywistość. O społecznym konstruowaniu niewiedzy, Oficyna Naukowa, Warszawa 2005, s. 66.
• [51] Sun Wu, Sun Bin, Sztuka Wojny oraz 36 podstępów, oprac. J. Zawadzki, Wydawnictwo SBM Warszawa 2022, s. 18-19.
• [52] Szabaciuk A., Euroazjatycki projekt integracyjny Władimira Putina: szanse i zagrożenia, [w:] T. Stępniewski, A. Gil, A. Szabaciuk, A. Visvizi (red.), Rosja Putina - Ukraina - Europa: geopolityka, bezpieczeństwo, gospodarka, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2014, z. 5, s. 75-76.
• [53] Szandrocho R., Działania hybrydowe na Ukrainie wyzwaniem dla bezpieczeństwa Polski, „Wschodnioznawstwo” 2020, nr 14, s. 323-343.
• [54] Wasiuta O., Geneza pojęcia i zmiany podejścia do wojny hybrydowej w zachodnim dyskursie politycznym i wojskowym, „Przegląd Geopolityczny” 2016, nr 17, s. 28-30; 34-37.
• [55] Wielki słownik wyrazów obcych PWN, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2008, s. 518.
• [56] Włodkowska-Bagan A., Zagrożenia o charakterze informacyjnym [w:] T. Stępniewski (red.), Rosja wobec państw Europy Środkowej i Wschodniej: zagrożenia pozamilitarne, Instytut Europy Środkowej, Lublin 2020, s. 56-64.
• [57] Wojna oczyma Rosjan. "Wszystko wskazuje na to, że ci ludzie nie wiedzą, co się dzieje", 2 marca 2022, Polskie Radio, https://trojka.polskieradio.pl/artykul/2911903,Wojna-oczyma-Rosjan-Wszystko-wskazuje-na-to-%C5%BCe-ci-ludzie-nie-wiedz%C4%85-co-si%C4%99-dzieje, [dostęp: 18.11.2022].
• [58] Wojnowski M., Mit „wojny hybrydowej”. Konflikt na terenie państwa ukraińskiego w świetle rosyjskiej myśli wojskowej XIX–XXI wieku, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2015, Wydanie Specjalne: Wojna hybrydowa, s. 9; 33–34.
• [59] Wspólne ramy dotyczące przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym: odpowiedź Unii Europejskiej, Wspólny komunikat Parlamentu Europejskiego i Rady, JOIN(2016) 18 final, Bruksela 2016, EUR-Lex, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX%3A52016JC0018, [dostęp: 23.11.2022].
• [60] Wstyd, imperium, resentyment. Społeczeństwo rosyjskie a wojna w Ukrainie. Dr Marta Lechowska w rozmowie z rosyjskimi emigrantami w RPA, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Kraków 2021, https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56, [dostęp: 18.11.2022].
• [61] Герасимов B., Ценность науки в предвидении, (Znaczenie nauki w przewidywaniu) „Военно-промышленный курьер” z 27 II 2013 r., no. 8(476), https://vpk.name/news/85159_cennost _nauki_v_predvidenii.html, [dostęp: 20.11.2022].
• [62] Панарин И., Гибридная война против России; И. Панарин, Гибридная война. Теория и практика, Mосква 2017.
• [63] Панарин И., Гладиаторы гибридной войны, „Экономические Cтратегии” 2016, no 2, s. 60-65, http://www.inesnet.ru/wp-content/mag_archive/2016_02/ES2016-02-060-65_Igor_Panarin.pdf, [dostęp: 16.11.2022].

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).