Pokaż mi swój dom, a powiem ci, skąd jesteś”. Architektura domu w aspekcie kultury

• Autorzy: Kosk K.

Warianty tytułu

EN

Show me your house and i'll tell you where you are from". Architecture of houses in the aspect of culture

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tytułowa parafraza znanego przysłowia: „Pokaż mi swój dom, a powiem ci, skąd jesteś” najpełniej obrazuje tematykę niniejszego artykułu. Autorka stawia hipotezę, że kultury, z jakimi człowiek obcuje w swoim życiu, są twórczymi siłami kształtującymi architekturę domów jednorodzinnych, nadając jej jasno sprecyzowane cechy charakterystyczne. Dowiedzenie tej tezy następuje poprzez autorską ocenę trzech przykładów domów pochodzących z różnych regionów i kultur. Pierwszym z nich jest „dom w norweskich klimatach” powstały na terenie Polski w podwarszawskim Józefosławiu, kolejnym dom architekta W. Rybczyńskiego, ostatnim zaś kanaryjski dom - La Casa Ruiz. Przytoczone przykłady, mimo pozornych różnic, potwierdzają zależność pomiędzy formą domu a wzorcami kulturowymi. Praca ta jest subiektywną interpretacją dowodów dotyczących sposobu, w jaki ludzie organizują i używają przestrzeni mieszkalnej. Rozważania nad relacją kultury i architektury zostały wzbogacone o spostrzeżenia teoretyków architektury, socjologów, filozofów, a nawet przemyślenia poetów. Interdyscyplinarne podejście do tematu wielu obserwatorów różnej specjalności ma na celu określenie porządku w tej bardzo złożonej dziedzinie, a tym samym stworzenie lepszego zrozumienia form.

EN

The title paraphrase of the well-known proverb: “Show me your house and I’ll tell you where you are from” the best illustrates the theme of this article. The author presents hypotheses, that cultures, which man associates in his life, are the creative forces, which are shaping the architecture of single-family houses and giving it a clearly defined characteristics. Proving the thesis takes place through the presentation of three examples of houses from different regions and cultures. The first of them is the “house in the norwegian climates” which was built in Poland, in Józefosław. The second description shows architect W. Rybczynski’s house. The last one example is the Canarian house - La Casa Ruiz. Examples quoted, in spite of the seeming differences, confirmed the dependence between the form of the house and cultural patterns. This paper is a subjective interpretation of the evidence concerning the manner in which people organize and use living space. Considerations on the relationship of culture and architecture are also enriched by insights of many observers of different specialties: architectural theorists, sociologists, philosophers, and even reflections of some poets. Interdisciplinary approach aims to determine the order in this very complex field and thus a better understanding of the forms.

Słowa kluczowe

PL

dom; zamieszkiwanie; forma; kultura; wzorce kulturowe

EN

house; habitation; form; culture; cultural patterns

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
• Czasopismo: Architecturae et Artibus
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 6, no. 3
• Strony: 24--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys.

Twórcy

autor

Kosk K.

• Politechnika Warszawska, Wydział Architektury, Koszykowa 55, 00-659 Warszawa

Bibliografia

• 1 Alexander Ch. (2008), Język wzorców: miasta, budynki, konstrukcja, GWP, Gdańsk.
• 2. Bachelard G. (1969), The Poetics of Space, Beacon Press, New York.
• 3. Eliade M. (1993), Sacrum, mit, historia, PIW, Warszawa.
• 4. Heidegger M. (1977), Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, Czytelnik, Warszawa.
• 5. Kosk K. (2013), Elementy archetypiczne domu, [w:] Metamorfozy przestrzeni, idea, treść, forma, praca zbiorowa pod red. F. Górski, M. Łaskarzewska-Średzińska, Fundacja WA PW, Warszawa.
• 6. Markowska D. (1992), Dom - twierdza tożsamości, [w:] Dom we współczesnej Polsce. Szkice, praca zbiorowa pod red. P. Łukasiewicz, A. Siciński, Wrocław, s. 196-216.
• 7. Rapoport A. (1969), House, Form and Culture, Prentice Hall, New York.
• 8. Rodriguez F.G.M. (1978), Arquitectura tradicional canaria, ed Editorial Interinsular Canaria, Gran Canaria.
• 9. Rybczyński W. (2003), Najpiękniejszy dom na świecie, Wyd. Literackie, Kraków.
• 10. SicińskiA.(1976),Styl życia: koncepcje, propozycje, PWN, Warszawa.
• 11. Spieralska B. (2004), Dach nad głową. Pojęcie domu w językach indoeuropejskich, Konteksty [za:] M. Sulima, Symboliczne przestrzenie domu, „Zeszyty Naukowe PB. Architektura”, z. 20, 2007.
• 12. Szmidt B. (1981), Ład przestrzeni, PIW, Warszawa.
• 13. Tischner J. (1982), Prawda i sprawiedliwość, „Tygodnik Powszechny”, nr 49.
• 14. Tokarczuk O. (2005), Dom dzienny, dom nocny, Wyd. Literackie, Kraków.
• 15. Van der Leeuw G. (1978), Fenomenologia religii, Książka i Wiedza, Warszawa.
• 16. Włodarczyk J.A. (2004), Żyć znaczy mieszkać: dom mieszkalny na granicy stuleci, Śląskie Wydawnictwa Naukowe, Tychy.
• 17. Woroniecka G. (2007), Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne, Trio, Warszawa.
• 1. http://www.nred-arquitectos.eu/esp/ proyectomagui/132 [dostęp: 04.05.2013].
• 2. http://www.worldarchitecture.org [dostęp: 04.05.2013].
• 3. http://ladnydom.pl/ budowa/1,106565,9073430,Dom_w_norweskich_klimatach przebudowa.html dostęp: 24.06.2013].
• 1. Panisko A.: Stefan Kuryłowicz z cyklu Wnętrze architekta [dostęp 07.05.2013] http:/ vimeo. com/15250904
• 2. http://www.youtube.com/watch?v=ixea2ONQhYU [dostęp: 04.05.2013].