Analiza specjacyjna osadów dennych pobranych na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego

• Autorzy: Pawłowski J. , Rozental M. , Drzewińska A. , Neffe S.

Identyfikatory

DOI

10.5604/12345865.1131462

Warianty tytułu

EN

Speciation analysis of sediments from Kampinos National Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pobrano i przygotowano próbki osadów dennych z terenu Kampinoskiego Parku Narodowego. W próbkach osadów oznaczono całkowitą zawartość wybranych pierwiastków (Cr, Zn, Fe, Cu, Cd, Pb) oraz zawartość tych pierwiastków we frakcjach wydzielonych metodą ekstrakcji sekwencyjnej. Do wydzielenia odpowiednich frakcji wykorzystano metodę Tessiera, która pozwala na wydzielenie pięciu frakcji: I – metale wymienialne, II – metale związane z węglanami, III – metale związane z uwodnionymi tlenkami żelaza i manganu, IV – metale związane z materią organiczną i V – metale związane z glinokrzemianami. Sprawdzono również, czy całkowita zawartość badanych metali oraz ich zawartość w poszczególnych frakcjach w badanych osadach zależy od pH osadów oraz od procentowej zawartości materii organicznej w badanych osadach. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że badane osady można zaliczyć do niezanieczyszczonych z punktu widzenia zawartości w nich Cr, Zn, Cu, Cd i Pb. Stwierdzono również, że zarówno całkowita zawartość analitów, jak i rozkład procentowej zawartości oznaczanych metali w poszczególnych frakcjach w badanych osadach zależy od zawartości materii organicznej i od wartości pH badanego osadu.

EN

The experimental part covers the description of the sampling places of sediments which were taken from Kampinos National Park and the description of their preparation for analysis. Namely: in the samples of sediments, the total content of selected elements (Cr , Zn , Mn , Fe, Cu , Cd, Pb) and the content of these elements in the fractions separated by sequential extraction were marked. In order to isolate the appropriate fractions, the Tessier method was used. The method allows the separation of five fractions: I – exchangeable metals, II – metals associated with carbonates, III – metals associated with hydrated iron ions and manganese oxides, IV – metals associated with organic matter, V – metals associated with aluminosilicates. It was examined in terms of the total content of heavy metals, and to check if the content of elements in the individual fractions of the test sediments depends on the pH and the percentage of organic matter in the studied sediments. Based on the survey, it was found that the studied sediments can be classified as uncontaminated, from the point of view of their content of Cr, Zn, Cu, Cd and Pb. Moreover, it was proved that both, the total content of analytes and the distribution of the percentage content of the determined heavy metals in the individual fractions in the test sediments depend on the content of organic matter, on the pH of the tested sediments and its type.

Słowa kluczowe

PL

analiza chemiczna; ochrona środowiska; osady denne; analiza specjacyjna; metale ciężkie

EN

analytical chemistry; environmental protection; speciation analysis; sediments; heavy metals

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 63, nr 4
• Strony: 113--134
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., wykr., tab.

Twórcy

autor

Pawłowski J.

• Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Nowych Technologii i Chemii, Instytut Chemii, 01-908 Warszawa, ul. gen. S. Kaliskiego 2

autor

Rozental M.

• Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Nowych Technologii i Chemii, Instytut Chemii, 01-908 Warszawa, ul. gen. S. Kaliskiego 2

autor

Drzewińska A.

• Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Nowych Technologii i Chemii, Instytut Chemii, 01-908 Warszawa, ul. gen. S. Kaliskiego 2

autor

Neffe S.

• Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Nowych Technologii i Chemii, Instytut Chemii, 01-908 Warszawa, ul. gen. S. Kaliskiego 2

Bibliografia

• [1] Kowalewski P., Niedzielski P., Badania specjacji żelaza w osadach dennych, XXII Poznańskie Konwersatorium Analityczne z cyklu, Nowoczesne metody przygotowania próbek i oznaczania śladowych ilości pierwiastków, UAM, Poznań, 2013.
• [2] Bojakowska I., Sokołowska G., Przegląd Geologiczny, Warszawa, 46 (1), 1998, 49-54.
• [3] Choiński A., Ditta J.B., Ławniczak A.E., Ocena stanu zanieczyszczenia Cu, Zn, Pb i Cd osadów dennych Jeziora Niepruszewskiego, Woda w badaniach geograficznych, Instytut Geografii UJK, Kielce, 2010, 159-167.
• [4] Głosińska G., Siepak J., Zanieczyszczenie środkowej i dolnej Odry wybranymi metalami ciężkimi w latach 1991-2005 na podstawie wyników monitoringu geochemicznego osadów dennych, Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska, UAM, Poznań, t. 9, 2007, 167-181.
• [5] Bojakowska I., Gliwicz T., Szatkowska-Konon H., Osady denne w wodach powierzchniowych, Raport Stan środowiska w Polsce w latach 1996-2001, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 2003, 131-139.
• [6] Ibragimow A., Głosińska G., Siepak M., Walna B., Heavy metals in sediments of the Odra river flood-plains — introductory research, Quaestiones Geographicae, 29/1, 2010, 37-47.
• [7] Świetlik R., Trojanowska M., Chemical fractionation methods used in environmental studies, Monitoring Środowiska Przyrodniczego, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, nr 9, Kielce, 2008, 29-36.
• [8] Rosińska A., Dąbrowska L., PCB i metale ciężkie w wodzie i osadach dennych zbiornika Kozłowa Góra, Archives of envirnomental protection, 37/4, 2011, 61-72.
• [9] Barałkiewicz D., Bulska E. (red.), Specjacja chemiczna, problemy i możliwości, Wydawnictwo MALAMUT, Warszawa, 16-24, 2009, 81-95.
• [10] Siepak J., Specjacja, analiza specjacyjna, frakcjonowanie i metody łączone, Atomowa spektrometria w laboratorium analitycznym, Państwowy Zakład Higieny, Warszawa, 2003, 9-22.
• [11] Michalke B., Element speciation definitions, analytical methodology, and some examples, Ecotoxicology and Environmental Safety, Neuherberg, Germany, 56 (1), 2003, 122-139.
• [12] Niedzielski P., Narzędzia i koncepcje analizy specjacyjnej, UAM, Poznań, 2007, 11-20.
• [13] Jabłońska M., Kostecki M., Szopa S., Łyko A., Michalski R., Specjacja nieorganicznych form arsenu i chromu w wybranych zbiornikach zaporowych Górnego Śląska, Ochrona Środowiska, vol. 34, nr 3, 2012.
• [14] Siepak J., Analiza specjacyjna metali w próbkach wód i osadów dennych, UAM, Poznań, 7-18, 1998, 67-78.
• [15] Wyciślik A., Wprowadzenie do problematyki specjacji i analizy specjacyjnej w metalurgii oraz inżynierii materiałowej, Politechnika Śląska, 2013, 5-8.
• [16] Namieśnik J., Trendy w analityce i monitoringu środowiska, Centrum Doskonałości Analityki i Monitoringu Środowiska, Gdańsk, roz. 1, 2003.
• [17] Bezak-Mazur E., Specjacja w Ochronie i Inżynierii Środowiska, Komitet Inżynierii Środowiska PAN, Monografie, nr 20, Kielce, 2004, 38-45.
• [18] Hulanicki A., Współczesna chemia analityczna. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2001, 57-63, 72-74.
• [19] Jarosz M., Mirzyńska B., Wybrane problemy analizy specjacyjnej i środowiskowej metali ciężkich, Chemia i Inżynieria Ekologiczna, Warszawa, 1999, 9-65.
• [20] Kluczka J., Zołotajkin M., Ciba J., Speciation of Aluminium in the Water and Bottom Sediment of Fish-Breeding Ponds, Archives of Environmental Protection, no. 1, 2012, 83-96.
• [21] Tessier A., Campbell P.G., Bisson M., Sequential extraction procedure for the speciation of particulate trace metals, Analytical Chemistry, v. 51/7, 1979, 844-851.
• [22] Gałuszka M. (red.), Polskie Parki Narodowe, wyd. Pascal, Bielsko-Biała, 2007.
• [23] Bojakowska I., Kryteria oceny zanieczyszczenia osadów wodnych, Przegląd Geologiczny, 49 (3), Warszawa, 2001, 213-218.
• [24] Karczewska A., Kabała C., Metodyka analiz laboratoryjnych gleb i roślin, Zakład Ochrony Środowiska, Wrocław, 2008, 11-12.
• [25] Wojtkowska M., Migration and forms of metals in bottom sediments of Czerniakowskie Lake, Bull Environ Contam Toxicol, 90, 2013, 165-169.
• [26] Cieślewicz J., Różański Sz., Metale ciężkie w osadach dennych jezior, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 44, 2010, 72-82.
• [27] Biro M., Kavśek D., Karasiński J., Szwarczewski P., Bulska E., Brodnjak Vonćina D., Geochemical investigation of alluvial sediments: validation of ICP-OES determination of heavy metals. A case study from the Utrata River Valley (central Poland), Cent. Eur. J. Chem., 12(6), 2014, 687-699.
• [28] Staszewski T., Łukasik W., Kubiesa P., Contamination of Polish national parks with heavy metals, Enviromental Monit Assess, 184, 2012, 4497-4608.
• [29] Kot A., Namieśnik J., The role of speciacion in analytical chemistry, Trends in analytical chemistry, 2-3, 2000, 69-79.
• [30] Wojtkowska M., Bogacki J., Wykorzystanie analizy specjacyjnej w monitoringu metali ciężkich w osadach dennych na przykładzie rzeki Utraty, Ochrona Środowiska, 34, 2012, 43-46.

Uwagi

PL

Źródło finansowania: Praca Badawcza Statutowa 23/852/WATWATWAT — „Nowe technologie wykrywania i przeciwdziałania zagrożeniom chemicznym, biologicznym i radiologicznym (CBRN)”.