Joseph Kozielecki’s Concept of Transgressive Man and the Problems of Sustainable Development

• Autorzy: Tański M.

Warianty tytułu

PL

Człowiek transgresyjny w ujęciu Józefa Kozieleckiego a problematyka zrównoważonego rozwoju

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In this article the author notes, that the development according to Joseph Kozielecki depends on the fact, that man transcends natural, symbolic, social borders, associated with his own inner world, in order to satisfy own needs. He aims to improve the quality of life, and also tries to preserve the natural environment in possibly best condition. This understanding of the concept of development approaches psychologist‘s attitude to the idea of sustainable development, which rests on three pillars: environmental, economic and social. One of the most important categories for understanding development and sustainability issues is the value of life, which is endangered by destructive transgressions as destructive actions contributing to the destruction of natural phenomena, and also causing psychopatic changes in the human personality. Sofronic transgressions are designed, inter alia, to control actions (prudence, moderation, inner discipline, the ability to find a compromise). To be equal to the value of life a transgressive man must be aware of his own dignity.

PL

W artykule autor zauważa, że rozwój w ujęciu Józefa Kozieleckiego polega na tym, iż człowiek przekracza granice naturalne, symboliczne, społeczne, związane z własnym wewnętrznym światem, w celu zaspokojenia potrzeb. Zmierza przez to do poprawy jakości życia, co dokonuje się także przy zachowaniu jak najlepszego stanu środowiska naturalnego. Tak rozumiane pojęcie rozwoju zbliża ujęcie psychologa do idei zrównoważonego rozwoju, który wspiera się na trzech filarach: ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Jedną z ważniejszych kategorii dla zrozumienia rozwoju w ujęciu Kozieleckiego i problematyki zrównoważonego rozwoju, jest wartość życia, którego zagrożenie wywołują transgresje destruktywne jako działania przyczyniające się do zniszczenia zjawisk przyrodniczych, powodując także zmiany psychopatyczne ludzkiej osobowości. Kontroli działań mają służyć między innymi transgresje sofrozyniczne (roztropność, umiarkowanie, dyscyplina wewnętrzna, umiejętność trzymania się drogi pośredniej). Aby sprostać wartości życia człowiek transgresyjny musi mieć świadomość własnej godności.

Słowa kluczowe

EN

value of dignity; transgression; hubristic need; know thyself; sustainable development

PL

wartość godności; transgresja; potrzeba hubrystyczna; poznanie siebie; rozwój zrównoważony

• Wydawca: Lublin University of Technology
• Czasopismo: Problemy Ekorozwoju
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 10, nr 1
• Strony: 61--66
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Tański M.

• Katedra Psychologii Zdrowia, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, ul. Ingardena 4, 30-060 Kraków

Bibliografia

• 1. BARTOSZEWSKI J., 2012, Człowiek XXI wieku. Recepcja kartezjańskiej filozofii przyrody, WSHE Sieradz, Kraków.
• 2. DEMBIŃSKA-SIURY D., 1991, Człowiek odkrywa człowieka. O początkach greckiej refleksji moralnej, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• 3. GAWOR L., 2006, Idea zrównoważonego rozwoju jako projekt nowej ogólnoludzkiej cywilizacji, in: Diametros vol. 9, p. 84-104.
• 4. GAŁDOWA A., 2000, Powszechność i wyjątek, Rozwój osobowości człowieka dorosłego, UJ, Kraków.
• 5. HULL Z., 2003, Filozofia zrównoważonego rozwoju, in: Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, ed. Pawłowski A., Politechnika Lubelska, Lublin p. 15-27.
• 6. KOZIELECKI J., 1987, Koncepcja transgresyjna człowieka. Analiza psychologiczna, PWN, Warszawa.
• 7. KOZIELECKI J., 1995, Koniec wieku nieodpowiedzialności, Jacek Santorski & CO, Warszawa.
• 8. KOZIELECKI J., 2008, Psycholog w wielkim świecie. Szkice o sprawach ludzkich, Żak, Warszawa.
• 9. KOZIELECKI J., 1977, O godności człowieka, Czytelnik, Warszawa.
• 10. KOZIELCKI J., 2001, Psychotransgresjonizm, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• 11. KOZIELECKI J., 2004, Społeczeństwo transgresyjne. Szansa i ryzyko, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• 12. LIPIEC J., 2001, Świat wartości. Wprowadzenie do aksjologii, Fall, Kraków.
• 13. MAY R., 1978, Miłość i wola, PIW, Warszawa.
• 14. PAPUZIŃSKI A., 2006, Filozoficzne aspekty zrównoważonego rozwoju, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustinable Development, vol. 1, no 2, p. 25-32.
• 15. PAPUZIŃSKI A., 2013, The Axiology of Sustainable Development: An Attempt at Typologization, in: Problemy Ekorozwoju/Problems of Sustinable Development, vol. 8, no 1, p. 5-25.
• 16. SKOWROŃSKI A., 2003, Wartości ekologiczne dla zrównoważonego rozwoju, in: Filozoficzne i społeczne uwarunkowania zrównoważonego rozwoju, ed. Pawłowski A., Politechnika Lubelska, Lublin, p. 27-41.
• 17. TAŃSKI M., 2008, O racjonalności i irracjonalności myślenia transgresyjnego, in: Zagadnienia Naukoznawstwa, 2008, vol. 3-4, p. 451-458.
• 18. WĘGRZECKI A., 2007, Poznanie siebie a rozwój podmiotu osobowego in: Egzystencjalne i aksjologiczne wymiary prawdy, piękna, dobra, eds. Gazda J., Moszczyński W., Księgarnia Akademicka, Kraków, p. 11-19.