Błędy i niepewność w procesie tworzenia map numerycznych

• Autorzy: Wolski J.

Warianty tytułu

EN

Errors and uncertainty in digital mapping

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pierwszej części artykułu omówiono błędy charakterystyczne dla etapów pozyskiwania danych pierwotnych (pomiary i badania terenowe) i przetwarzania ich do postaci wtórnej (prace kameralne), a następnie porównano wybrane kryteria oceny jakości materiałów źródłowych w ujęciu klasycznym (mapy i zbiory map „papierowych”) z cechami i standardami dokładności danych w GIS (dane numeryczne). W drugiej części artykułu przedstawiono kolejne etapy tworzenia mapy numerycznej (wprowadzania danych), skupiając się przede wszystkim na zaletach i wadach poszczególnych metod, procedur czy modeli, ich przydatności w rożnego typu badaniach oraz potencjalnych błędach i sposobach ich weryfikacji. W tym zakresie omówiono m.in.: skanowanie, kalibrację materiałów rastrowych, schematy pojęciowe (sposoby reprezentacji środowiska), wybór obiektów do badań porównawczych, wektoryzację i weryfikację topologii połączeń, generalizację graficzną i pojęciową oraz fazy normalizacji baz danych.

EN

In first part of the article discussed specific errors for stages of collecting raw data (measurements and field studies) and processing them to the secondary forms. Then the chosen criteria of evaluation quality of the source materials („paper” maps collection) with the standards of the GIS data accuracy were compared. In second part of the article, the next digital mapping stages (input data) were introduced. Mainly focus on advantages and defects of individual methods, procedures or models, their usefulness in the various researches as well as potential errors and their verification possibilities. It was described among others: scanning, raster calibration, environment representation methods (grid and vector models), the choice of objects to comparative studies, digitalization and vector topology verification, graphic and notional generalization and the database standardization.

Słowa kluczowe

PL

błędy; niepewność; tworzenie map numerycznych; jakość materiałów źródłowych; dane pierwotne; dane wtórne; GIS

EN

errors; uncertainty; digital mapping; quality of the source materials; raw data; secondary data; GIS

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 16
• Strony: 15--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Wolski J.

• Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Bender O., Boehmer H.J., Jens D., Schumacher K.P., 2005: Using GIS to analyse longterm cultural landscape change in Southern Germany, Landscape and Urban Planning, 70: 111-125.
• Bojarowski K., Wolak B., 1997: Wybrane problemy generalizacji w procesie tworzenia map numerycznych [w:] Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, VII Konferencja Naukowo-Techniczna Systemy Informacji Przestrzennej, 4-5 czerwca 1997, Warszawa: 109-117.
• Chrisman N.R., 1999: The error component in spatial data [w:] P.A. Longley, D.J. Maguire, M.F. Goodchild, D.W. Rhind (red.), Geographical Information Systems. Principles, Techniques, Applications and Management, 2 Volume Set, John Wiley & Sons: 165-174.
• ERDAS Field Guide. Przewodnik geoinformatyczny, 1998, GEOSYSTEMS Polska, Warszawa.
• Gościewski D., Głuchowska I., Jagiełło A., 1999: Ocena wpływu konstrukcji i warunków eksploatacji skanerów na rozkład zniekształceń obrazów rastrowych [w:] J. Gaździcki, E. Musiał (red.), Systemy Informacji Przestrzennej, IX Konferencja Naukowo-Techniczna, Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej, Warszawa: 189-198.
• Gotlib D., Iwaniak A., Olszewski R., 2007: GIS – obszary zastosowań, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Gregory I.N., 2005: A place in history: A guide to using GIS in historical research, Centre for Data Digitisation and Analysis, Queens University, Belfast.
• Jankowska M., Lisiewicz S., 1998: Kartograficzne i geodezyjne metody badania zmian środowiska, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Poznań. Kienast F., 1993: Analysis of historic landscape patterns with GIS – a methodological outline, Landscape Ecology, 8, 2: 103-118.
• Kistowski M., Iwańska M., 1997: Systemy informacji geograficznej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Konias A., 2000: Kartografia topograficzna Śląska Cieszyńskiego i zaboru austriackiego od II połowy XVIII wieku do początku XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Kraak M.-J., Ormeling F., 1998: Kartografia – wizualizacja danych przestrzennych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Krzywicka-Blum E., 1994: Nowa metoda analizy i prezentacji zmienności skali dawnych map dużych obszarów, Polski Przegląd Kartograficzny, 26, 2: 75-85.
• Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.J., Rhind D.W., 2008: GIS. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Petit C.C., Lambin E.F., 2002: Impact of data integration technique on historical landuse/land-cover change: Comparing historical maps with remote sensing data in the Belgian Ardennes, Landscape Ecology, 17, 2: 117-132.
• Pietkiewicz S., 1975: Austriackie topograficzne mapy Tatr i Przedtatrza od końca XVIII do końca XIX stulecia i ich dokładność, Prace i Studia IG UW, 16: 95-109.
• Pietkiewicz S., 1980: Studia nad dokładnością dawnych map ziem polskich, Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej, seria C, 24: 37-116.
• Prokop P., 1998: Jakość danych a błąd i niepewność w systemach informacji geograficznej z punktu widzenia badań środowiska przyrodniczego [w:] M. Kistowski (red.), Systemy informacji geograficznej w badaniach środowiska przyrodniczego, Problemy Ekologii Krajobrazu, 4: 33-42.
• Rumsey D., Williams M., 2002: Historical Maps in GIS [w:] A.K. Knowles (red.), Past Time, Past Place: GIS for History, ESRI Press, Redlands, California: 1-18.
• Saliszczew K.A., 1984: Kartografia ogólna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Servigne S., Ubeda T., Puricelli A., Laurini R., 2000: A Methodology for Spatial Consistency Improvement of Geographic Databases, GeoInformatica, 4, 1: 7-34.
• Szeliga J., 1993: Metody i stan dokładności badań dawnych map z obszaru Polski [w:] J. Janczak, W. Wernerowa (red.), Dorobek polskiej historii kartografii, Z Dziejów Kartografii, 6: 51-67.
• Urbański J., 1997: Zrozumieć GIS. Analiza informacji przestrzennej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Urbański J., 2008: GIS w badaniach przyrodniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Weibel R., 1991: Amplified Intelligence and Rule-base Systems [w:] B. Buttenfield, R. McMaster (red.), Map Generalization: Making Rules for Knowledge Representation, Longman, London: 172-186.
• Werner P., 2004: Wprowadzenie do systemów geoinformacyjnych, WGiSR UW, Warszawa.
• Widacki W., 1997: Wprowadzenie do Systemów Informacji Geograficznej, IG UJ, Kraków.
• Wolski J., 2007: Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 214.