Tytuł artykułu
Treść / Zawartość
Pełne teksty:
Identyfikatory
Warianty tytułu
The Chojna medieval market square area in the light of the latest research
Języki publikacji
Abstrakty
Przedmiotem artykułu są wyniki badań archeologicznych i architektonicznych, przeprowadzonych jesienią 2022 r., które rzucają nowe światło na rozwój przestrzenny i charakter układu urbanistycznego Chojny w województwie zachodniopomorskim. Celem badań było ustalenie obrysu zabudowy istniejącej wzdłuż południowo-wschodniej pierzei placu rynkowego do 1945 r. oraz określenie zakresu i stanu zachowania jej reliktów podziemnych w związku z koniecznością wskazania zakresu bezwzględnej ochrony i możliwości ich wykorzystania w przypadku nowego zagospodarowania przedmiotowej przestrzeni. Badania przeprowadzono w oparciu o wykopy sondażowe i analizę odkrytych w nich fragmentów ścian piwnicznych i fundamentowych. Najważniejszym wynikiem badań poza pozytywną weryfikacją przedwojennego układu parcelacji na danym obszarze jest ustalony brak reliktów zabudowy średniowiecznej. Powyższe odkrycie pozwala na postawienie tezy dotyczącej pierwotnego kształtu i skali placu targowego w średniowiecznej Chojnie.
This paper presents the results of an archaeological and architectural investigation, conducted in autumn 2022, which sheds new light on the spatial development and character of the urban layout of Chojna in the West Pomeranian Voivodeship. The research aimed to determine the outline of the buildings existing along the south-eastern frontage of the market square until 1945 and to determine the scope and state of preservation of its underground relics in connection with the need to indicate the scope of absolute protection and the possibility of their use in the event of a new development of the area in question. The research was based on survey excavations and analysis of fragments of basement and foundation walls discovered there. The most important result of the research, apart from the positive verification of the pre-war parcellation system in a given area, is the established lack of relics of medieval buildings. This discovery allows us to put forward a hypothesis regarding the original shape and scale of the market square in medieval Chojna.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
107--120
Opis fizyczny
Bibliogr. 29 poz., rys., fot.
Twórcy
autor
- Wydział Architektury, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
autor
- Wydział Architektury, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
autor
- Dział Archeologii Muzeum Narodowego w Szczecinie
Bibliografia
- Teksty źródłowe / Source texts
- 1. Adler Friedrich, Mittelalterliche Backstein-Bauwerke des preussischen Staates, t. 2: Die Mark Brandenburg, Berlin 1898.
- 2. Kehrberg Augustyn (Augustini Kehrberges), Erleuterter Historisch-Chronologischer Abriß, Der Stadt Königsberg in der Neu-Marck, Berlin 1725.
- Opracowania / Secondary sources
- 3. Blunck Erich, Die Kunstdenkmäler des Kreises Königsberg (Neumark), z. 3: Die nördlichen Orte, Berlin–Schöneberg 1927.
- 4. Bobiński Stanisław, Urbanistyka polskich miast przedlokacyjnych, Warszawa 1975.
- 5. Bütow Hans, Die alten Straßennamen der Stadt Königsberg, [w:] Die Neumark. Mitteilungen des Vereins für Geschichte der Neumark, R. XVI, nr 2, red. Otto Kaplick, Landsberg 1939.
- 6. Gierke Michał, Kto wymyślił Chojnę. Sprawozdanie z przebrzmiałej debaty, „Rocznik Chojeński” 2017, nr 9.
- 7. Gierke Michał, Nieco uwag o neogotyckiej wieży kościoła Mariackiego w Chojnie, „Rocznik Chojeński” 2012, nr 4.
- 8. Gierke Michał, Stan i perspektywy badań archeologicznych miasta Chojny, cz. 2: Po 1992 roku, „Rocznik Chojeński” 2013, nr 5.
- 9. Graliński Grzegorz, Średniowieczne mury obronne Chojny, „Rocznik Chojeński” 2011, nr 3.
- 10. Kalita-Skwirzyńska Kazimiera, Rozwój urbanistyki i architektury Chojny w okresie średniowiecza, [w:] Terra Transoderana: sztuka Pomorza Nadodrzańskiego i dawnej Nowej Marchii w średniowieczu, red. Maria Glińska, Krystyna Kroman, Rafał Makała, Szczecin 2004.
- 11. Keyser Ereich, Deutsches Städtebuch: Handbuch städtischer Geschichte: Mitteldeutschland, t. 2, Stuttgart–Berlin 1941.
- 12. Klempin Robert, Pommersches Urkundenbuch, t. 1–6, Stettin 1868–1907.
- 13. Krüger Bruno, Die Kietzsiedlungen im nördlichen Mitteleuropa, Berlin 1962.
- 14. Kuna Marcin, Średniowieczne mury miejskie w powiecie gryfińskim na tle sieci miast warownych Pomorza Zachodniego i dawnej wschodniej Brandenburgii, „Rocznik Chojeński” 2015, nr 7.
- 15. Latour Stanisław, Rewaloryzacja zabytkowych miast na Pomorzu Zachodnim, Warszawa–Poznań 1981.
- 16. Munch Henryk, Geneza rozplanowania miast Wielkopolski XIII i XIV wieku, Kraków 1946.
- 17. Piskorski Jan Maria, Brandenburskie Kietze (chyże) – instytucja pochodzenia słowiańskiego czy „produkt” władzy askańskiej?, „Przegląd Historyczny” 1988, t. 79, z. 2.
- 18. Płotkowiak Maciej, Słowiński Sławomir, Paszkowski Zbigniew, Średniowieczny Targ Rybny na Podzamczu w Szczecinie w świetle dotychczasowych badań (na tle wybranych miast portowych południowego pobrzeża Bałtyku), „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2021, nr 67.
- 19. Reiche Robert, Bausteine zur Geschichte der Stadt Königsberg in Neumark während des Mittelalters, Königsberg Neumark 1898.
- 20. Rymar Edward, Chojna, Słownik historyczny Nowej Marchii w średniowieczu, t. 2: Ziemie chojeńska, mieszkowicka, trzcińska i kostrzyńska, Chojna–Wodzisław Śląski 2016.
- 21. Siedler Jobst E., Märkischer Städtebau im Mittelalter. Beiträge z. Geschichte d. Entstehung, Planung u. Baulichen Entwicklung d. märkischen Städte, Berlin 1914.
- 22. Zeiller Martin, Topographia Electoratus Brandenburgici et Ducatus Pomeraniae 1652, t. 13.
- Dokumentacja / Documentation
- 23. Gruszecki Andrzej, Widawski Jarosław, „Badania historyczno-architektoniczne Kościoła NMP w Chojnie – II faza”, mps w archiwum NID Oddział w Szczecinie, Szczecin 1962.
- 24. Lukas Ewa, „Chojna, woj. Szczecińskie: Studium historyczno-urbanistyczne do planu zagospodarowania przestrzennego miasta”, P.P. Pracownie Konserwacji Zabytków, mps w archiwum Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (dalej: ZWKZ) w Szczecinie, Szczecin 1964.
- 25. Płotkowiak Maciej, Gołębiewski Jakub, „Sprawozdanie z przeprowadzonych badań architektonicznych w ramach zadania: Przeprowadzenie badań archeologicznych i architektonicznych dla terenu między ratuszem i kościołem Mariackim oraz terenu przy murach tzw. Planty w Chojnie”, Katedra Historii i Teorii Architektury, Wydział Architektury, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, mps w archiwum ZWKZ w Szczecinie, Szczecin 2022.
- 26. Słowiński Sławomir, „Sprawozdania z badań archeologicznych, Chojna działka terenowa nr 162 oraz działka terenowa nr 71”, mps w archiwum ZWKZ w Szczecinie, Szczecin 2022.
- Akty prawne / Legal acts
- 27. Decyzja nr 1533/2022 z dnia 16 września 2022 r. Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Koserwatora Zabytków zezwalająca ze stanowiska konserwatorskiego na przeprowadzenie badań archeologicznych na terenie działek nr 162, obręb 3 Chojna i nr 71 obręb 3 Chojna, mps w archiwum ZWKZ w Szczecinie, Szczecin 2022.
- 28. Decyzja nr 1626/2022 z dnia 4 października 2022 r. Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zezwalająca ze stanowiska konserwatorskiego na przeprowadzenie badań architektonicznych na terenie działek nr 162, obręb 3 Chojna i nr 71 obręb 3 Chojna, mps w archiwum ZWKZ w Szczecinie, Szczecin 2022.
- 29. Wpis do rejestru zabytków nr 76 – decyzja nr K1.V-0/58/56 z dnia 27 lutego 1956 r. – strefa „A”
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-9d32678b-3f3c-4339-8044-ad7226d2a508
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.