Wyzwania architektury nie-antropocentrycznej, czyli gdzie leży granica projektowania uniwersalnego

• Autorzy: Kleszcz Justyna

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.20.011.12686

Warianty tytułu

Challenges of non-anthropocentric architecture: where is the boundary of universal design

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przeanalizowanie wyzwań, jakie stają przed współczesnymi projektantami przy tworzeniu przestrzeni zamieszkania w duchu projektowania nie-antropocentrycznego – nowopowstałego nurtu mającego swoje podstawy w nowej humanistyce i pojawieniu się idei post-antropocentryzmu w sztuce. W sytuacji dobrze rozwiniętego projektowania zrównoważonego, tworzenie przestrzeni dla zwierząt dzikich w miastach jako siedlisk i ostoi stało się kolejnym etapem tworzenia miasta o jak najmniejszym wpływie na środowisko. Zagadnienie projektowania nie-antropocentrycznego zostało przebadane poprzez zastosowanie analizy przypadku i analizy porównawczej obiektów zrealizowanych w różnej skali, ukazując szerokie spektrum przypadków – od niewielkich ingerencji przestrzennych, jak tworzenie miejsc gniazdowania w miastach, po przekształcenie całego procesu projektowania na przyjazne dla zwierząt. Pracę oparto zarówno na analizie obiektów zrealizowanych, jak i na pracach teoretycznych z tego zakresu.

EN

This paper aims to analyse challenges that contemporary designers face in creating a living space in the spirit of non-anthropocentric design - a newly emerging trend based in new humanities and the emergence of the idea of post-anthropocentrism in art. In a situation of well-developed sustainable design, creating spaces for wild animals in cities as habitats and refuges has become the next stage in creating a city with the least impact on the environment. The issue of non-anthropocentric design has been studied through the use of case analysis and comparative analysis of buildings ant its components implemented on a different scale, showing a wide range of cases - from small spatial interventions, such as creating nesting places in cities, to transforming the entire design process into an animal-friendly one. The work was based both on an analysis of completed projects and on theoretical works.

Słowa kluczowe

PL

projektowanie nieantropocentryczne; projektowanie uniwersalne; architektura dla zwierząt; architektura zoofilna; animal aided design

EN

non-anthropocentric design; universal design; architecture for animals; zoophilic architecture; animal aided design

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2020
• Tom: nr 31
• Strony: 33--41
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., il.

Twórcy

autor

Kleszcz Justyna

• Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000-0002-7571-6367

Bibliografia

• [1] Barański H., Wysocki M., 2015, Bezpieczne miasto. Inna droga. Projektowanie uniwersalne, Fundacja Normalne Miasto-Fenomen.
• [2] Błaszak M., Przybylski Ł., 2010, Rzeczy są dla ludzi. Niepełnosprawność i idea uniwersalnego projektowania, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• [3] Dodington E., 2011, How to design with the animal. Constructing posthumanist environments, Master of architecture thesis, Houston: ProQuest, UMI Dissertations Publishing.
• [4] Kleszcz J., 2019, The vision of post-anthropocentric habitat, w: Z. Bać red., Theory of habitat : the contemporary context, 2019, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, s. 183-195.
• [5] Thematic report / Raport tematyczny: Universal design. Clarification of the concept / Projektowanie uniwersalne. Objaśnienie koncepcji, 2007, The Norwegian Ministry of the Environment.
• [6] Weisser W., Hauck T., 2017, Animal-Aided Design - using a species’ life-cycle to improve open space planning and conservation in cities and elsewhere, bioRxiv the preprint server for biology, s. 1-14.
• [7] Wolch J., 2013, Anima Urbis, w: A. L. Harrison red., Architectural Theories of the Environment: Posthuman Territory, Nowy Jork: Routledge, s. 227-248.
• [8] Wolch J., 1998, Zoopolia, w: J. Wolch, J. Emel, red. Animal Geographies: Place, Politics, and Identity in the Nature-Culture Borderlands, Londyn, Nowy Jork: Verso Books, s. 119-138.
• ŹRÓDŁA INTERNETOWE
• [1] Dodington N., Bird-friendly Masonry, 14.09.2013, http://www.animalarchitecture.org/bird-friendly-masonry/ (dostęp 10.02.2020).
• [2] Elephant House, Copenhagen Zoo, https://www.fosterandpartners.com/projects/elephant-house-copenhagen-zoo/ (dostęp 10.02.2020).
• [3] Frearson A. House Renovation in Vietnam by 07Beach, 12.08.2012, https://www.dezeen.com/2012/08/13/house-renovation-in-vietnam-by-07beach/ (dostęp 10.02.2020).
• [4] Frearson A. The Cat House by Key Operation, 23.06.2011, https://www.dezeen.com/2011/06/23/the-cat-house-by-key-operation/ (dostęp 10.02.2020).
• [5] London K.B. Airport Bathrooms for Dogs. Making travel a little easier, 02.2018, https://thebark.com/content/airport-bathrooms-dogs (dostęp 10.02.2020).
• [6] Mack L. A guide to in-terminal airport pet relief stations, 19.09.2016, https://www.cheapflights.com/news/north-america-airport-pet-relief-areas (dostęp 10.02.2020).
• [7] The Principles of Universal Design, NC State University, 1997, http://www.design.ncsu.edu/cud/pubs_p/docs/poster.pdf (dostęp 30.05.2009).