Kartografia planetarna – historia, dane źródłowe, metodyka

• Autorzy: Pędzich P. , Latuszek K.

Warianty tytułu

EN

Planetary cartography – history, source data, methodology

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł ma charakter przeglądowy i jest pierwszym z cyklu dwóch artykułów przybliżających problematykę z zakresu kartografii planetarnej. Przedstawiono w nim m.in. zarys historii map ciał niebieskich, poczynając od pierwszych map Księżyca opracowanych na podstawie obserwacji teleskopowych, po współczesne mapy wykonywane z wykorzystaniem sond kosmicznych, scharakteryzowano podstawowe źródła danych oraz przedstawiono rozwój metod ich pozyskiwania, opisano najważniejsze misje kosmiczne, od pionierskich wypraw radzieckich po współczesne badania Marsa i asteroid; przedstawiono również wybrane aspekty metodyki opracowania map obiektów pozaziemskich.

EN

The article is the first in the series of two articles outlining the problems of planetary cartography. The article is a review, it presents, among others, the outline of history of celestial bodies mapping, to begin with the first map of the Moon developed on the basis of telescoping observation, to contemporary maps based on measurements made by the space probes. It characterizes the basic data sources and presents the development of data obtaining methods, the article describes the most important space missions from the pioneer Soviet expeditions to current research of Mars and asteroids, it also presents some aspects of extraterrestrial objects mapping methodology.

Słowa kluczowe

PL

mapa; planeta; księżyc; asteroida; historia; kartografia planetarna; misja kosmiczna

EN

map; planet; moon; asteroid; history; planetary cartography; space mission

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geograficzne. Oddział Kartograficzny
• Czasopismo: Polski Przegląd Kartograficzny
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 46, nr 3
• Strony: 253--282
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., rys., zdj.

Twórcy

autor

Pędzich P.

• Zakład Kartografii Politechniki Warszawskiej

autor

Latuszek K.

• Zakład Kartografii Politechniki Warszawskiej

Bibliografia

• Bhandari N., 2008, Planetary exploration: scientific importance and future prospects. „Current Science” Vol. 94, no. 2, s. 189–200.
• Brzostkiewicz S., 1970, Najstarsza mapa Księżyca. „Wszechświat” nr 3, s. 73–74.
• Brzostkiewicz S., 1975, Dzieje marsjańskiej kartografii. „Urania” R. 46, nr 3, s. 66–73.
• Grishakina E., Lazarev E., Lazareva M., 2013, Cartographical aspects of Martian moons modeling. W: „Proceedings of XXVI International Cartographic Conference”, Dresden, http://icaci.org/files/documents/ICC_proceedings/ICC2013.
• Hargitai H., 2006, Planetary maps: visualisation and nomenclature. „Cartographica” Vol. 41, no. 2, s. 149–164.
• Hargitai H., Gede M., 2009, Three virtual globes of Mars: topographic, albedo and a historic globe. W: „European Planetary Science Congress Abstracts”, T. 4, EPSC2009-47, http://meetingorganizer.copernicus.org/EPSC2009/EPSC2009-47.pdf.
• Kirk R.L., Archinal B.A., Gaddis L.R., Rosiek M.R., 2007, Cartography for lunar exploration: current status and planned missions. W: „Proceedings of the XXIII International Cartographic Conference”, Moskwa, http://icaci.org/files/documents/ICC_proceedings/ICC2007/html/Proceedings.htm.
• Kolb E., 1996, Ślepi obserwatorzy nieba; Ludzie, których idee ukształtowały nasz obraz Wszechświata. Warszawa: Pruszyński i S-ka.
• Kryszewski W., 1985, Encyklopedia powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Marks A., 1969, Kartografia Księżyca. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 1, nr 3, s. 1–7.
• Moore P., 2002, Philip’s Astronomy Encyclopedia. London: Philip’s.
• Nass A., van Gasselt S. , 2013, Archiving and public dissemination of planetary geologic and geomorphologic maps. W: „Proceedings of: Sharing Knowledge Symposium” s. 17–20, http://planetcarto.files.wordpress.com/2012/04/04nass-gasselt.pdf.
• Nass A., van Gasselt S., Jaumann R., Asche H., 2011, Requirements for planetary symbology in GIS. „Advances in Cartography and GIScience” Vol. 2, s. 251–266.
• Nyrtsov M.V., 2001, The problem of mapping irregularly shaped celestial bodies. W: „Proceedings of XX International Cartographic Conference”, Beijing, http://icaci.org/files/documents/ICC_proceedings/ICC2001/icc2001/file/f26001.pdf.
• Piekuth M., 1973, Współczesne globusy Księżyca. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 5,nr 2, s. 67–69.
• Piekuth M., 1984, Mapy księżyców odległych planet układu słonecznego. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 16, nr 2, s. 76–77.
• Rutkowski J., 1979, O nazewnictwie na mapach Księżyca. „Polski Przegl. Kartogr.” T. 11, nr 3, s. 107–114.
• Shingareva K.B., Karachevtseva I.P., Chrerepanova E.V., 2007, Extraterrestial mapping. Analyses and perspectives. W: „Proceedings of the XXIII International Cartographic Conference”, Moscow, http://icaci.org/files/documents/ICC_proceedings/ICC2007/html/Proceedings.htm.
• Wahlisch M., Stooke P.J., Karachevtseva I.P., Kirk R., Oberst J., Willner K., Nadejdina I.A., Zubarev A.E., Konopikhin A.A., Shingareva K.B., 2013, Phobos and Deimos cartography. „Planetary and Space Science”, http://dx.doi.org/10.1016/j.pss.2013.05.012.
• Źródła internetowe:
• http://galileo.rice.edu/sci/observations/moon.html
• http://galileo.rice.edu/sci/harriot_moon.html
• http://planetologia.elte.hu/ipcd/ipcd.html?cim=hevelius1647
• http://planetologia.elte.hu/ipcd/madler.jpg
• http://planetologia.elte.hu/ipcd/ipcd.html?cim=schia-parelli_mars_maps
• http://planetologia.elte.hu/ipcd/ipcd.html?cim=robinson_composite
• http://planetologia.elte.hu/ipcd/ipcd.html?cim=hydromars
• http://planetologia.elte.hu/ipcd/ipcd.html?cim=moon_globe_1987
• http://planetologia.elte.hu/ipcd/ipcd.html?cim=stern-bergmars
• http://www.mentallandscape.com/C_CatalogMoon.htm
• http://www.lpi.usra.edu/resources/lunar_orbiter
• http://www.lpi.usra.edu/resources/apollo
• http://www.lpi.usra.edu/resources/rangers
• http://photojournal.jpl.nasa.gov/catalog/PIA00126
• http://www.esa.int/spaceinimages/Images/2012/06/Danielson_and_Kalocsa_craters
• http://mars.jpl.nasa.gov/msl/multimedia/images/?ImageID=6013
• http://www.nasa.gov
• http://www.esa.int
• http://www.federalspace.ru
• http://global.jaxa.jp
• http://www.cnsa.gov.cn
• http://www.isro.org
• http://pds.jpl.nasa.gov
• http://webgis.wr.usgs.gov/index.html
• http://planetarynames.wr.usgs.gov