Biotopy i różnorodność gatunkowa Parku Narodowego Jasmund na wyspie Rugia (Niemcy)

• Autorzy: Pawełko K.

Warianty tytułu

EN

Biotopes and biodiversity of the Jasmund National Park on Rugia Island (Germany)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Park Narodowy Jasmund na wyspie Rugia obejmuje obszar leśny Stubnitz, leżącą przed nim plażę wraz z pasem wód Bałtyku oraz nieczynny kamieniołom kredy. Cała powierzchnia parku podzielona jest na dwie strefy. Strefa ochrony ścisłej zajmuje 2600 ha (86.6%). zaś strefa buforowa 403 ha (13.4%). Kreda na Rugii powstała przed około 90 milionami lat jako osad szelfowy. W epoce lodowcowej lądolód przesuwał i wypiętrzał złoża kredy i pozostałe materiały, m.in. glina, margle i piaski. W ten sposób powstało wzniesienie, które stopniowo wypłukiwane jest przez wody Bałtyku. Materiał osadowy zawiera wiele skamieniałości, które łącznie pochodzą od ponad 1000 różnych gatunków roślin i zwierząt. Geologiczne właściwości podłoża są jednym z najważniejszych czynników decydujących o warunkach życia. Spowodowały one powstanie na tym obszarze kilku charakterystycznych biotopów. Jednym z nich jest las porastający kredowe podłoże. Występuje tam buczyna z wyraźną dominacją Fagus sylvatica. W zależności od zróżnicowania warunków siedliska, rosną tam również Acer plataiwides, Sorbus lorminalis. Taxus baccata. Aínassp., Fraxxnus sp.. Ulmiis glabra. Acer pseudoplatanus oraz gatunki dzikich drzew owocowych. Kolejnym biotopem są torfowiska z warstwą torfu o grubości dochodzącej do ponad 11 metrów. Ze względu na ubóstwo pokarmowe liczba żyjących tam gatunków jest niewielka. Na nieco bardziej zasobnych pokarmowo wilgotnych łąkach, występujących w sąsiedztwie torfowisk, bogactwo gatunkowe jest o wiele większe. Znacznie bardziej zróżnicowana jest roślinność runa leśnego. Zależnie od warunków siedliskowych oraz okresu w sezonie wegetacyjnym, występują lam m.in. Anemone nemorosa. A. ranunculoides. A. hepática. Dentaria bulbifera. Harpagopliytum pro cumbens. Cephalanthera sp.. Neotlia nidus-avis i Monotropa hypophegea. Ta wielka różnorodność gatunkowa flory gwarantuje odpowiednie warunki życiowe dla zwierząt. Występują tam ni.in. Dania dama Capreolus capreolus. Sus strofa. Ovis aries musimon. Vulpes vulpes, Meies meles. Mustela putorius. M. niinilis, Martes martes i Nyctereutes procyonoides. W nieczynnych kamieniołomach żyją liczne gatunki nietoperzy, zaś spośród ptaków na uwagę zasługuje Haliaeetus albicUla. Można tam spotkać również relikty glacjalne. np. Rana dalmatina, Crenobia alpina oraz Boloria aquilonaris. Zaprzestanie na terenie parków narodowych gospodarczej ingerencji człowieka umożliwia rozwój przyrody według jej własnych praw i mechanizmów. Tylko w ten sposób będziemy w stanie zachować te obszary dla przyszłych pokoleń w stanie niezmienionym.

EN

The Jasmund National Park on Rugia Island covers the Stubnitz forest area, the beach stretching before it including a strip of Baltic waters and an inoperative chalk quarry. The entire area of the park is divided into two zones. The strict protection zone covers 2600 ha while the protected zone covers 403 ha. Chalk was created on Rugia around 90 million years ago in the form of shelf sediments. In the Ice Age the inland ice moved and uplifted chalk deposits and other materials like clay, marl and sand. In this way an elevation was formed that was gradually washed out by Baltic waters. The sediment material contains many fossils which combined come from over 1000 different plant and animal species. The geological properties of the substratum are one of the most important factors that decide about living conditions. They resulted in the creation of a few characteristic biotopes in this area. One of them is the forest that grows on chalk substratum. Beech woods with a clear dominance of Fagus sylvatica grow there. Depending on the differentiation of settling conditions Acer plalcuioides, Sorbus torminalis, Taxiis baccata. Alnus sp.. Fraxinus sp.. Ulmus glabra. Acer pseudoplatanus also grow there as well as wild fruit tree species. The next biotope is peat with a peat layer of over 11 meters. Because of nutritional poverty only a modest number of species inhabit this area. On slightly nutrition richer damp meadows that exist in the neighborhood of the peats, there is a much larger richness of species. The flora of forest undergrowth is much more diverse. Depending on living conditions and the time of the vegetative season, one of the species that can be found there are i.e. Anemone nemorosa. A. ranunculoides, A. hepatica. Dentaria bulbifera. Harpagophytum procumbens. Cephalanihera sp., Neottia nidus-avis and Monolropa hypophegea. This great diversity of flora species guarantees adequate living condition for animals. Dania dama. Capreolus capreolus. Sus strofa. Ovis aries musimon. Vulpes uulpes. Meies meles. Mustela pulorius. M. nivalis. Martes martes and Nyctereutes procyonoides are one of the examples of species that live there. Inoperative chalk quarries sustain many bat species and among birds Haliaeetus albicilla deserves attention. Glacial relicts like Rana dalmalina. Crenobia alpma or Boloria aquilonaris can be seen there. Halting the economic interference of man in areas belonging to national parks, we allow for the development of nature according to its own laws and mechanisms. Only in this way can we keep these areas in an unchanged slate for future generations.

Słowa kluczowe

PL

Morze Bałtyckie; Jasmund; różnorodność biologiczna; torfowisko; buczyna

EN

Baltic Sea; Jasmund; biodiversity; peat bog; beech wood

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 21, nr 3
• Strony: 112--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Pawełko K.

• Wyższa Szkoła Inżynierii Bezpieczeństwa i Ekologii, Wydział Ochrony Środowiska

Bibliografia

• [1] Bolewski A. (red.). 1980: Surowce mineralne świata. Torf. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, s. 10-11.
• [2] Borówka B., Kwaśny M., 2011: Walory przyrody nieożywionej niektórych wysp zachodniej części Morza Bałtyckiego. Przegląd Geologiczny, vol. 59, nr 6, s. 463.
• [3] Kreidefelsen am Meer, 2002: Informationsmaterial des Naüonalparkes Jasmund. Nationalparkamt Rügen. Lancken-Granitz 2002.
• [4] Kutscher M., 1998: Die Insel Rügen Nationalpark Jasmund. Verein der Freunde und Förderer des Nationalparkes Jasmund e. V. Sassnitz, s. 4.
• [5] Makowski J., 2007: Geografia fizyczna świata. PWN, Warszawa, s. 48.
• [6] Pawełko K., Holak E., 1996: Møn – kredowa wyspa. Przyroda Polska, 11, s. 29.
• [7] Podbielkowski Z., 2002: Fitogeografia części świata, t. 1. PWN. Warszawa, s. 44-45, 169.