Łupki krystaliczne złóż południowo-zachodniej Polski stosowane jako kamień budowlany : ocena zróżnicowania walorów dekoracyjnych i możliwości ich zastosowania

Stańczak, G.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Łupki krystaliczne złóż południowo-zachodniej Polski stosowane jako kamień budowlany : ocena zróżnicowania walorów dekoracyjnych i możliwości ich zastosowania

Autorzy

Stańczak G.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Slates, phyllites and schists from deposits of SW Poland used as dimension stones : evaluation of their decorativeness and the possibilities of use

Języki publikacji

Abstrakty

In modern architecture, slates, phyllites and schists are becoming more and more popular, and the example of Polish deposits of slates, phyllites and schists indicates that, in the last 10 years, the traditional method of using these rocks as raw material, e.g. for the production ofgranular surface, silty carriers of plant protection products or refractory material, has become gradually dominated by their use as dimension stones. The paper presents the first ranking of the decorative aspects, carried out for slates, phyllites and schists originating from active deposits: Orlowice, Jawornica, Dewon-Pokrzywna, Jeglowa and Jenków, located in the Sudetic Block and Fore-Sudetic Block (Lower Silesian Block, SW Poland). Evaluation of the decorative aspects of slates, phyllites and schists, which takes into account the colour, textural and structuralfeatures of the rock, its ability to be polished, and petrologic type, revealed that the primary and secondary petrographic types documented in these deposits have a high decorative value, mainly because of attractive colour and structural arrangement of mineral components. It should be noted that in the group of over 150 different varieties of colourful metamorphic slates on the stone market in the European Union, Polish slates, phyllites and schists are characterised by unique colours. Therefore, the high decorative value and unique colours characteristic of the Polish slates, phyllites and schists is their essential trait that conditions their use as decorative stone material with a wide range of applications.

Słowa kluczowe

łupek fyllit łupki miki łupek kwarcytowy dekoracyjność tłuczeń łom Dolny Śląsk Polska elewacja kamienna

slates phyllites mica schists quartzitic schists decorativeness broken stone ashlar stone cladding Lower Silesian Block SW Poland

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2016

Tom

Vol. 64, nr 10

Strony

833--843

Opis fizyczny

Bibliogr., 65 poz., rys.

Twórcy

autor

Stańczak G.

stanczak@agh.edu.pl

AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al . A. Mickiewicz a 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

1. AWDANKIEWICZ H., BOBIŃSKI W., GAWLIKOWSKA E., LIS J., PASIECZNA A., BOJAKOWSKA I., WOŁKOWICZ S., BUJAKOWSKA K., HRYBOWICZ G. & WOJCIECHOWSKA K. 2004 - Objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski 1 : 50 000, arkusz Głuchołazy (936). Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 40.
2. BEREZOWSKA B. & BEREZOWSKI Z. 1978 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1 : 25 000, arkusz Wądroże Wielkie (25). Inst. Geol., Warszawa.
3. Berezowska b. & Berezowski z. 1979 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów 1 : 25 000, arkusz Wądroże Wielkie. Inst. Geol., Warszawa, s. 84.
4. BEREZOWSKA B., BEREZOWSKI Z. & CWOJDZIŃSKI S. 1994 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów 1 : 25 000, arkusz Jegłowa. Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 40.
5. BGSM 2011 - Bilans gospodarki surowcami mineralnimi Polski i świata 2009 pod red. Smakowskiego T., Neya R. & Galosa K. IGSMiE PAN, Kraków, s. 1071.
6. BGSM 2015 - Bilans gospodarki surowcami mineralnimi Polski i świata 2013 pod red. Smakowskiego T., Galosa K. & Lewickiej E., Inst. Gosp. Sur. Min. i En. PAN, Państw. Inst. Geol.- Państw. Inst. Bad., Warszawa, s. 1169.
7. BZZK 2008 - Bilans zasobów złóż kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 2007 r. pod red. Gientki M., Malon A. & Dyląg J. Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 463.
8. BZZK 2016 - Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2015 r. pod red. Szuflickiego M., Malon A. & Tymińskiego M. Państw. Inst. Geol. - Państw. Inst. Bad., Warszawa, s. 475.
9. BOBIŃSKI W., BADURA J. & Przybylski B. 1997 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, 1 : 50 000, arkusz Prudnik (937), Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 40.
10. BOBIŃSKI W., GAWLIKOWSKA E., KLONOWSKI M., KOŻMA J., LIS J., PASIECZNA A. & WOŁKOWICZ S. 2004 - Objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski 1 : 50 000, arkusze Kudowa Zdrój (899) i Duszniki Zdrój (900). Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 47.
11. BOBIŃSKI W. (red.) 1999 - Krobica K-II/3 i Krobica K-II/4. Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 93: 56.
12. BOGACZ A. 1996 - Dokumentacja geologiczna złoża łupków szarogłazowych i fyllitów Jenków w kat. C2, miejsc. Jenków, gm. Wądroże Wielkie, woj. legnickie. Przedsiębior. Geol. S.A., Kraków.
13. BROMOWICZ J. 2015a - Skały metamorficzne Europy. Kamienie architektoniczne w złożach Polski i Europy. Część VII - marmury Europy. Nowy Kamieniarz, 82 (4): 52-56.
14. BROMOWICZ J. 2015b - Skały metamorficzne Europy. Kamienie architektoniczne w złożach Polski i Europy. Część VIII - pozostałe skały metamorficzne Europy. Nowy Kamieniarz, 83 (5): 72-74.
15. BROMOWICZ J. & KARWACKI A. 2002 - Dekoracyjność kamienia naturalnego (próba standaryzacji). Górn. Odkr., 44 (5/6): 9-17.
16. BROMOWICZ J., FIGARSKA-WARCHOŁ B., KARWACKI A., KOLASA A., MAGIERA J., REMBIS M., SMOLEŃSKA A. & STAŃCZAK G. 2004 - Dekoracyjność - ważny element oceny kopaliny przy dokumentowaniu złóż kamieni budowlanych i drogowych. Górn. Odkr., 46 (3/4): 45-49.
17. BROMOWICZ J. (red.), FIGARSKA-WARCHOŁ B., KARWACKI A., KOLASA A., MAGIERA J., REMBIS M., SMOLEŃSKA A. & STAŃCZAK G. 2005 - Waloryzacja polskich złóż kamieni budowlanych i drogowych na tle przepisów Unii Europejskiej. Wyd. AGH, Kraków, s. 113.
18. BUŁA Z. & ŻABA J. 2005 - Pozycja tektoniczna Górnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle prekambyjskiego i dolnopaleozoicznego podłoża. Przew. 76. Zjazdu Pol. Tow. Geol., Rudy k. Rybnika, 14-16 1X2005: 14-42.
19. CWOJDZIŃSKI S. & ŻELAŹNIEWICZ A. 1995 - Podłoże krystaliczne bloku przedsudeckiego. Przewodnik 66. Zjazdu Pol. Tow. Geol., Rocz. PTG, Spec. Vol.: 11-28.
20. CYMERMAN Z. 1992 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów 1 : 25 000, arkusz Duszniki Zdrój. Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 72.
21. CYMERMAN Z. 1995 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1 : 25 000, arkusz Lewin Kłodzki (122). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
22. CYMERMAN Z. 1996 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów 1 : 25 000, arkusz Lewin Kłodzki. Państw. Inst. Geol., Warszawa, s 50.
23. CYMERMAN Z. 2008 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1 : 50 000, arkusz Mirsk (794). Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 42.
24. DON J., DUMICZ M., WOJCIECHOWSKA I. & ŻELAŹNIEWICZ A. 1990 - Lithology and tectonics of the Orlica-Śnieżnik Dome, Sudetes: recent state of knowledge. Neues Jahrb. Geol. Paläontol. Abh., 179: 159-188.
25. DVORAK J. 1973 - Synsedimentary tectonics of the Paleozoic of the Drahany Upland (Sudeticum, Moravia, Czechoslovakia). Tectonophysics, 17 (4):359-391.
26. GOLOWSKA K. 2012 - Łupki dachówkowe w Górach Opawskich, historia wykorzystania i perspektywy surowcowe. Praca dyplomowa pod kierunkiem J. Bromowicza, Arch. Pracowni Złóż Surowców Skalnych WGGiOŚ, AGH w Krakowie, s. 105.
27. HARTLEY A.J. & OTAVA J. 2001 - Sediment provenance and dispersal in a deep marine foreland basin: the Lower Carboniferous Culm Basin, Czech Republic. J. Geol. Soc. London, 158: 137-158.
28. JAMROZIK L. 1995 - Tektonika osłony masywu granitoidowego Strzegom-Sobótka. Przewodnik 66. Zjazdu Pol. Tow. Geol., Rocznik PTG, Spec.Vol.: 181-191.
29. JURECKI G. 2012 - Dodatek nr 3 do dokumentacji geologicznej złoża łupku fyllitowego Dewon-Pokrzywna w kat. B+C1 w miejscowości Jarnołtówek, gm. Głuchołazy, pow. Nysa, woj. opolskie. Biur. Usł. Geodez. GEO-MAT, Przegędza.
30. KALVODA J., BABEK O., FATKA O., LEICHMANN J., MELICHAR R., NEHYBA S. & SPACEK P. 2008 - Brunovistulian terrane (Bohemian Massif, Central Europe) from late Proterozoic to late Paleozoic: a review. Int. J. Earth Sci. (Geol. Rundsch.), 97 (3): 497-518. DOI 10.1007/s00531-007-0183-1 (wydanie online: 21-03-2007).
31. KANCLER M. 2001 - Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża łupków łyszczykowych „Jawornica” w Jawornicy, gm. Lewin Kłodzki, pow. kłodzki, woj. dolnośląskie. Usługi Konsult. i Geol. Wałbrzych.
32. KORNAŚ J. 1959 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1 : 25 000, arkusz Pobiedna (43). Inst. Geol., Warszawa.
33. KOZŁOWSKI S. 1974 - Problem klasyfikacji surowców skalnych. Biul. Państw. Inst. Geol., 280: 33-48.
34. KOZŁOWSKI S. 1986 - Surowce skalne Polski. Wyd. Geol., Warszawa, s. 539.
35. KOZŁOWSKI S. & PAWŁOWSKA J. 1967 - Surowce skalne w Górach Izerskich. Kwart. Geol., 11 (2): 373-388.
36. KRYZA R. & MAZUR S. 1995 - Contrasting metamorphic paths in the SE part of the Karkonosze-Izera Block (Western Sudetes, SW Poland). Neues Jahrb. Miner., Abh., 169: 157-192.
37. KURAL S. 1983 - Szczegółowa mapa geologiczna Sudetów 1:25000, arkusz Udanin (39). Instytut Geologiczny, Warszawa.
38. KURAL S. 1986 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów 1 : 25 000, arkusz Udanin. Inst. Geol., Warszawa, s 95.
39. KURAL S. & JERZMAŃSKI J. 1972 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1 : 25 000, arkusz Goczałków (38). Inst. Geol., Warszawa.
40. KURAL S. & JERZMAŃSKI J. 1974 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów 1 : 25 000, arkusz Goczałków. Inst. Geol., Warszawa, s. 64.
41. LORENC M.W. 1981 - Petrografia łupków metamorficznych okolic Dusznik i Zieleńca. Acta Uniw. Wratisl., 521, Pr. Geol.-Miner., 8: 77-96.
42. MAJEROWICZ A. & MIERZEJEWSKI M. 1995 - Petrologia pozycja tektoniczna i geotektoniczna skał krystalicznych NE i SE osłony masywu granitowego Strzegom-Sobótka. Przewodnik 66. Zjazdu Pol. Tow. Geol., Rocznik PTG, Spec. Vol.: 59-84.
43. MAZIARZ E. & LEWOWICKI S. 1967 - Dodatek do dokumentacji geologicznej złoża łupku kwarcytowego „Jegłowa”, miejsc. Jegłowa, pow. Strzelin, woj. Wrocław. Zjednoczenie Przemysłu Materiałów Ogniotrwałych, Inst. Materiałów Ogniotrwałych, Gliwice.
44. MAZUR S., ALEKSANDROWSKI P., KRYZA R. & OBERC-DZIEDZIC T. 2006 - The Variscan Orogen in Poland. Geol. Quart., 50 (1): 89-118.
45. MAZUR S., ALEKSANDROWSKI P. & SZCZEPAŃSKI J. 2010 - Zarys budowy i ewolucji tektonicznej waryscyjskiej struktury Sudetów. Prz. Geol., 58 (2): 133-145.
46. MICHNIEWICZ M., BOBIŃSKI W., BORUCKI J., GAWLIKOWSKA E., SEIFERT K., SIEMĄTKOWSKI J., SOKOŁOWSKA G. & WOJNAR B. 1990 - Poszukiwanie złóż rud cyny w osłonie metamorficznej granitu karkonoskiego i bloku karkonosko-izerskiego. Badania specjalne (zachodnia część pasma kamienickiego). Państw. Inst. Geol., Wrocław.
47. OBERC-DZIEDZIC T. & SZCZEPAŃSKI J. 1995 – Geologia krystaliniku Wzgórz Strzelińskich. Przewodnik 66. Zjazdu Pol. Tow. Geol., Rocz. PTG, Spec. Vol.: 111-126.
48. PN-B-01080:1984 - Kamień dla budownictwa i drogownictwa. Podział i zastosowanie według własności fizyczno-mechanicznych, s. 8.
49. POŁANIECKA B. 1996 - Opracowanie mineralogiczno-petrograficzne próbek skał z otworów złoża Jenków k. Legnicy. Zał. 5 Dokumentacji geologicznej złoża łupków szarogłazowych i fyllitów Jenków w kategorii C2. Przedsięb. Geol. S.A., Kraków.
50. RÓŻAŃSKI P., GAWLIKOWSKA E., KŁONOWSKI M., KOŹMA J., LIS J., PASIECZNA A. & WOŁKOWICZ S. 2004 - Objaśnienia do Mapy Geośrodowiskowej Polski 1 : 50 000, arkusz Mirsk (794). Państw. Inst. Geol., Warszawa, s. 48.
51. SAWICKI L. 1955 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1 : 25 000, arkusz Głuchołazy (137). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
52. SAWICKI L. 1959 - Seria zieleńcowa w warstwach andelohorskich (Sudety Wschodnie). Kwart. Geol., 3 (1): 25-29.
53. SAWICKI L. 1997 - Mapa geologiczna regionu dolnośląskiego z przyległymi obszarami Czech i Niemiec. Państw. Inst. Geologiczny, Warszawa.
54. SPECZIK S., GĄSIŃSKI A. & KONOPKA G. 2010 - Nowe dane o kaolinie ze złoża łupków kwarcytowych Jegłowa. Zesz. Nauk. Inst. Gosp. Sur. Min. i En. PAN, 79: 233-244.
55. STAŃCZAK G. 2015 - Dolnośląski łupek z Jenkowa i możliwości jego zastosowania. Górn. Odkr., 56 (2): 146-153.
56. SZAŁAMACHA J. & SZAŁAMACHA M. 1984a - Szczegółowa Mapa Geologiczna Sudetów 1 : 25 000, arkusz Świeradów-Zdrój (57). Inst. Geol., Warszawa.
57. SZAŁAMACHA J. & SZAŁAMACHA M. 1984b - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Sudetów 1 : 25 000, arkusz Świeradów Zdrój. Wyd. Geol., Warszawa, s. 62.
58. SZAŁAMACHA M. & SZAŁAMACHA J. 1974 - Geologiczna i petrograficzna charakterystyka łupków zmineralizowanych kasyterytem na przykładzie kamieniołomu w Krobicy. Biul. Inst. Geol., 279: 59-90.
59. SZEPIETOWSKA H. 1980 - Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża łupków kwarcytowych „Jegłowa”, w kategorii B+C1+C2. Zakł. Proj. i Dok. Geol. KG Zachód., Wrocław.
60. UNRUG R. 1977 - Dolnokarboński flisz (kulm) w rejonie Głubczyc. Rocz. Pol. Tow. Geol., 47 (1): 73-92.
61. WILGOCKA-ŁAZAREWICZ B. 1982 - Dodatek nr 1 do dokumentacji geologicznej złoża łupków filitowych w kat. B+C1 w rej. miejscowości Pokrzywna. Kopalnia „Dewon” w Jarnołtówku, miejsc. Jarnołtówek, gm. Głuchołazy, woj. opolskie. Jeleniogórskie Kopalnie Sur. Miner. w Szklarskiej Porębie, Szklarska Poręba.
62. WILGOCKA-ŁAZAREWICZ B. 1985 - Dodatek nr 2 do dokumentacji geologicznej złoża łupków łyszczykowych „Orłowice” w kat. B, miejsc. Orłowice, gm. Mirsk, woj. jeleniogórskie. Jeleniogórskie Kopalnie Sur. Miner., Szklarska Poręba.
63. WÓJCIK L. 1974 - Budowa geologiczna masywu strzelińskiego w okolicach Strzelina. Biul. Inst. Geol., 279: 5-58. WWW.kopalnia-lupka.pl - strona internetowa kopalni łupku w Jawor- nicy.
64. ŻELAŹNIEWICZ A. & ALEKSANDROWSKI P. 2008 - Regionalizacja tektoniczna Polski - Polska południowo-zachodnia. Prz. Geol., 56 (10): 904-911.
65. ŻELAŹNIEWICZ A., JASTRZĘBSKI M., REDLIŃSKA- -MARCZYŃSKAA. & SZCZEPAŃSKI J. 2014 - The Orlica-Śnieżnik Dome, the Sudetes, in 2002 and 12 years later. Geol. Sud., 42:

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Blok artykułów poświęconych XXI Konferencji Naukowej PIG-PIB I Targów Kielce „Kamień w złożu, krajobrazie i architekturze” – Kielce, 08.04.2016

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-9d0ea4c5-bd24-4a52-ba03-46ebf943fe43