Problemy ujmowania elementów jakościowych w symulacyjnym modelu oceny oddziaływania inwestycji transportowych na środowisko

• Autorzy: Strulak-Wójcikiewicz R. , Łatuszyńska M.

Warianty tytułu

EN

Problems of including the qualitative elements in the simulation model for assessing the impact of transport investment on the environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł prezentuje koncepcję modelu symulacyjnego do oceny oddziaływania inwestycji transportowych na środowisko naturalne. Model został skonstruowany w konwencji dynamiki systemowej, która jest metodą modelowania symulacyjnego stosowaną do analizy problemów słabo ustrukturalizowanych, o dużej liczbie współzależności między elementami. Niektóre ze skutków inwestycji transportowych, pojawiających się w środowisku, można zmierzyć i/lub wyliczyć za pomocą konkretnych metod (skutki mierzalne/ilościowe), dla innych zaś możliwe jest tylko określenie intensywności wpływu (skutki niemierzalne/jakościowe), a są na tyle ważne, że należy je ujmować w ocenie. Głównym celem artykułu jest analiza możliwości ujmowania elementów jakościowych w proponowanym modelu i ich integracja z elementami ilościowymi.

EN

This paper presents the concept of a simulation model for assessing the impact of transport investment on the environment. The model is constructed in a convention of System Dynamics, which is the simulation modeling method used to analyze the problems poorly structured, with a large number of dependencies between components. Some of the effects of transport investments appearing in the environment can be measured and/or calculated by using concrete methods (measurable/quantitative effects). For others it is only possible to determine the intensity of the impact (immeasurable / qualitative effects). However, they are so important that they should be included in the assessment. The main objective of this paper is to analyze the possibility of including the qualitative elements in the proposed model and their integration with quantitative elements.

Słowa kluczowe

PL

wpływ infrastruktury transportu na środowisko; inwestycje transportowe; model symulacyjny

EN

influence of transport infrastructure on environment; transport investments; simulation model

• Wydawca: Instytut Naukowo-Wydawniczy "TTS" Sp. z o.o
• Czasopismo: TTS Technika Transportu Szynowego
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 20, nr 10
• Strony: 895--905, CD
• Opis fizyczny: Bibliogr. 52 poz., rys.

Twórcy

autor

Strulak-Wójcikiewicz R.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Techniki Morskiej i Transportu, Katedra Logistyki i Ekonomiki Transportu

autor

Łatuszyńska M.

• Uniwersytet Szczeciński, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Instytut Informatyki w Zarządzaniu, Katedra Metod Komputerowych w Ekonomii Eksperymentalnej

Bibliografia

• 1. Akkermans H.A., Quantifying the soft issues. a case study in the banking industry. 13th International Conference of the System Dynamics Society, Tokyo 1995.
• 2. Banks M., Materiały wizualne w badaniach jakościowych. Seria Niezbędnik badacza, PWN, Warszawa 2009.
• 3. Bielecka E., Systemy Informacji Geograficznej. Teoria i zastosowania. Wyd. PJWSTK, Warszawa 2006.
• 4. Bloomfield B. P., Modelling the World. Basil Blackwell, Oxford 1986.
• 5. Brzezińska A., Brzeziński J., Skale szacunkowe w badaniach diagnostycznych. [w:] Brzeziński J. (red.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór tekstów, PWN, Warszawa 2004.
• 6. Brzozowska L., Brzozowski K., Drąg Ł., System informacji przestrzennej jako integrator systemu komputerowego do oceny jakości powietrza. Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 5 (712), 2009.
• 7. Cisek S., Analiza danych jakościowych we współczesnej informatologii. Materiały konferencyjne „Nauka o informacji w okresie zmian”, Warszawa, 15-16 kwietnia 2013.
• 8. Coyle R. G., Management System Dynamics. John Wiley&Sons, Chichester 1979.
• 9. Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dn. 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz. Urz. WE L 175 z 05.07.1985, s. 40, z późn. zm.).
• 10. Forrester J.W., Industrial Dynamics. The MIT Press and Wiley, New York 1961.
• 11. Forrester J.W., Principles of Systems. MIT Press, Cambridge Mass 1968.
• 12. Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych. Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2001.
• 13. Głowacki T., Projekty GIS, Administracja i użytkowanie. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005.
• 14. Gordon G., Symulacja systemów. WNT, Warszawa 1974.
• 15. Gotlib D., Iwaniak A., Olszewski R., GIS. Obszary zastosowań. PWN, Warszawa 2007.
• 16. Jemielniak D. (red.), Metody i narzędzia. t. 1 i 2, PWN, Warszawa 2012.
• 17. Kaczmarczyk S., Badania marketingowe. Metody i techniki. PWE, Warszawa 2003.
• 18. Kwiecień J., Trendy rozwojowe GIS. Przegląd Geodezyjny, Rok LXXVIII, Nr 6, 2006.
• 19. Krupa K., Modelowanie symulacja i prognozowanie. Systemy ciągłe. Wyd. Naukowo- Techniczne, Warszawa 2008.
• 20. Liu S., Triantis K., Sarangi S., Representing Qualitative Variables and Their Interactions with Fuzzy Logic in System Dynamics Modeling. System Research and Behavioral Science 2010, Vol. 28, No 3.
• 21. Longley P., Goodchild M., Maguire D. Rhind D., GIS. Teoria i praktyka. PWN, Warszawa 2006.
• 22. Luna-Reyes L.F., Andersen D.L., Collecting and analyzing qualitative data for system dynamics: methods and models. System Dynamics Review 2003, Volume 19, Issue 4.
• 23. Łatuszyńska M., Modelowanie efektów rozwoju międzynarodowych korytarzy transportowych. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004.
• 24. Łatuszyńska M., Symulacja komputerowa dynamiki systemów, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Gorzów Wielkopolski 2008.
• 25. Łatuszyńska M., Strulak-Wójcikiewicz R., Ekologiczne aspekty rozwoju infrastruktury transportu, [w:] Kryk B. (red.), Trendy i wyzwania zrównoważonego rozwoju, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2011.
• 26. Łatuszyńska M., Strulak-Wójcikiewicz R., Komputerowe wspomaganie oceny wpływu rozwoju infrastruktury transportu na środowisko. Studia Informatica Nr 30. Zeszyty Naukowe nr 733, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2012.
• 27. Łatuszyńska M., Strulak-Wójcikiewicz R., The concept of a simulation model for analysis of the transport environmental impact [w:] Szyjewski Z., Swacha K. (red.), Selected Issues of Applied Informatics, Polish Information Society, Szczecin 2012.
• 28. Łukaszewicz R., Dynamika Systemów Zarządzania. PWN, Warszawa 1975.
• 29. McLucas A. C., Incorporating Soft Variables Into System Dynamics Models: A Suggested Method and Basis for Ongoing Research. 21st System Dynamics Conference, New York City 2003.
• 30. Ostasiewicz W., Istota pomiaru statystycznego. [w:] Ostasiewicz W., (red.), Pomiar statystyczny, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Lanego we Wrocławiu, Wrocław 2003.
• 31. Pickard A. J., Research Methods in Information, Facet Publishing, London 2007.
• 32. Randers, J.. “Guidelines for Model Conceptualization” in Elements of the System Dynamics Method. [in:] J. Randers, (ed.), Pegasus Communications, Waltham 1980.
• 33. Rapley T., Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• 34. Raport o oddziaływaniu na środowisko obwodnicy Stargardu Szczecińskiego w ciągu drogi krajowej nr 10 na odcinku węzeł „Lipnik” - węzeł „Święte”, Instytut Ochrony Środowiska - Samodzielna Pracownia ds. Ocen Środowiskowych, Warszawa 2006.
• 35. Richardson G.P., Pugh A.L., Introduction to System Dynamics Modeling with DYNAMO. Productivity Press, Cambridge 1981.
• 36. Roberts, N.H., et al. . Introduction to Computer Simulation: The System Dynamics Modeling Approach, Addison-Wesley, Reading 1983.
• 37. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz.1397).
• 38. Rószkiewicz M., Metody ilościowe w badaniach marketingowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• 39. Sagan A., Badania marketingowe. Podstawowe kierunki. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 2004.
• 40. Silverman D., Prowadzenie badań jakościowych. Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• 41. Souček Z., Modelowanie i projektowanie systemów gospodarczych, PWN, Warszawa 1979.
• 42. Sterman, J.D., Business Dynamics: Systems Thinking and Modeling for a Complex World. Irwin/McGraw-Hill, Boston2000.
• 43. Sterman J.D., All models are wrong: reflections on becoming a systems scientist, [in:] System Dynamics Review 2002, vol. 18, no. 4.
• 44. Stevens S.S., On the theory of scales of measurement, Science 1946, vol. 103, no 2684.
• 45. Strulak-Wójcikiewicz R., Łatuszyńska M., Ocena oddziaływania inwestycji w infrastrukturę transportu na środowisko - aspekty prawne i metodologiczne. Handel wewnętrzny Tom 3 - Trendy i wyzwania zrównoważonego rozwoju w XXI wieku, Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, Warszawa 2012.
• 46. Tarajkowski J., Elementy dynamiki systemów. Wyd. AE, Poznań 2008.
• 47. Tracz M., Bohatkiewicz J., Postępowanie w sprawie ocen oddziaływania na środowisko. GDDKiA, Warszawa 2001.
• 48. Thorne S., Data analysis in qualitative research. Evidence-Based Nursing 2000, Vol. 3, Issue 3.
• 49. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
• 50. Walesiak M., Pomiar odległości obiektów opisanych zmiennymi mierzonymi na skali porządkowej - strategie postępowania, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 242, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław 2012.
• 51. Węziak-Białowolska D., Operacjonalizacja i skalowanie w ilościowych badaniach społecznych, Zeszyty naukowe Instytut Statystyki i Demografii SGH Nr 16, Warszawa 2011.
• 52. Wolstenholme, E., System Enquiry: A System Dynamics Approach. John Wiley & Sons, Inc., New York 1990.