Nowe odkrycie w krach mezozoicznych w okolicach Łukowa i jego znaczenie dla promocji geoturystycznej regionu

• Autorzy: Wierzbowski A. , Świder M. , Krzeczyńska M. , Szczygieł W.

Identyfikatory

DOI

10.7306/2018.13

Warianty tytułu

EN

New discovery in glacially transported Mesozoic rock masses at Łuków (eastern Poland), and its importance for the geotouristic promotion of the region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

An excavation dug out in the glacially transported rock masses at Golaszyn near Łuków (eastern Poland), revealed the presence of deposits unknown so far in this area. These are older than the only known so far here glacially transported clays containing concretions with splendidly preserved ammonites of late Callovian at Łapiguz brickyard of Łuków. The succession exposed consists of sands and sandstones of Middle Callovian age which rest on red-brownish clays. The latter may be compared with the Triassic - Buntsandstein deposits of the northwestern Lithuania, that is the home area of glacially transported rock masses, commonly occurring in eastern Poland in the Łuków area. The new geological discoveries markedly increase a set of attractions for the promotion of the Łuków region for the education and geotourism purposes.

Słowa kluczowe

PL

kry mezozoiczne; Łuków; Gołaszyn; jura; środkowy kelowej; piaskowce; Trias; stanowiska kopalne; gliny

EN

glacially transported deposits; Łuków; Gołaszyn; Jurassic; Middle Callovian; sandstones; Triassic; Buntsandstein; clays

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 66, nr 11
• Strony: 706--712
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys.

Twórcy

autor

Wierzbowski A.

• Wydział Geologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

autor

Świder M.

• Zespół Szkół Nr 3 im. W.S. Reymonta w Łukowie, ul. Międzyrzecka 70, 21-400 Łuków

autor

Krzeczyńska M.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Szczygieł W.

• Urząd Gminy Łuków, ul. Świderska 12, 21-400 Łuków

Bibliografia

• 1. ARKELL W.J. 1956 - Jurassic geology of the World. Oliver and Boyd Ltd., Edinburgh-London.
• 2. BRAND U. 1986 - Palaeoenvironmental analysis of Middle Jurassic (Callovian) ammonoids from Poland: trace elements and stable isotopes. J. Palaeont., 60: 293-301.
• 3. CALLOMON J.H., WRIGHT J.K. 1989 - Cardioceratid and kosmoceratid ammonites from the Callovian of Yorkshire. Palaeontology, 32 (4): 799-836.
• 4. GAŁĄZKA D. 2004 - Zastosowanie metody makroskopowego oznaczania eratyków przewodnich do lokalizacji obszarów źródłowych wybranych kier jurajskich. Prz. Geol., 52 (4): 349-350.
• 5. GAŁĄZKA D., MAŁEK M., MALESZYK M. 2009 - Sytuacja geologiczna i pochodzenie łukowskich kier jurajskich. [W:] M. Żarski S., Lisicki (red.), XVI Konferencja Stratygrafia plejstocenu Polski, Strefa marginalna zlodowacenia warty i pojezierza plejstoceńskie na południowym Podlasiu, Zimna Woda k. Łukowa 31.08-4.09.2009: 60-63.
• 6. GRIGELIS A., NORLING E. 1999 - Jurassic geology and foraminiferal faunas in the NW part of the East European Platform. A Lithuanian-Swedish geotraverse study. Research Papers, SGU series Ca 89: 1-88.
• 7. IWANOW A., ŠIMKEVICIUS P., SUVEIZDIS P. 1998 - Triassic - stratigraphy and facies development. [W:] Marek S., Grigelis A., Atlas: Structural evolution of the Permian-Mesozoic complex of northeastern Poland, Lithuania and adjacent Baltic areas: 10-13.
• 8. JAHN A. 1950 - Nowe dane o położeniu kry jurajskiej w Łukowie. Ann. Soc. Geol. Pol., 19 (2): 371-386.
• 9. KOSMULSKAR. 1973 - Dane o nieznanych dotychczas wystąpieniach iłów jurajskich w okolicach Łukowa. Prz. Geol., 21 (8/9): 440-441.
• 10. KRISZTAFOWICZ N., 1896, Jurskiye obrazowaniya w okriestnostiach goroda Łukowa, Sidlieckoj guberni, Jeżegodnik po Gieologii i Mineralogii Rossiji, t. 2: 8-13.
• 11. KULICKI C. 1979 - The ammonite shell: its structure, development and biological significance. Paleont. Polon., 39: 97-142.
• 12. KULICKI C. 1996 - Ammonoid shell microstructure. [W:] Landman N. in. (red.), Topics in Geology, 13: 65-101.
• 13. MAKOWSKI H. 1952 - La faune callovienne de Łuków en Pologne. Paleont. Polon., 4: 1-60.
• 14. MAKOWSKI H. 1962 - Problem of sexual dimorphism in ammonites. Paleont. Pol., 12: 1-92.
• 15. MAŁEK M., 2002 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1 : 50 000, ark, Siedlce Południe (565). Min. Srod., Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 16. MAŁEK M., BUCZEK K. 2011 - Szczegółowa mapa geologiczna Polski 1 : 50 000, ark. Łuków (602). Min. Srod., Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 17. MATYJA B.A. 1986 - Developmental polymorphism in Oxfordian ammonites. Acta Geol. Polon., 36 (1-3): 37-68.
• 18. MIZERSKI W., SZAMAŁEK K. 1985 - Charakterystyka geologiczno-surowcowa kelowejskich skał ilastych kry lodowcowej w rejonie Gołaszyna k. Łukowa. Kwart. Geol., 29 (2): 369-392.
• 19. MENDECKI M., ŚWIDER M., NOWACZYŃSKA I., MAMAK A., ODROBIŃSKA J., PIOTROWSKA P., REWERS J., TYMIŃSKA A. 2018 - Geofizyczne rozpoznanie zasięgu kry jurajskiej w Gołaszynie k. Łukowa. Prz. Geol., 66 (1): 48-54.
• 20. MORAWSKI J. 1955 - Kra jurajska spod Łukowa w świetle prac wiertniczych. Prz. Geol., 3 (9): 440-442.
• 21. PIĄTKIEWICZ A. 1972 - Dokumentacja geologiczna w kat. C2 złoża iłu jurajskiego do produkcji keramzytu w rejonie miejscowości Gołaszyn, pow. Łuków, woj. Lublin. ZUGiT Kielce.
• 22. ROTKYTE L. 1987 - Amonity i zonalnaya stratigrafiya verkhneyurskikch otlozhenij Pribaltiki. Mokslas.Vilnius.
• 23. SALAMON M.A., ZATOŃ M., 2008 - New research on the classical Middle Jurassic locality at Łuków, eastern Poland. N. Jahrb.Geol. Paläont. Abh.,247 (2): 129-131.
• 24. WIERZBOWSKI A. 2018 - Jura łukowska - retrospekcja osiągnięć badawczych i nowe wyzwania. [W:] Mizerski W. i in. (red.), LXXXVI Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Łuków 2-5 września 2018 r.: 30-32.
• 25. WORONCOWA-MARCINOWSKA T. 2017 - Kry łukowskie - skarb z północy. Historia geologiczna. Materiały promocyjne (folder). Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 26. ZATOŃ M. 2011 - Skarb z północy. Rocz. Muzeum Ewolucji, 3 .
• 27. ZARZĄDZENIE Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 15 grudnia 1980 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody. M.P. 1980 nr 30 poz. 171.
• 28. ZARZYCKI C. 1989 - Od Łapiguza do Gołaszyna - trudna droga do rezerwatu „Kra Jurajska”. Muzeum Regionalne w Łukowie, maszynopis: 1-5, niepublikowane.
• 29. ZARZYCKI C. 1996 - Przyczynek do utworzonego w 1980 r. rezerwatu przyrody „Kra Jurajska” w Gołaszynie. Muzeum Regionalne w Łukowie, maszynopis: 1-6, niepublikowane.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).