The Medobory Hills (Ukraine): Middle Miocene reef systems in the Paratethys, their biological diversity and lithofacies

Górka, M.; Studencka, B.; Jasionowski, M.; Hara, U.; Wysocka, A.; Poberezhskyy, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

The Medobory Hills (Ukraine): Middle Miocene reef systems in the Paratethys, their biological diversity and lithofacies

Autorzy

Górka M. , Studencka B. , Jasionowski M. , Hara U. , Wysocka A. , Poberezhskyy A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Miodobory – środkowomioceński system rafowy, jego zróżnicowanie biologiczne i litofacje

Języki publikacji

Abstrakty

The unique Middle Miocene reef belt formed within the Paratethyan realm constitutes at present the Medobory Hills in western Ukraine and northernmost Moldova. Not only is the size of this structure (almost 300 km long) quite unusual, but also the development of peculiar facies and their spatial distribution. Two distinct reef generations appear in Medobory (Late Badenian and Early Sarmatian), both separated by a sharp erosional boundary. Two Upper Badenian calcareous lithofacies dominate – organodetrital and biohermal (with coralline-algae as main framework builders accompanied by a rich invertebrate assemblage). The Lower Sarmatian strata, although megascopically very similar to Upper Badenian ones, differ drastically when studied closely. The main reef components here are serpulids and microbialites, usually with ubiquitous, but taxonomically highly impoverished fauna. Differences in lithofacies and biotic communities between both reef systems unveil open-marine environment during formation of Upper Badenian reefs and a drastic change of conditions at the Badenian/Sarmatian boundary (including emersion and intense weathering). The Early Sarmatian basin was established soon after and highly restricted conditions prevailed in it (e.g. with mesohaline waters and intense evaporation occurring simultaneously); its deposits are the last record of Middle Miocene sedimentation within the Medobory area.

Wzgórza Miodoborów, rozciągające się na przestrzeni niemal 300 km na obszarze zachodniej Ukrainy i północnej Mołdawii, założone są na pasie raf miocenu środkowego, uformowanych w obrębie północno-wschodnich peryferii Paratetydy. Znaczne zróżnicowanie litofacjalne, jak i zmienność zespołów biotycznych wśród utworów rafowych jest rezultatem obecności dwóch generacji raf (późnobadeńskiej i wczesnosarmackiej) oddzielonych wyraźną powierzchnią erozyjną. Wśród wapiennych osadów górnego badenu dominują litofacje organodetrytyczne i biohermalne. Ich głównym składnikiem skałotwórczym są krasnorosty, którym towarzyszą bogate taksonomicznie zespoły bezkręgowców, obejmujące m.in. korale, mięczaki, szkarłupnie. Rafy sarmatu dolnego budowane są przez mikrobiality, w obrębie których występują serpule (i podrzednie mszywioły). Silnie zubożona taksonomicznie fauna zamieszkująca rafy sarmackie zdominowana jest przez mięczaki. Różnice bio- i litofacjalne w obrębie wymienionych generacji raf są efektem drastycznej zmiany warunków sedymentacji, połączonej z emersją i intensywnym wietrzeniem, do której doszło na przełomie badenu i sarmatu w efekcie przebudowy basenu przedkarpackiego. W jej wyniku pełnomorski zbiornik późnobadeński został zastąpiony przez silnie izolowany basen wczesnego sarmatu, zaś powstałe w tym ostatnim osady wieńczą sukcesję utworów miocenu w tej części zapadliska przedkarpackiego.

Słowa kluczowe

coralline algae-vermetid reefs serpulid-microbialite reefs lithofacies biodiversity Badenian-Sarmatian boundary Ukraine Moldova

rafy krasnorostowo-wermetidowe rafy serpulowo-mikrobialitowe litofacje bioróżnorodność granica baden-sarmat Ukraina Mołdawia

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

Rocznik

2012

Tom

nr 449

Strony

147--174

Opis fizyczny

Bibliogr. 77 poz., il., zdj.

Twórcy

autor

Górka M.

magurka@uw.edu.pl

Institute of Geology, Faculty of Geology, University of Warsaw, ul. Żwirki I Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

autor

Studencka B.

bstudencka@go2.pl

Polish Academy of Sciences, Museum of the Earth in Warsaw, al. Na Skarpie 20/26, 00-488 Warsaw, Poland

autor

Jasionowski M.

marek.jasionowski@pgi.gov.pl

Polish Geological Institute – National Research Institute, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warsaw, Poland

autor

Hara U.

Polish Geological Institute – National Research Institute, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warsaw, Poland

autor

Wysocka A.

Institute of Geology, Faculty of Geology, University of Warsaw, ul. Żwirki I Wigury 93, 02-089 Warsaw, Poland

autor

Poberezhskyy A.

igggk@mail.lviv.ua

Institute of Geology and Geochemistry of Combustible Minerals NASU, Naukova 3a, 79060 Lviv, Ukraine

Bibliografia

1. ANDREYEVA-GRIGOROVICH A.S., KULCHYTSKY Y.O., GRUZMAN A.D., LOZYNYAK P.Y., PETRASHKEVICH M.Y., PORTNYAGINA L.O., IVANINA A.V., SMIRNOV S.E., TROFIMOVICH N.A., SAVITSKAYA N.A., SHVAREVA N.J., 1997 — Regional stratigraphic scheme of Neogene formations of the Central Paratethys in the Ukraine. Geol. Carpath., 48, 2: 123-136.
2. BAGDASARJAN K.G., 1983 — Ekologicheskiye sistemy sarmatskogo morya. [Ecological systems of the Sarmatian Sea] Paleontologichesky Zhurnal, 4: 3-12 [in Russian].
3. BAGDASARJAN K.G., PONOMARIEVA L.D., 1982 — Polozheniye mshanok v ekosistemakh sarmatskogo morya. [About the place of the Bryozoa in the ecosystems of Sarmatian Seas] Paleontologichesky Sbornik, 19: 76-81 [in Russian].
4. DEMBIŃSKA-RÓŻKOWSKA M., 1932 — Polnische Miozankorallen. Ann. Soc. Geol. Pol., 8: 97-171.
5. ESTEBAN M., 1996 —An overview of Miocene reefs from Mediterranean areas: general trends and facies models. SEPM Conc. Sediment. Paleont., 5: 3-53.
6. ESTEBAN M., BRAGA J.C., MARTIN J., DE SANTISTEBAN C., 1996 — Western Mediterranean reef complexes. SEPM Conc. Sediment. Paleont., 5, 55-72.
7. FORSTER R., 1979 — Decapod crustaceans from the Middle Miocene Badenian) deposits of Southern Poland. Acta Geol. Pol., 29: 89-106.
8. FRIEBE J.G., 1991 - Carbonate sedimentation within a siliciclastic environment: the Leithakalk of the Weissenegg Formation (Middle Miocene; Styrian Basin, Austria). Zbl. Geol. Palaont., Teil I 1990 (11): 1671-1687.
9. GEDL P., PERYT D., 2011— Dinoflagellate cyst, palynofacies and foraminiferal records of environmental changes related to the Late Badenian (Middle Miocene) transgression at Kudryntsi (western Ukraine). Am. Soc. Geol. Pol., 81: 331-339.
10. GÓRKA M., 2002 — The Lower Badenian (Middle Miocene) coral patch reef at Grobie (southern slopes of the Holy Cross Mountains, Central Poland), its origin, development and demise. Acta Geol Pol. 53, 4: 521-534.
11. HAGEMAN S.J., LUKASIK J., MCGROWAN B., BONE Y., 2003 — Paleoenvironmental significance of Celleporaria (Bryozoa) from Modern and Tertiary coal-water carbonates of Southern Australia. Palaios, 18: 510-527.
12. HARZHAUSER M., PILLER W.E., 2007 — Benchmark data of a changing sea - palaeogeography, palaeobiogeography and events in the Central Paratethys during the Miocene. Palaeogeogr. Palaeoclimatol., Palaeoecol., 253: 8-31.
13. HAYWARD A.B., ROBERTSON A.H.F., SCOFFIN T.P., 1996 — Miocene patch reefs from a Mediterranean terrigenous setting in Southwest Turkey In: Models for carbonate stratigraphy from Miocene reef complexes of Mediterranean regions (eds. E.K Franseen, M. Esteban, W.C. Ward, J.-M. Rouchy). SEPM Conc. Sediment. Paleont., 5: 317-332.
14. HILBER V., 1882a — Geologische Studien in den Gebiet den ostgalizischen Miocan. Jb. K K Geol. Ges., 32, 2: 193-329.
15. HILBER V. 1882b — Neue und wenig bekannte Conchylien aus dem Ostgalizischen Miocan. Abh. K K Geol. Reichsanstalt, 7, 6: 1-33.
16. JANAKEVICH A.N., 1969a — K kharakteristike krabov iz biogermnykh izvestnyakov miotsena severo-zapadnoy Moldavii. [On the character of crabs from bioherm limestones of north- western Moldavia] Paleontologichesky sbornik, 6; 1: 25-27 [in Russian].
17. JANAKEVICH A.N., 1969b — K paleoekologii mollyuskov rifovykh fatsy tortona severo-zapadnoy Moldavii. [On paleoecology of reef facies molluscs of the north-west Moldavia] Paleontologichesky Sbornik, 6, 2: 44-51 [in Russian].
18. JANAKEVICH A.N., 1977 — Srednemiotsenovye rify Moldavii. [Middle Miocene reefs of Moldavia] Shtiintsa, Kishinev [in Russian].
19. JANAKEVICH A.N., 1980 — Opredelitel srednemiotsenovoy fauny Moldavii. [Identification book of Mid-Miocene fauna of Moldavia] Shtiintsa, Kishinev [in Russian].
20. JANAKEVICH A.N., 1993 — Fauna srednemiotsenovykh morey yugo-zapadnogo sklona vostochno-evropeyskoy platformy (Bivalvia) [Middle Miocene fauna (Bivalvia) from seas cover- ing the south-western slopes of the East European Platform] Shevchenko University Press, Tiraspol [in Russian].
21. JASIONOWSKI M., 2006 — Facje i geochemia dolnosarmackich raf z północnych obrzeży Paratetydy na Roztoczu (Polska) i Miodoborach (Ukraina): implikacje paleośrodowiskowe. [Facies and geochemistry of Lower Sarmatian reefs along the northern margin of the Paratethys in Roztocze (Poland) and Medobory (Ukraine) region: paleoenvironmental implications] Prz. Geol., 54, 5: 445-454 [in Polish with English summary].
22. JASIONOWSKI M., GÓRKA M., STUDENCKA B., POBEREZHSKYY A., 2006 — Miocen Miodoborów (Podole, zachodnia Ukraina). [Miocene of Medobory Hills (Podillya, west Ukraine)] In: Przebieg i zmienność sedymentacji w basenach przedgórskich (eds. A. Wysocka, M. Jasionowski). II Polska Konferencja Sedymentologiczna POKOS2, Zwierzyniec: 53- 65. Warszawa [in Polish with English summary].
23. JASIONOWSKI M., POBEREZHSKYY A.V., STUDENCKA B., PERYT D., HARA U., 2003 — Sarmatski serpulitovo- mikrobialitovi ryfy pasma Medoboriv (Volhyno-Podilska okraina Skhidno-Evropeyskoy platformy) [Serpulid-microbialite Lower Sarmatian reefs of the Miodobory Region (Volhyn- Podolian margin of the East European Platfotm)]. Geologiya i geokhimiya goryuchykh kopalyn, 2: 85-91 [in Ukrainian with English summary].
24. JASIONOWSKI, M., WYSOCKA A., 1997 — Middle Miocene algae and microbialites of Roztocze (South-Eastern Poland). In: 3rd IFAA Regional Symposium and IGCP 380 International Meeting. Guidebook: 23-29.
25. KARASAWA H., 2000 — Coral-associated decapod Crustacea from the Pliocene Daito Limestone Formation and Pleistocene Ryukyu Group, Ryukyu Islands, Japan. Bull. Mizunami Fossil Museum, 27: 167-189.
26. KOROLYUK I.K., 1952 — Podolskiye toltry i uslovya ikh obrazovanya. [Podolian toutras and conditions of their origin]. Trudy Inst. Geol. Nauk, 110, Geol. Ser., 56: 1-140 [in Russian].
27. KOVAC M., ANDREYEVA-GRIGOROVICH A., BAJRAKTAREVIC Z., BRZOBOHATY R., FILIPESCU S., FODOR L., HARZHAUSER M., NAGYMAROSY A., OSZCZYPKO N., PAVELIC D., ROGL F., SAFTIC B., SLIVA L'., STUDENCKA B., 2007 — Badenian evolution of the Central Paratethys Sea: paleogeography, climate and eustatic sea level changes. Geol. Carpath., 58, 6: 479-606.
28. KROH A., 2005 — Echinoidea neogenica. In: Catalogus Fossilium Austriae (ed. W.E. PILLER). Band 2. Osterreichische Akademie der Wissenschaften, Wien.
29. KUDRIN L., 1966 — Stratigrafiya, fatsii i ekologichesky analiz fauny paleogenovykh i neogenovykh otlozheny Predkarpatya [Stratigraphy, facies and ecological analysis of fauna from the Paleogene and Neogene deposits of the Fore-Carpathian area]. Izdatelstvo Lvovskogo Universiteta, Lvov [in Russian].
30. LASKAREW W.D., 1903 — Fauna buglovskikh sloyev Volyni. Trudy Geologicheskogo Komiteta, Novaya Seriya, 5: 1-127 [in Russian].
31. LASKAREW W., 1914 — Obshchaya geologicheskaya karta Yevropeyskoy Rossii. List 17 [Carte geologique generale de la Russie d'Europe. Feuille 17]. Trudy Geologicheskogo Komiteta, Novaya Seriya, 77: 1-669 [in Russian].
32. MAŁECKI J., 1952 — Mszywioły piasków heterosteginowych na obszarze krakowsko-miechowskim. Rocz. Pol. Tow. Geol., 21, 2: 181-234.
33. MAŁECKI J., 1958 — Mszywioły tortońskie z Gliwic Starych. Rocz. Pol. Tow. Geol., 28: 125-194.
34. MAŁECKI J., 1978 — Miocene Bryozoa from the Opatów environ, Central Poland. Ann. Soc. Geol. Pol., 48: 349-355.
35. MASLOV V.P., 1962 — Iskopayemye bagryanye vodorosli SSSR i ikh svyaz s fatsiyami. [Fossil red algae of USSR and their relationships with the facies]. Trudy GIN AN SSSR., 53: 1-222 [in Russian].
36. MASLOV V.P., UTROBIN B.N., 1958 – Rasprostraneniye tretichnykh bagryanykh vodorostey Ukrainskoy SSR i svyaz ikh s transgressiyami morey. [Distribution of the Tertiary calcareous algae of the Ukrainian SSR and its relation to the sea transgression]. Izd. Akad. Nauk. SSSR, ser. Geol., 12: 73-93 [in Russian].
37. MCCALL J., ROSEN B., DARRELL J., 1994 – Carbonate deposition ion accretionary prism settings: Early Miocene coral limestones and corals of the Makran Mountain Range in southern Iran. Facies, 31: 141-178.
38. MOISSETTE P., DULAI A., MULLER P., 2006 – Bryozoan faunas in the Middle Miocene of Hungary: biodiversity and biogeography. Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol., 233: 300-314.
39. MULLER P., 1979 — The Indo-west-Pacific character of the Badenian decapod crustaceans of the Paratethys. Ann. Geol. Pays Hellen., Tome hors serie, 2: 865-869.
40. MULLER P., 1984 — Decapod Crustacea of the Badenian. Geol. Hung. Series Palaeontologica, 42: 1-121.
41. MULLER P. 1996 — Middle Miocene decapod Crustacea from southern Poland. Pr. Muzeum Ziemi, 43: 3-16.
42. NEVESSKAYA L.A., GONCHAROVA I.A., ILYINA L.B., POPOV S.V., 2009 — Evolyutsionnye preobrazovaniya malakofauny v neogenovykh basseynakh Paratetisa kak primer razvitiya ekosistem ostrovnogo tipa. [Evolutionary transformations of the malacofaunas in the Neogene basins of Paratethys as an example of development of the ecosystems of insular type]. Zhurnal Obshchey Biologii, 70: 396-414.
43. PARAMONOVA N.P., 1994 — Istoriya sarmatskikh i akchagylskikh dvustvorchatykh mollyuskov. [History of Sarmatian and Akchagilian bivalves]. Trudy PIN RAN, 260: 1-212 [in Russian].
44. PERRIN C., 2002 — Tertiary: The emergence of modern reef eco-systems. SEPM Spec. Publ., 72: 587-621.
45. PERYT D., JASIONOWSKI M., 2012 — Sarmatian foraminifer assemblages of cavern fillings in the Badenian reefs of Medoborc (Polupanivka, western Ukraine). Biul. Państw Inst. Geol.. 449: 175-184.
46. PETRYCZENKO O.I., PANOW G.M., PERYT T.M., SREBRODOLSKI B.I., POBEREŻSKI A.W., KOWALEWICZ W.M., 1994 — Zarys geologii mioceńskich formacji ewaporatowych ukraińskiej części zapadliska przedkarpackiego. Prz. Geol., 42 9: 734-747.
47. PISERA A., 1978 — Rafowe utwory miocenu z Roztocza zachodniego. Prz. Geol., 26, 3: 159-163.
48. PISERA A., 1985 — Paleoecology and lithogenesis of the Sliddle Miocene (Badenian) algal-vermetid reefs from the Roztocze Hills, south-eastern Poland. Acta Geol. Pol., 35: 89-155.
49. PISERA A., 1996 — Miocene reefs of the Parateths: a review. SEPM Conc. Sediment. Paleont., 5: 97-104.
50. POPOV S.V., NEVESSKAJA L.A., GONCHAROVA I.A., ILYINA L.B., 2005 — Biogeografiya Vostochnosa Paratetisa v neogene po mollyuskam. [Eastern Paratethys biogeography during Neogene based on mollusks]. Trudy GIN RAN, 516: 309-337 [in Russian].
51. POPOV S.V., ROGL F., ROZANOV A.Y., STEININGER F.F., SHCHERBA I.G., KOVAC M., 2004 – Lithological-paleogeographic maps of Paratethys. 10 maps of Late Eocene to Pliocene. Courier Forschungsinstitut Senckenberg, 250: 1-46.
52. POUYET S., 1997 – Les bryozoaires du Badenian (Miocene moyen) d’Olimpow (Pologne). Documents des Laboratories de Geologie de Lyon, 145: 1-125.
53. RADWAŃSKI A., GÓRKA M., WYSOCKA A., 2006 — Middle Miocene coralgal facies at Maksymivka near Ternopil (Ukraine): A preliminary account. Acta Geol. Pol., 56, 1: 89-103.
54. RADWAŃSKI A, WYSOCKA A., 2001 — Mass aggregation of Middle Miocene spine-coated echinoids Echinocardium and their integrated eco-taphonomy. Acta Geol. Pol., 51, 4: 295-316.
55. RADWAŃSKI A, WYSOCKA A., 2004 —A farewell to Świniary sequence of mass-aggregated, spine-coated echinoids Psam-mechinus and their associates (Middle Miocene; Holy Cross Mountains, Central Poland). Acta Geol. Pol., 54, 3: 381-399.
56. RADWAŃSKI A, WYSOCKA A., GÓRKA, M., 2011—"Entobia balls” in the Medobory Biohermal Complex (Middle Miocene, Badenian; western Ukraine). Acta Geol. Pol., 61, 3: 265-276.
57. RIEGL B., PILLER W.E., 2000 — Biostromal coral facies – A Miocene example from the Leitha Limestone (Austria) and at actualistic interpretation. Palaios, 15, 5: 399-413.
58. ROSHKA V.C., 2008 — Sovremennoye ponimaniye geologicheskoy istorii sarmatskogo basseyna i ego znacheniye dlya strarigrafii. [The modern interpretation of the Sarmatian Basin history and its significance for stratigraphy]. In: Biostratigraphic criteria for the Fanerozoic stratigraphic scheme of Ukraine (ed. P.F. Gozhyk): 219-224. Institute of the Geological Sciences NANU. Kiev [in Russian with English summary].
59. ROSHKA V.C., KHUBKA A.N., 1981 — Ocherk stratigrafii neogenovykh otlozheny mezhdurechya Dnestr-Prut. [Sketch of the stratigraphy of Neogene sediments of the area between Dniestr and Prut rivers]. In: Biostratigrafiya antropogena i neogena yugo-zapada SSSR (ed. N.K. Negodaev-Nikonov), 77-106. Shtiintsa, Kishinev [in Russian].
60. SIEMIRADZKI J., 1909 — Utwory mioceńskie w górach Miodoborskich oraz na Wołyniu i Podolu na wschód tego pasma. Utwór plioceński na Podolu. In: Geologia ziem polskich. Tom 2,. Rozdział XXV: 345-390, Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. XIII. Lwów.
61. STUDENCKA B., 1994 — Middle Miocene bivalve faunas from the carbonate deposits of Poland (Central Paratethys). Geol. Mediterr., 21, 1-2: 137-145.
62. STUDENCKA B., 1999 — Remarks on Miocene bivalve zonation in the Polish part of the Carpathian Foredeep. Geol. Quart., 43: 467-477.
63. STUDENCKA, B., GONTSHAROVA, I.A., POPOV, S.V 1998— The bivalve faunas as a basis for reconstruction of the Middle Miocene of the Paratethys. Acta Geol. Pol., 48: 285-342.
64. STUDENCKA B., JASIONOWSKI M., 2011 — Bivalve faunas from Early Sarmatian reefs of the Ukraine (Paratethys). Acta Geol. Pol., 61, 1: 79-114.
65. STUDENCKI W., 1988a — Red algae from the Pińczów Limestones (Middle Miocene; Świętokrzyskie Mountains, Central Poland). Acta Palaeont. Pol., 32, 1: 3-57.
66. STUDENCKI W., 1988b — Facies and sedimentary environment of the Pińczów Limestones (Middle Miocene; Holy Cross Mountains, Central Poland). Facies, 18: 1-26.
67. STUDENCKI W., 1999 — Red-algal limestones in the Middle Miocene of the Carpathian Foredeep in Poland: facies variability and palaeoclimatic implications. Geol. Quart., 43, 4: 395-404.
68. SZORENYI E., 1953 — Miozane Echinoiden aus den westlichen Teilen der Ukraine. Geol. Hung., Series Palaeontologica, 23: 1-122.
69. TAYLOR P.D., HARA U., JASIONOWSKI M., 2006 — Unusual early development in a cyclostome bryozoan from the Ukrainian Miocene. Linzer biol. Beitr. 38, 1: 55-64.
70. TEISSEYRE W., 1884 — Der podolische Hiigelzug der Miodoboren als ein sarmatisches Bryozoen-Riff. Jb. K-K. Geol. Reichsanstalt, 34: 299-312.
71. TEISSEYRE W., 1895 — O charakterze fauny kopalnej Miodoborów. Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiejętn., 30: 1-11.
72. TEISSEYRE W., 1900 — Atlas geologiczny Galicyi. Tekst do zeszytu ósmego, 1-330. Wydawnictwo Komisyi Fizyograficznej Akademii Umiejętności, Kraków.
73. VAVRA N., 1984 — Free-living bryozoans from the Korytnica Clays (Middle Miocene; Holy Cross Mountains, Central Poland). Acta Geol. Pol., 34: 239-251.
74. VESCOGNI A., BOSELLINI F.R., REUTER M., BRACHERT T.C., 2008 — Vermetid reefs and their use as palaeobathymetric markers: New insights from the Late Miocene of the Mediterranean (Southern Italy, Crete). Palaeogeogr. Palaeoclimatoi. Palaeoecol., 267: 89-101.
75. VIALOV O.S., 1970 — Buglovskiye sloi miotsena. [Miocene Buglov beds] Naukova Dumka, Kiev [in Russian].
76. VOLOSHINA M.J., 1973 — Pozdnetortonskiye dvustvorchatye mollyuski Moldavii i usloviya ikh sushchestvovaniya. [Late Tortonian bivalves from Moldavia and their living conditions]. Shtiitnsta, Kishinev [in Russian].
77. WOELKERLING W.J., 1988 — The coralline red algae: an analysis of the genera and subfamilies of nongeniculate corallinaceae. Oxford United Press, Oxford.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-9c9e0c39-609c-4f31-887d-c3d70597cf15