Metoda analizy i oceny ryzyka eksploatacji systemów wodociągowych na terenach użytkowanych rolniczo

• Autorzy: Zimoch I.

Warianty tytułu

EN

Method of risk analysis and assessment of water supply system exploitation in agricultural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zniesienie w 2011 r. w Polsce obowiązku ustanawiania stref ochrony ujęć wody istotnie zwiększyło ryzyko eksploatacji systemów zaopatrzenia w wodę, a szczególnie małych systemów wiejskich. W przypadku systemów wodociągowych usytuowanych na terenach użytkowanych rolniczo, głównym źródłem zagrożenia mogą być uprawy roślin i hodowla zwierząt w bezpośrednim sąsiedztwie ujęć wody. W artykule przedstawiono metodę oceny zagrożenia jakości wód podziemnych na obszarach użytkowanych rolniczo. Proponowana procedura analityczna wykorzystuje uniwersalną metodę, pięcioparametryczną matrycę, uwzględniającą takie zmienne ryzyka, jak prawdopodobieństwo wystąpienia zanieczyszczania wody, ekspozycja systemu wodociągowego na zagrożenia pochodzenia rolniczego, skutki finansowe, liczba zagrożonych konsumentów i poziom ochrony systemu przed zagrożeniami. W przypadku każdego z układów zasilania w wodę eksploatowanego w danym systemie wodociągowym wyznacza się wartości ich ryzyka cząstkowego oraz kategoryzację (ryzyko tolerowane, kontrolowane i nieakceptowane), a następnie określa wartość ryzyka całego systemu wodociągowego. W pracy przedstawiono wyniki praktycznego zastosowania omówionej metody do oceny ryzyka w przypadku dwóch wiejskich systemów zaopatrzenia w wodę, zlokalizowanych na obszarach o intensywnej eksploatacji rolniczej, na podstawie danych z ich sześcioletniej eksploatacji (2010–2015).

EN

The 2011 abolition of obligation to establish water intake protection zones in Poland significantly increased the risk of water supply system exploitation, especially in small, rural areas. In case of water supply systems situated in agricultural zones, crop production and animal husbandry in the vicinity of water intakes may constitute a major threat. This article presents a groundwater quality threat assessment method for agricultural areas. The proposed assessment procedure is based on the universal method of five-parameter matrix that includes the following risk variables: probability of water contamination, exposure of water supply system to agricultural threats, financial effects, number of endangered consumers and threat-protection level of water supply system. For each of water supply arrangements being exploited in a given water supply system a partial risk value with its categorization (tolerated, controlled and unacceptable risk) is determined, followed by definition of a total risk for the water supply system. The paper demonstrates practical applications of the presented research method to risk evaluation in the example of two existing, rural water supply systems located in areas with intensive agricultural activity. The analysis was conducted during a 6-year research period (2010–2015).

Słowa kluczowe

PL

wiejski system zaopatrzenia w wodę zagrożenia rolnicze; ryzyko; bezpieczeństwo; matryca ryzyka

EN

rural water supply system agricultural threats; risk; safety; risk matrix

• Wydawca: Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski
• Czasopismo: Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 38, nr 4
• Strony: 33--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., tab.

Twórcy

autor

Zimoch I.

• Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, ul. S. Konarskiego 18, 44-100 Gliwice

Bibliografia

• 1. Guidelines for Drinking-Water Quality. 4th edition. WHO, Geneva 2011.
• 2. J.A.S. NAVALPORTO, M.S.PEREZ, F.G. QUIROGA: Water supply and water footprint in the urban region of Madrid (Spain). International Journal of Business and Social Science 2013, Vol. 4, No. 11, pp. 23–28.
• 3. B. WRRNER, J.J. O’DOHERTY: European Waters – Current Status and Future Challenges. Synthesis. EEA Report No. 9, EEA, Copenhagen 2012.
• 4. A. LINDHE, S. STURM, J. ROSTUM, F. KOZISEK, D.W. GARI, R. BEUKEN, C. SWARTZ: Risk Assessment Case Studies: Summary Report (Contract No. 018320). TECHNEAU 2010.
• 5. I KISSLING-NÄF, S. KUKS: The Evolution of National Water Regimes in Europe. Transitions in Water Rights and Water Policies. Springer Science & Business Media. B.V., 2004.
• 6. A. MASSARUTTO: Agriculture, water resources and water policies in Italy. FEEM Working Paper 2000, No. 33.99.
• 7. I. ZIMOCH, A. KUŚNIERSKI: Wpływ działalności rolniczej na jakość wody w systemach zaopatrzenia w wodę na przykładzie zmian stężeń azotanów. Instal 2016, nr 2, ss. 50–53.
• 8. B. MOSS: Water pollution by agriculture. Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences 2008; Vol. 363, No. 1491, pp. 659–666.
• 9. C. ZHU, S. NAQVI, S. GOMEZ-GALERA, A.M. PELACHO, T. CAPELL, P. CHRISTOU: Transgenic strategies for the nutritional enhancement of plants. Trends in Plant Science 2007, No. 12, pp. 548–555.
• 10. M. BUIATTI, P. CHRISTOU, G. PASTORE: The application of GMOs in agriculture and in food production for a better nutrition: Two different scientific points of view. Genes & Nutrition 2013, Vol. 8, No. 3, pp. 255–270.
• 11. M.E. COLEMAN, H.M. MARKS: Qualitative and quantitative risk assessment. Food Control 1999, Vol. 10, No. 4–5, pp. 289–297.
• 12. G. CHUNG, K. LANSEY, G. BAYRAKSAN: Reliable water supply system design under uncertainty. Environmental Modelling & Software 2009, Vol. 24, No. 4, pp. 449–462.
• 13. K. PIETRUCHA-URBANIK, J. RAK, B. TCHÓRZEWSKA--CIEŚLAK: Safety analysis of water supply systems including protection barriers. Journal of Polish Safety and Reliability Association 2013, Vol. 3, No. 2, pp. 241–248.
• 14. I. ZIMOCH, E. ŁOBOS: Comprehensive interpretation of safety of wide water supply systems. Environment Protection Engineering 2012, Vol. 38, No. 3, pp. 107–117.
• 15. I. ZIMOCH, J. PACIEJ: Spatial risk assessment of drinking water contamination by nitrates from agricultural areas in the Silesia province. Desalination and Water Treatment 2016, Vol. 57, No. 3, pp. 1084–1097.
• 16. J. RAK, B. TCHÓRZEWSKA-CIEŚLAK: Five-parametric matrix to estimate the risk connected with water supply system operation. Environment Protection Engineering 2006, Vol. 32, No. 2, pp. 36–47.
• 17. GUS: Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r. Informacje i Opracowania Statystyczne. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015.
• 18. Dyrektywa Komisji (UE) 2015/1787 z 6 października 2015 r., L 260/6.
• 19. Polska Norma PN-EN 15975-2:2013-12: Bezpieczeństwo zaopatrzenia w wodę pitną – Wytyczne zarządzania kryzysowego i ryzyka – Część 2: Zarządzanie ryzykiem.
• 20. Stan sanitarny kraju w roku 2014. Jakość wody przeznaczonej do spożycia. Główny Inspektorat Sanitarny, Warszawa 2014 (gis.gov.pl/images/bw/stan_sanitarny_wps_2014.pdf).
• 21. Dane dotyczące jakości wody w powiecie głubczyckim w latach 2010–2016. Materiały archiwalne, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Głubczyce 2016.