Zdolność traktatowa państw zależnych w świetle prac Komisji Prawa Międzynarodowego ONZ

• Autorzy: Kamiński T.

Warianty tytułu

EN

Treaty-making capacity of dependent states from the perspective of the UN International Law Commission

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy kwestii zdolności traktatowej państw zależnych, która była rozpatrywana w toku prac Komisji Prawa Międzynarodowego ONZ (KPM ONZ) dotyczących projektu konwencji o prawie traktatów. I choć współcześnie termin ten nie przystaje do społeczności międzynarodowej składającej się z państw suwerennych, to w czasach kiedy trwały prace przygotowawcze KPM ONZ, które rozpoczęły się w 1949 r. i trwały przez kolejne siedemnaście lat, pojęcie państw zależnych było powszechnie stosowane. Cóż, przynajmniej było tak na początku tego procesu. Niniejszy artykuł przedstawia zmiany regulacji dotyczącej zdolności traktatowej państw zależnych zawarte w projektach opracowywanych przez czterech kolejnych Sprawozdawców Komisji, którym powierzono zadanie przygotowania projektu konwencji o prawie traktatów. Kwestia ta była o tyle ważna, że niekiedy państwa zależne posiadały zdolność do samodzielnego zawierania traktatów, niezależnie od zdolności traktatowej państwa odpowiedzialnego za prowadzenie ich spraw zagranicznych. Omawiane zagadnienie wydaje się szczególnie interesujące w zestawieniu z postępującym w owych czasach procesem dekolonizacji, wspartym między innymi deklaracją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych z 1960 r. o przyznaniu niezależności państwom i narodom kolonialnym (rezolucja 1514). Od tego czasu współistnienie równych i suwerennych państw (w tym powstałych w wyniku dekolonizacji) stanowi podstawę utrzymania pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego pod nadzorem Rady Bezpieczeństwa ONZ. Pojęcie „państwa zależnego” musiało więc zostać ostatecznie odrzucone w projektach prac ILC. Komisja uznała, że państwa muszą legitymować się suwerennością i jako takie posiadają zdolność traktatową. Rozwiązanie to zostało następnie podtrzymane w lakonicznie ujętej dyspozycji art. 6 konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r. (KPT), zgodnie z którym każde państwo ma zdolność do zawierania traktatów. Według KPT termin „państwo” w rozumieniu tej konwencji ma takie samo znaczenie, jak m.in. w Karcie Narodów Zjednoczonych, tj. jako państwo w rozumieniu prawa międzynarodowego, bądź też jako państwo w międzynarodowym znaczeniu tego pojęcia.

EN

The article focuses on treaty-making capacity of dependent states. Nowadays this term definitely looks inappropriate and awkward in modern international community consisting of sovereign states. However, as the preparatory works of International Law Commission (ILC) on the codification and progressive development of law of treaties, it had started in 1949 and lasted for another seventeen years, the notion of dependent states was at common use. Well, at least it used to be so at the beginning of this process. This paper presents changes in draft regulations on treaty-making capacity of dependent states prepared by each of the four successive Special Rapporteurs of ILC entrusted with task of preparing the draft convention on law of treaties. The issue was important as sometimes the dependent states possessed the treaty-making capacity of their own, irrespective of the treaty-making capacity of a state being responsible for the conduct of the dependent state’s foreign relations. This issue is especially interesting when we have in mind that the decolonization process grew at that time, supported inter alia by the 1960 United Nations General Assembly Declaration on granting of independence to colonial countries and peoples (Resolution 1514). Since then, the co-existence of equal and sovereign states (including those arose as a result of decolonization) is crucial basis of maintaining international peace and security under the supervision of UN Security Council. So, notion of “dependent state” had to be finally rejected in the draft works of the ILC as the Commission had decided that states might be only sovereign states and provided this condition is fulfilled, every state possesses a capacity to conclude treaties. This solution was later sustained in the art.6 of 1969 Vienna Convention on Law of Treaties (VCLT). According to the VCLT the term “state” for the purposes of that convention possesses the same meaning as i.a. in the Charter of the United Nations, that is a State for the purposes of international law, or a state in the international meaning of that term.

Słowa kluczowe

PL

traktaty; traktaty bezpieczeństwa; prawo międzynarodowe; państwa; państwa narodowe; państwa zależne

EN

treaties; security treaties; international law; nation states; nations; dependent states

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 7, Nr 12
• Strony: 209--227
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Kamiński T.

• Wojskowa Akademia Techniczna

Bibliografia

• [1] A/RES/1514/XV, Deklaracja w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym, http://www.grocjusz.edu.pl/Documents/dekl2514.html
• [2] A/RES/3233/XXIX. Participation in the Convention on Special Missions, its Optional Protocol concerning the Compulsory Settlement of Disputes and the Vienna Convention on the Law of Treaties. (http://research.un.org/en/docs/ga/quick/regular/29)
• [3] Case concerning rights of nationals of the United States of America in Morocco, Judgment of August 27 th, 1952, I.C. J. Reports 1952, s.176 i n.
• [4] International Law Commission Yearbook (ILC Yearbook), lata: 1950-53, 1956, 1962, 1965,1966.
• [5] Konwencja wiedeńska o prawie traktatów sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r. (tekst polski, Dz.U. z 1991 r., Nr 74, poz. 439).
• [6] Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 1961 roku (tekst polski, Dz.U. z 1965 r., Nr 37, poz. 232),
• [7] Konwencja wiedeńska o stosunkach konsularnych z 1963 roku (tekst polski, Dz.U z 1982 r., nr 13, poz. 98).
• [8] Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2014, wyd. 3.
• [9] Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Wyd.16, Warszawa 2015.
• [10] Karski K., Kamiński T., Treaty-Making Capacity of Components of Federal States from the Perspective of the Works of the UN International Law Commission, Polish Review of International and European Law, vol. 5, Issue 2 (2016), s. 9-43.
• [11] Karski K., Zasięg podmiotowy Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, [w:] 40 lat minęło – praktyka i perspektywy Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów, Z. Galicki, T. Kamiński, K. Myszona-Kostrzewa (red.), Warszawa 2009, s. 53-88.
• [12] Makowski J., Prawo międzynarodowe, Warszawa 1922, wyd. II uzupełnione.
• [13] Nahlik S.E., Kodeks prawa traktatów, Warszawa 1976.
• [14] Nahlik S.E., Wstęp do nauki prawa międzynarodowego, Warszawa 1967.
• [15] Szafarz R., Konferencja i Konwencja wiedeńska dotyczące prawa traktatów – w moich wspomnieniach – 1968 i 1969 rok, [w:] 40 lat minęło – praktyka i perspektywy Konwencji Wiedeńskiej o prawie traktatów, Z. Galicki, T. Kamiński, K. Myszona-Kostrzewa (red.), Warszawa 2009, s. 17-21.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).