Polskie sole kamienne vs sole himalajskie – analiza porównawcza wybranych składników soli spożywczych

• Autorzy: Jaworska Joanna , Siepak Marcin

Warianty tytułu

EN

Polish rock salts vs Himalayan salts – comparative analysis of selected components of table salts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniom poddano sole spożywcze dostępne w sprzedaży detalicznej na rynku polskim, wykorzystywane w gospodarstwach domowych. Przeanalizowano dwa rodzaje soli powszechnie używanych: pierwszy typ to sole kamienne pozyskiwane w Polsce przez wiodącego producenta; jest to sól kamienna, spożywcza, niejodowana; drugi typ to tzw. sól himalajska pozyskiwana w Pakistanie, biała. W próbkach soli dokonano oznaczeń podstawowych makroelementów oraz szerokiej gamy mikroelementów z wykorzystaniem absorpcyjnej i emisyjnej spektrometrii atomowej z atomizacją płomieniową (F-AAS i F-AES) oraz indukcyjnie sprzężonej plazmy z detekcją mas (ICP-QQQ). Wykonano również oznaczenia części nierozpuszczalnych pod kątem ilościowym i jakościowym. Uzyskane wyniki badań dla obu typów soli porównano ze sobą i odniesiono do danych literaturowych oraz upublicznionych oficjalnych raportów.

EN

Table salts available on the Polish market were tested. Two types of commonly salts have been analyzed: the first type is fine-crystalline rock salts from Poland, the second type is so called Himalayan salt obtained in Pakistan. In salt samples, basic macroelements and a wide range of microelements were determined using absorption and emission atomic spectrometry with flame atomization (F-AAS and F-AES) and inductively coupled plasma with mass detection (ICP-QQQ). Insoluble matter were analysed (qualitative and quantitative) also. The results of chemical analysis both types of salt were compared with data referred in literature and public official reports.

Słowa kluczowe

PL

sól kamienna; sól himalajska; analiza porównawcza; skład chemiczny; część nierozpuszczalna

EN

rock salt; himalayan salt; comparative analysis; chemical composition; insoluble matter

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
• Czasopismo: Przegląd Solny
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 14
• Strony: 95--104
• Opis fizyczny: Bibliogr. 47 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Jaworska Joanna

• Instytut Geologii UAM, ul. B. Krygowskiego 12, 61-680 Poznań

autor

Siepak Marcin

• Instytut Geologii UAM, ul. B. Krygowskiego 12, 61-680 Poznań

Bibliografia

• ABIR I.A., KHAN S.D., GHULAM A., TARIQ S., SHAH M.T., 2015. Active tectonics of western Potwar Plateau–Salt Range, northern Pakistan from InSAR observations and seismic imaging. Remote Sensing of Environment, 168: 265-275.
• ASRARULLAH P., 1967. Geology of the Khewra Dome.- Proceedings of the 18th and 19th combined session of All Pakistan Science Conference, University of Sind, Hyderabad, Part-III, Abstracts, F3-F4.
• BĄBEL M., SCHREIBER B.C., 2014. Geochemistry of Evaporites and Evolution of Seawater In: Holland H. D., Turekian K. K. (eds.) Treatise on Geochemistry, 2nd ed., v. 9, Sediments, Diagenesis, and Sedimentary Rocks (Mackenzie ed.). Oxford, Elsevier, 483-560.
• BENDER F.K., RAZA H.A. (eds.), 1995. Geology of Pakistan, Gerbrüder Borntraeger, Berlin.
• BURLIGA S., 1997. Ewolucja wysadu solnego Kłodawy. Mat. Konferencji: Tektonika solna regionu kujawskiego. Wyd. Wind, Wrocław, 66-76.
• BURLIGA S., KOLONKO P., MISIEK G., CZAPOWSKI G., 1995. Kłodawa Salt Mine. Upper Permian (Zechstein) profile from basin center, salt tectonics, mineral transformations, salt mining problems. XIII International Congress on Carboniferous-Permian Guide to Excursion A3., 45–54. Warszawa: Wyd. PIG.
• DADLEZ R., MAREK S., POKORSKI J. (red.), 2000. Mapa geologiczna Polski bez utworów kenozoiku. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• FATMI A.N., AKHTAR M., ALAM G.S., HUSSAIN I., 1984. Guide Book of Geology of the Salt Range: Geological Survey of Pakistan, First Pakistan Geological Congress, 14 p.
• FATMI A.N., 1973. Lithostratigraphic units of the Kohat-Potwar Province, Indus Basin. Geological Survey of Pakistan Memoir, 10, 80 p.
• GEE E.R., 1989. Overview of the geology and structure of the Salt Range, with observations on related areas of northern Pakistan. In: Malinconico L.L., Lillie R.J. (eds) Tectonics of the western Himalayas. Geol. Soc. Am. Spec. Pap. 232: 95-112.
• GHAZI S., MOUNTNEY N.P., BUTT A.A., SHARIF S., 2012. Stratigraphic and palaeoenvironmental framework of the Early Permian sequence in the Salt Range, Pakistan. Journal of Earth System Science, 121 (5): 1239–1255.
• GRELAUD S., SASSI W., LAMOTE D.F., JASWAL T., ROURE F., 2002. Kinematics of eastern Salt Range and South Potwar Basin (Pakistan): a new scenario. Marine and Petroleum Geology, 19: 1127–1139.
• HENDEL B., FERREIRA P., 2003.Water & Salt: The Essence Of Life: The Healing Power of Nature. Natural Resources. https://academic.oup.com/eurheartj/ article/28/12/1462/2844990#56889485
• HUSSAIN W., ABBAS S.Q., HUSSAIN S., 2017. Structure Investigation, Economics and Stratigraphy of the Paleozoic, Mesozoic and Cenozoic Sequence in the Vicinity Eastern and Western side of the Salt Range, Punjab Pakistan. Journal of Computer Science of Newports Institute of Communications and Economics, 6: 95-116.
• JAUME S.C., LILLIE R.J., 1988. Mechanics of the Salt Range-Potwar Plateau, Pakistan. A fold-and-thrust belt underlain by evaporites. Tectonics, 7: 57-71.
• KAZMI A.H., ABBASI I.A., 2008. Stratigraphy and historical geology of Pakistan. Department and NCE in Geology, University of Peshawar, Peshawar, 524 p.
• LADOO R.B., MYERS W.M., 1951. Non-metallic minerals. Mac Graw-Hill Book Company, New Yok — Toronto — London, 605 p.
• MANCIA G. i in., 2007. 2007 Guidelines for the management of arterial hypertension: The Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC). European Heart Journal, 28 (12): 1462–1536.
• MANCIA i in., 2013. Wytyczne ESH/ESC dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym w 2013 roku. Nadciśnienie tętnicze, 17 (2): 69-168.
• NAFEES M., KHAN N., RUKH S., BASHIR A., 2013. Analysis of rock and sea salts for various essentials and inorganic elements. J. Sc. & Tech. Univ. Peshawar, 37 (1): 9-20.
• PATNAIK P., 2002. Handbook of Inorganic Chemicals. New York, NY: McGraw-Hill Professional.
• PENNOCK E.S., LILLIE R.J., ZAMAN A.S.H., YOUSAF M., 1989. Structural interpretation of seismic refection data from eastern Salt Range and Potwar Plateau. Am. Assoc. Petrol. Geol. Bull., 73: 841-857.
• POBORSKI J., 1957. Cechsztyńska struktura solna Izbica-Łęczyca. Przegląd Geologiczny, 1: 31-32.
• POBORSKI J., 1971. Przewrót w poglądach na tektonikę wysadów solnych w Regionie Kujawskim. Materiały z kolokwium. Prace Inst. Min. i Złóż Sur. Min. AGH w Krakowie.
• POBORSKi J.,1975. Studium geologiczno-górnicze krajowych złóż soli. Kraków.
• RICHARDS L., KING R.C., COLLINS A.S., SAYAB M., KHAN M.A., HANEEF M., MORLEY C.K., WARREN J., 2015. Macrostructures vs Microstructures in Evaporite Detachments: An Example from the Salt Range, Pakistan. Journal of Asian Earth Sciences, 113: 922-934.
• SAMEENI S.J., 2009. The Salt Range: Pakistan’s unique field museum of geology and paleontology.- In: Lipps J.H. & Granier B.R.C. (eds.), PaleoParks - The protection and conservation of fossil sites worldwide.- Carnets de Géologie / Notebooks on Geology, Brest, Book 2009/03, Chapter 6.
• SHAH S.M.I., 1977. Stratigraphy of Pakistan.- Geological Survey of Pakistan. Memoirs, Quetta, 12, 138 p.
• SIEPAK M., 2005. Arsen, antymon i selen w wodach podziemnych doliny rzeki Warty pomiędzy Poznaniem a Śremem. Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Geologos 7, Monographiae 1, ISBN 83- 89290-97-9, Poznań, 172 p.
• ŚLIZOWSKI K., SAŁUGA P., 1996. Surowce mineralne Polski. Surowce chemiczne, sól kamienna. Wydaw. Centrum PPGSMiE PAN, Kraków, 179 p.
• SZYBIST A., 2003. Struktury solne regionu kujawskiego [w]: Bujakowski W. (red.), Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 15–37.
• SZYBIST A., 2008. Geologiczna charakterystyka wybranych struktur solnych na Niżu Polski [w]: Kortas G. (red.), Ruch górotworu w rejonie wysadów solnych. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 13–65.
• SZYBIST A., GARLICKI A., 2003. Geologiczna charakterystyka regionu kujawskiego [w]: Bujakowski W. (red.), Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 7–14.
• TARKA R., 1992. Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych. Pr. Państw. Inst. Geol., 147: 1–47.
• TITLER R.V., CURRY P., 2011. Chemical analysis of major constituents and trace contaminants of rock salt. Pennsylvania Department of Environmental Protection.
• WARREN J.K. 2010. Evaporites through time: Tectonic, climatic and eustatic controls in marine and nonmarine deposits. Earth- Science Reviews, 98: 217–268.
• WHITMORE F.C., WILLIAMS M.E.,1982. Resources for the twenty-first century. Washington D.C: U.S. Geological Survey, 175 p.
• WHO: Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. 2003, Report of a Joint FAO/WHO expert consultation., WHO, Geneva.
• YALÇIN S., MUTLU I.H., 2012. Structural Characterization of Some Table Salt Samples by XRD, ICP, FTIR and XRF Techniques. Acta Physica Polonica, 121: 50-52.
• raport PIG-PIB, 2018. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2017.
• http://geoportal.pgi.gov.pl/css/surowce/images/2017/pdf/bilans_2017.pdf
• http://webmineral.com/data/Halite.shtml
• https://nadcisnienietetnicze.pl/ptnt/wytyczne_ptnt
• Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2015 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego
• http://www.pmdc.gov.pk
• http://www.sol-klodawa.com.pl/certyfikaty
• http://www.tervisekool.ee/tervisekool/failid/File/lugemist/tervislk% 20toitumine/Certificate%20of%20the%20Analysis%20 of%20the%20Original%20Himalayan%20Crystal%20Salt.pdf

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).