Kultura bezpieczeństwa żywności w teorii i praktyce

• Autorzy: Wiśniewska M. Z. , Malinowska E. , Piekarska K.

Identyfikatory

DOI

10.15199/48.2018.11.1

Warianty tytułu

EN

Food safety culture in theory and practice

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Problemem badawczym jest odpowiedź na pytanie: jakie cechy/składowe mogą tworzyć kulturę bezpieczeństwa żywności i czy można dokonać jej pomiaru? Celem artykułu, w jego części teoriopoznawczej, było zaprezentowanie ogólnej istoty kultury bezpieczeństwa żywności i jej możliwych składowych, zaś w części empirycznej – przedstawienie wyników badań jej pomiaru na przykładzie wybranej organizacji X. Metodami badawczymi, jakie wykorzystano, by zrealizować te cele, były odpowiednio: analiza literatury przedmiotu, metoda badania ankietowego z techniką kwestionariuszową oraz metoda syntezy i wnioskowania logicznego. Artykuł zaczyna się od zaprezentowania założeń badawczych, następnie koncentruje się na przedstawieniu zjawiska i pojęcia kultury bezpieczeństwa żywności oraz jej składowych. W części badawczej rozpoznano i przeanalizowano poziom kultury bezpieczeństwa żywności w restauracji X. Kulturę bezpieczeństwa żywności oceniano z perspektywy trzech głównych kryteriów, takich jak: „Pracownicy”, „Kierownictwo” i „Samoocena”. Autorki w badaniu wykorzystały kwestionariusz opracowany przez J.A. Neala z zespołem. Możliwe było również rozpoznanie siły i słabości kultury bezpieczeństwa żywności w ramach poszczególnych kryteriów. Na tej podstawie zaproponowano zmiany i udoskonalenia w istniejących praktykach badanej organizacji.

EN

The research problem raised in the article is the answer to the question: what dimensions/components can create a food safety culture and can it be measured? The aim of the article, in its epistemological part, was to present the general essence of food safety culture and its possible components, and in the empirical part – to present the results of its measurement research, on the example of the chosen organization X. The research methods used to achieve these goals were: the analysis of the literature on the studied subject, the method of a questionnaire survey and the method of synthesis and logical reasoning. The article begins with the presentation of research assumptions, then focuses on presenting the phenomenon and the concept of food safety culture and its components. In the research part, the level of food safety culture in restaurant X was recognized and analyzed. The culture of food safety was assessed from the perspective of three main criteria, such as: “Employees”, “Management” and “Self-assessment”. In the study the authors used the questionnaire elaborated by J.A. Neal et al.. It was also possible to recognize the strength and weakness of food safety culture within individual criteria. On this basis, changes and improvements were proposed in the existing practices of the studied organization.

Słowa kluczowe

PL

kultura organizacyjna; kultura bezpieczeństwa żywności; pomiar

EN

organizational culture; food safety culture; assessment

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Problemy Jakości
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 50, nr 11
• Strony: 7--15
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Wiśniewska M. Z.

• Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

autor

Malinowska E.

• Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

autor

Piekarska K.

• Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

Bibliografia

• [1] Abdullah Mohammad Firdaus Siau, Chai Lay Ching. 2015. “Food court hygiene assessment and food safety knowledge, attitudes and practices of food handlers in Putrajaya”. International Food Research Journal 22(5): 1843–1854.
• [2] Abidin Ungku F.U.Z. 2013. Measuring food safety culture: Insights from onsite foodservice operations. Graduate Theses and Dissertations. Ames: Iowa State University.
• [3] Arendt Susan W., Jason D. Ellis, Catherine H. Strohbehn, Paola T. Paez. 2011. “Development and use of an instrument to measure retail foodservice employees’ motivation for following food safety practices”. Journal of Foodservice Business Research 14(1): 68–85.
• [4] Arun Kumar S. 2014. “An Empirical Study: Relationship between Employee Motivation, Satisfaction and Organizational Commitment”. International Journal of Management and Business Research Spring 4 (2): 81–93.
• [5] Ball Brita, Anne Wilcock, May Aung. 2009. “Factors influencing workers to follow food safety management systems in meat plants in Ontario, Canada”. International Journal of Environmental Health Research 19(3): 201–218.
• [6] Chapman Benjamin, Tiffany Eversley, Katie Fillion, Tanya MacLaurin, Douglas Powell. 2010. “Assessment of food safety practices of food service food handlers (risk assessment data): Testing a communication intervention (evaluation of tools)”. Journal of Food Protection 73(6): 1101–1107.
• [7] De Boeck Elien, Liesbeth Jacxsens, Michiel Bollaerts, Mieke Uyttendaele, Peter Vlerick. 2015. “Food safety climate self assessment tool to introduce a human dimensions in assuring food hygiene and safety in food processing organizations”. Trends in Food Science and Technology 46: 242–251.
• [8] Fotopoulos Christos. 2011. “Critical factors for effective implementation of the HACCP system: A Pareto analysis”. British Food Journal 113(5): 578–597.
• [9] Griffith Christopher J., Linda M. Jackson, Ryk Lues. 2017. “The food safety culture in a large African food service complex”. British Food Journal 119(4).
• [10] Griffith Christopher J., Kathryn M. Livesey, Deborah Clayton. 2010. “Food safety culture: the evolution of an emerging risk factor?”. British Food Journal 112(4): 426–438.
• [11] Hofstede Geert. 2000. Kultury i organizacje. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• [12] Ijabadeniyi Oluwatosin A. 2013. “Food safety culture paramount than traditional food safety system and food safety culture in South African food industries”. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering 76: 976–983.
• [13] Jespersen Lone. 2014. Measuring Food Safety Culture in Food Manufacturing. Guelph: The University of Guelph. Department of Food Science.
• [14] Jevsnik Mojca, Valentina Hlebec, Peter Raspor. 2008. “Food safety knowledge and practices among food handlers in Slovenia”. Food Control 19 (12): 1107–1118.
• [15] Kiełbasa Jan. 2015. Średniowieczna refleksja o kulturze. W Filozofia kultury, 107–155. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
• [16] Klenowski Valentina. 1995. “Student self-evaluation processes in student-centred teaching and learning contexts of Australia and England”. Assessment in Education 2(2): 145–163.
• [17] Kocoń Paweł. 2009. „Tożsamość organizacji i kultura organizacyjna – definicje i relacje”. Economy and Management 1(1): 143–152.
• [18] Kolman Romuald. 2009. Kwalitologia. Wiedza o różnych dziedzinach jakości. Warszawa: Placet.
• [19] Kowalska Aleksandra. 2013. „Uwarunkowania wdrażania systemów zarządzania jakością żywności u dostawców sieci handlowych w Polsce”. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej 337: 122–132.
• [20] Lee Jee-Eun, Barbara A. Almanza, SooCheong (Shawn) Jang. 2013. “Does transformational leadership style influence employees’ attitudes toward food safety practices?”. International Journal of Hospitality Management 33: 282–293.
• [21] Lisiecka Krystyna, Ewa Czyż-Gwiazda. 2014. Zarządzanie jakością działań w organizacji. Modele i metody doskonalenia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• [22] Mcintyre Lorraine, Lis Vallaster, Lynn Wilcott, Tom Kosatsky, Sarah B. Henderson. 2013. “Evaluation of food safety knowledge, attitudes and self-reported hand washing practices in FOODSAFE trained and untrained food handlers in British Columbia, Canada”. Food Control 30(1): 150–156.
• [23] Neal Jack A., Margaret Binkley, Daniel Henroid. 2012. “Assessing factors contributing to food safety culture in retail food establishments”. Food Protection Trends 32(8): 468–476.
• [24] Noteborn Hubert P.J.M., Wim B. Ooms. 2005. Emerging Risks Identification in Food and Feed for Human Health. Hague: VWA – Food and Consumer Product Safety Authority Directorate of Research and Risk Assessment.
• [25] Osuch Justyna. 2012. „Motywacja jako czynnik zarządzania”. Acta J. Scientifica Academiae Ostroviensis 1: 101–120.
• [26] Pilling Valerie K., Laura A. Brannon, Carol W. Shanklin. 2008. “Food safety training requirements and food handlers’ knowledge and behaviors”. Food Protection Trends 28(3): 192–200.
• [27] Powell Douglas A., Casey J. Jacob, Benjamin J. Chapman. 2013. “Enhancing food safety culture to reduce rates of foodborne illness”. Food Control 22(6): 817–822.
• [28] Robinson Tobin, Andrea Altieri, Arianna Chiusolo, Jean-Lou Dorne, Tilemachos Goumperis, Agnes Rortais, Hubert Deluyker, Vittorio Silano, Djien Liem. 2012. “EFSA’s approach to identifying emerging risks in food and feed: taking stock and looking forward”. EFSA Journal 10(10): 1–10.
• [29] Sarter Gilles, Samira Sarter. 2012. “Promoting a culture of food safety to improve hygiene in small restaurants in Madagascar”. Food Control 25(1): 165–171.
• [30] Sarter Samira, Gilles Sarter, Partick Gilabert. 2010. “A SWOT analysis of HACCP implementation in Madagascar”. Food Control 21(3): 253–259.
• [31] Schein Edgar H. 1986. Organizational Culture and Leadership. A Dynamic View. San Francisco-London: Josey-Bass.
• [32] Sharif Labib, Mohammad M. Obaidat, Mohammad-Raed Al-Dalalah. 2013. “Food Hygiene Knowledge, Attitudes and Practices of the Food Handlers in the Military Hospitals”. Food and Nutrition Sciences 4: 245–251.
• [33] Trafiałek Joanna, Joanna Pawłowska. 2013. „Analiza efektów szkolenia pracowników firmy cateringowej z wdrożonym systemem zarządzania bezpieczeństwem żywności, zgodnym z normą ISO serii 22000”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 1 (86): 217–229.
• [34] Wiśniewska Małgorzata, Anna Zamojska. 2015. “Food safety culture assessment examplified by two companies”. Food. Science. Technology. Quality 2(99): 197–207.
• [35] Wiśniewska Małgorzata Z. 2018. Kultura bezpieczeństwa żywności. Istota i narzędzia pomiaru. Warszawa: CeDeWu.
• [36] Wright Michael, Paul Leach, Gill Palmer. 2012. A Tool to Diagnose Culture in Food Business Operators. Report from Greenstreet Berman Ltd for the Food Standards Agency. London: Greenstreet Berman Ltd.
• [37] Yiannas Frank. 2009. Food safety culture. Creating a Behavior-Based Food Safety Management System. New York: Springer.
• [38] Zabukošek Martina, Mojca Jevšnik, Matjaz Maleticÿ . 2016. “Analysis of dimensionality of food safety culture: An empirical examination of a Slovenian food processing company”. International Journal of Sanitary Engineering Research 10(1): 20–34.