The archetypes of contemporary theaters on examples of athens' ancient buildings

• Autorzy: Kozień-Woźniak M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.15.015.3760

Warianty tytułu

PL

O archetypach współczesnych teatrów na przykładach antycznych obiektów ateńskich

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Theatre architecture remains one of the oldest and most durable types of building. It has accompanied the European civilization from the times of ancient Greece. At that time, there were three principal types of performances. The first was dramatic plays, the second – music recitals and the third – sports events. The performances took place, respectively, in theaters, odeons and stadiums (or hippodromes). The ancient Greek theatre is indisputably a model for contemporary theatre architecture. One of the biggest Greek theatres was the Dionysus Theatre, located on the south slope of Acropolis in Athens, with an auditorium from 5th century B.C. Its neighbour is a substantially younger Herodus Atticus Odeon, an example of Roman theatre based on Greek model. The ancient odeon is also a "prototype" – its examples are the no longer existing buildings of the Pericles Odeon, or the Agrippa Odeon. The models of the contemporary en-ronde theatre can be seen in the form of Greek stadium, the prototype of Roman amphitheatre. Relations of theatre and its ancient archetypes are still very strong, and the deliberations about Greek theatre still relevant today, as they continue to serve as a basis for research of contemporary theatre architecture.

PL

Niezaprzeczalnym wzorcem nowożytnej architektury teatralnej jest antyczny teatr grecki. Pierwowzorami dzisiejszych obiektów teatralnych pozostają również starożytny odeon czy stadion. Jednym z największych teatrów greckich był Teatr Dionizosa położony na południowym zboczu Akropolu Ateńskiego. Sąsiaduje z nim znacznie późniejszy teatr Herodusa Attyka, przykład wzorowanego na greckim teatru rzymskiego, który odnieść można do barokowego teatru włoskiego. Pierwowzorem widowni wachlarzowej pozostaje starożytny odeon, którego przykładami są nieistniejące już budynki Odeonu Peryklesa czy Odeonu Agryppy. Wzorców współczesnego teatru en-ronde można poszukiwać w formie stadionu Kalimarmaro, pierwowzoru rzymskiego amfiteatru. Związki teatru z antycznymi archetypami wciąż są bardzo silne, a rozważania dotyczące teatru greckiego aktualne, nadal stanowiąc podstawę poszukiwań współczesnej architektury teatralnej.

Słowa kluczowe

EN

theatre architecture; Greek theatre; Roman theater; archetype

PL

architektura teatralna; teatr grecki; teatr rzymski; archetyp

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2015
• Tom: Y. 112, iss. 2-A
• Strony: 103--118
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., il.

Twórcy

autor

Kozień-Woźniak M.

• Chair of Social and Public Building Design, Institute of Architectural Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• [1] Arystoteles, Poetyka, przeł. H. Podbielski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• [2] Braun K., Przestrzeń teatralna, PWN, Warszawa 1982.
• [3] Brown J.R., Historia teatru, Diogenes, Warszawa 1999.
• [4] Carbonara P., Architettura pratica. Composizione degli edifici, Vol. III, t. I: Le chiese. Gli edifici teatrali, Turyn 1958.
• [5] Carlson M., Places of Performance. The Semiotics of Theatre Architecture, Cornell University Press, Ithaca–London 1993.
• [6] Christopolou V., Ancient Agora of Athens – Areopagus Hill, Publications of the Association of Friends of the Acropolis, Hellenic Ministry of Culture, 1st Ephorate of Prehistoric & Classical Antiquities, Ateny 2004.
• [7] Hall E.T., Ukryty wymiar, przeł. T. Hołówka, Muza S.A., Warszawa 1997 [1966].
• [8] Izenour G.C., Theater Design, Yale University Press, New Haven–London 1996.
• [9] Kocur M., Teatr antycznej Grecji, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.
• [10] Krier L., Architektura wspólnoty, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
• [11] Kavvadias G., South Slope of the Acropolis¸ Publications of the Association of Friends of the Acropolis, Hellenic Ministry of Culture, 1st Ephorate of Prehistoric & Classical Antiquities, Ateny 2004.
• [12] Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, przeł. K. Kumaniecki, Prószyński i S-ka SA, Warszawa 2004.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.