Zagrożenia środowiskowe w lotnictwie. Świat, Europa, Polska

• Autorzy: Skakuj M. , Gil W. , Grabowska B.

Warianty tytułu

EN

Wildlife risk in aviation. World, Europe, Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zagrożenia środowiskowe dla lotnictwa to przede wszystkim kolizje statków powietrznych z ptakami. Wiele państw zrzeszonych w ICAO, w tym Polska, współpracuje ze sobą w ramach WBA (World Birdstrike Organization). Ostatnia Konferencja ICAO/WBA/CARSAMPAF była efektywnym forum wymiany informacji i wspólnej analizy zaleceń, wymagań zawartych w dokumentach IGAO, FAA oraz EASA. Dla zwiększenia efektywności zarządzania ryzykiem środowiskowym niezbędne są standaryzacja oceny ryzyka kolizji z ptakami oraz regularne i zróżnicowane szkolenia dla personelu lotnisk. Olbrzymia większość kolizji z ptakami ma miejsce na lotnisku i w jego najbliższym otoczeniu. Procedury minimalizowania ryzyka obejmują przede wszystkim działania proaktywne (zarządzanie siedliskami) oraz reaktywne (przepłaszanie ptaków), powinny być one częścią systemu zarządzania bezpieczeństwie (SMS). Działania te wymagają także zaangażowania m.in. pilotów, kontrolerów ruchu, władzy lotniczej, linii lotniczych, biologów oraz organów mających wpływ na zarządzanie otoczeniem lotnisk. Bardzo ważne jest również dostosowanie działań minimalizujących ryzyko kolizji ze zwierzętami do regulacji dotyczących ochrony środowiska, gdyż prawie wszystkie gatunki ptaków podlegają ścisłej ochronie w Polsce. Największe i najważniejsze dla bezpieczeństwa lotnictwa gatunki ptaków obejmują swoim zasięgiem olbrzymie obszary kontynentów, współpraca w ramach regionalnych organizacji, w tym WBA-Europe, jest niezbędne dla efektywniejszych działań minimalizujących zagrożenia. W Polsce powyższymi zagadnieniami zajmuje się Komitet ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami, który analizuje zagrożenia, proponuje zmiany w zapisach prawnych oraz działania wspomagające lotniska cywilne i wojskowe w minimalizowaniu ryzyka kolizji.

EN

Wildlife hazard for aviation concerns mostly bird strike risk to aircrafts. The last ICAO/ WBA/CARSAMPAF meeting was very effective concerning information exchange and analyzing of regulation and recommendations of ICAO, FAA, EASA documents. Standardization of bird strike risk assessment and annual training program for the aerodrome personnel are essential for effective wildlife hazard management plan (WHMP). Majority of bird strike occurs on or in close vicinity of an aerodrome. WHMP should be a part of SMS and cover mostly proactive (habitats management) and reactive (birds harassment) procedures. The cooperation with pilots, ATC, regulators, airlines, biologists is essential for wildlife risk mitigation. Almost all birds species are strictly protected in Poland therefore adjustment for nature protection regulation in WHMP is very important. The most important birds for aviation safety are widely distributed on vast areas, thus international cooperation (like WBA-Europe) within larger areas is essential for effective wildlife risk mitigation. Polish Wildlife Strike Committee is dealing with the wildlife hazard management issues.

Słowa kluczowe

PL

WBA; kolizje; ptaki

EN

WBA; strike; birds

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Przegląd Komunikacyjny
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 2
• Strony: 19--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 46 poz., il.

Twórcy

autor

Skakuj M.

• Komitet ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami

autor

Gil W.

• Urząd Lotnictwa Cywilnego, Komitet ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami

autor

Grabowska B.

• Urząd Lotnictwa Cywilnego, Komitet ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami

Bibliografia

• [1] ACRP (Airport Cooperative Research Program), 2011. Current Airport Inspection Practices Regarding FOD (Foreign Object Debris/Damage). Transportation Research Board. Synthesis 26. Washington D.C.
• [2] Boeing. 2011. Strategies for Prevention of Bird-Strike Events. Aero Quarterly QTR_03/11 www.boeing.com/commercial/aeromagazine.
• [3] Boguszewicz P., Sala S. 2011. Bird Strike, czyli zderzenie z ptakiem. Prace Instytutu Lotnictwa 213:101-111. Warszawa.
• [4] Christensen K., Clausen P., Fox A.D., Hansen M. 2014. Geese and flight safety in Denmark. Prezentacja ICAO/WBA/CARSAMPAF Conference, 20-24 Santa Fe, Mexico.
• [5] Ćwiklak J., Ziółkowski J., Skakuj M. 2014. Wildlife strikes in Polish Air Force. Prezentacja ICAO/WBA/CARSAMPAF Conference, 20-24 Santa Fe, Mexico.
• [6] DeVault T.L., Blackwell B.F., Belant J.L. 2013. (eds.). Wildlife in Airport Environments. The John Hopkins University Press, Baltimore.
• [7] Dolbeer R.A., 2003. Population increases of large birds, airworthiness standards & high-speed flight: a precarious combination. Flight Safety Foundation/SAE Aerospace.
• [8] Dolbeer R.A., 2013. The History of Wildlife Strikes and Management at Airports, w: De Vault T.L., Blackwell B.F., Belant J.L. (eds.) Wildlife in Airport Environments, 11-22, The John Hopkins University Press. Baltimore.
• [9] Dolbeer R.A., Wright S.E., Weller J., Begier M.J., 2012. Wildlife Strikes to Civil Aircrafts in the United States 1990-2010. FAA National Wildlife Strike Database Serial Report Number 17. Washington, DC.
• [10] EASA (European Aviation Safety Agency), 2009. Bird Strike Damage & Windshield Bird Strike, Final Report, Atkins, Fera.
• [11] Eschenfelder P., 2005. High speed flight at Iow altitudes: Hazard to commercial aviation? Birdstrike Committee USA/Canada, Vancouver.
• [12] Eshenfelder P. 2006. Reduction of risk: A flight crew guide to the avoidance and mitigation of wildlife strikes to aircraft. Prezentacja na 8 spotkaniu Bird Strike Committee. St. Louis, MO
• [13] Gasteren van H., Alves J.A., Shamoun-Baranes J., Desmet P., Dokter A., Bauer S., Hueppop O., Koistinen J., Leijnse H., Liechti F., Chapman J.W. 2014. A European - wide BIRDTAM system using the weather radar network. Prezentacja ICAO/WBA/CAR-SAMPAF Conference, 20-24 Santa Fe, Mexico.
• [14] Gasteren van H., Dekker A., Shamoun-Baranes J., Leijnse H., Kemp M., de Graff M., Bouten W., 2012. The FlySafe project: How weather radars can improve the enroute bird strike warning system. IBSC/WBA conference, Stavanger, 25-29 June 2012.
• [15] Grabowska B. 2014. Polish Wildlife Strike Committee - experience, regulations, statistics. Prezentacja ICAO/WBA/CARSAM-PAF Conference, 20-24 Santa Fe, Mexico.
• [16] Hoon de A., Oliveira de H.R.B. 2014. Wildlife Strike Prevention: a mainstream safety problemt. Revista Conexao Sipaer, Vol. 5, No. 1:3-5.
• [17] IBCOL, 2013. Radar jako narzędzie analizy zagrożeń związanych z ryzykiem kolizji statków powietrznych z ptakami. III zebranie Komitetu ds. Zderzeń Statków Powietrznych ze Zwierzętami. Łódź.
• [18] ICAO (International Civil Aviation Organization), 2012. Podręcznik Służb Portu Lotniczego, część 3 Kontrola i zmniejszanie zagrożeń ze strony zwierząt. Wydanie czwarte. (Doc 9137-AN/898).
• [19] Kelly T, Allan J., 2006. Ecology effect of aviation. w: Davenport J., Davenport J.L. (eds.) The Ecology of Transportation: managing Mobility for the Environment, 5-24.
• [20] Laybourne R.C., 1974. Collision between a vulture and an aircraft at an altitude of 37,000 feet. Wilson Bulletin, 86, 461 -462.
• [21] Luniak M. 1971. Aktualne zagadnienia ochrony lotnictwa przed ptakami. Przegl. Zool.XV,2:179-183.
• [22] MacKinnon B., Sowden R., Kelly T., 2003. Risk Analysis of High-speed Aircraft Departures Below 10,000 Feet. Bird Strike Committee - USA/Canada 5th Annual Meeting, 18-21 August, Toronto, Ontario.
• [23] MacKinnon B., Sowden R., Russell K., Dudley S. (eds.) 2004. Sharing the Skies. An Aviation Industry Guide to the Management of Wildlife Hazards, Transport Canada.
• [24] Maragakis I., 2009. Bird population trends and their impact on Aviation safety 1999-2008. EASA.
• [25] Marra P.P., Dove C.J., Dolbeer R.A., Dahian N.F., Heacker M., Whatton J.F., Diggs N.E., France C., Henks G.A., 2009. Migratory Canada geese caused crash of US Airways Flight 1549. Frontiers in Ecology and the Environment ,7, 297-301.
• [26] McCreary l. 2010. Runway Safety: FOD, Birds, and the Case For Automated Scanning. Insight SRI, Washington DC.
• [27] Nikolajeff J-P. 2014. Analysis of the Bird Strike Reports Received by the Finnish Transport Safety Agency between the Years 2000 and 2011. Trafi Research Reports 7/2014. Helsinki Helsingfors.
• [28] Ntapakis D., Biermann T. 2014. Applying SMS and sustainability principles to air-port wildlife hazard management. Revista Conexao Sipaer, Vol. 5, No. 1:8-21.
• [29] Ovadia O. 2005. Ten years of bird strikes in Israeli Air Forces. Proceedings of International Bird Strike Committee. IBSC27/WP VII-2. Meeting of the International Bird Strike Committee, Athens, 23-27 May 2005.
• [30] Shamoun-Baranes J. 1999. Development of a GIS-based Bird Model Migration Model for the Middle East. Proceedings of the International seminar on birds and flight safety in the Middle East. Israel, April 25-29: pp. 245-252.
• [31] Skakuj M., Szmit P. 2011. Ptaki, lotniska, samoloty - określenie konfliktu. Lotnisko.
• [32] Skakuj M., Gil W. 2012. Porty lotnicze. Kolizje z ptakami w latach 2006-2011. II zebranie Komitetu ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami. 29 listopada, Port lotniczy im Wałęsy, Gdańsk.
• [33] Skakuj M. 2013a. Zbieranie szczątków zwierząt. IV zebranie Komitetu ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami. 16 grudnia, Modlin.
• [34] Skakuj M. 2013b. Gatunki ptaków l kolizje, wielkość, zachowanie, zagrożenie. IV zebranie Komitetu ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami. 16 grudnia, Modlin.
• [35] Skakuj M. 2014a. Otoczenie lotniska - proponowane zmiany w art. 87 ust. 6 Ustawy prawo lotnicze. V zebranie Komitetu ds. zderzeń statków powietrznych ze zwierzętami. 26-27 czerwca, Kraków-Balice.
• [36] Skakuj M. 2014b. Zarządzanie ryzykiem środowiskowym w ruchu lotniczym, w: Skorupski J. (red.). Współczesne problemy inżynierii ruchu lotniczego. Modele i Metody. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• [37] Skakuj M. 2014c. Aviation safety and nature protection. Case study: the White Stork in Poland. Prezentacja ICAO/WBA/CARSAMPAF Conference, 20-24 Santa Fe, Mexico.
• [38] Skakuj M., Janiszewski S., 2014. Wysokość lotu i ograniczenia prędkości statków powietrznych a kolizje z ptakami. Transport i Komunikacja, 1,11-15.
• [39] Skakuj M., Kitowski I., Łukasik D., 2014. Wpływ ruchu lotniczego na ptaki cz. 1. Ornis Pol. 54:55-75.
• [40] Sodhi N., 2002. Competition in the air; birds versus aircraft, The Auk, 119,587-595.
• [41] Sowden R., Kelly T., Dudley S., 2007. Airport Bird Hazard Risk Assessment Process. Transport Canada.
• [42] Szmit P., Beliwar T., Skakuj M. 2011. Lotniska „mniejsze" a SMS - System Zarządzania Bezpieczeństwem Prezentacja, Krajowa Konferencja Bezpieczeństwa Lotów. 31 marca, Warszawa.
• [43] Thorpe J. 2012. 100 years of fatalities and destroyed dvii aircraft due to bird strikes. IBSC/WBA conference, Stavanger, 25-29 June2012.
• [44] ULC (Urząd Lotnictw Cywilnego). 2010. Informacja o stanie bezpieczeństwa lotów i skoków spadochronowych w lotnictwie cywilnym RP w 2009 roku.
• [45] Van den Bossche W., Berthold P., Kaatz M., Nowak E., Querter U. 2002. Eastern European White Stork Populations: Migration Studies and Elaboration of Conservation Measures. German Federal Agency for Nature Conservation.
• [46] Ziółkowski J., Skakuj M. 2013. Kolizje z ptakami w lotnictwie. 55 Konferencja Bezpieczeństwa Lotów. 26-27 marca, DSP, Warszawa.