Ból jako efekt uboczny terapii fotodynamicznej i metody jego leczenie

Nawrocka-Musiał, D.; Nawrocka, E.; Latocha, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Ból jako efekt uboczny terapii fotodynamicznej i metody jego leczenie

Autorzy

Nawrocka-Musiał D. , Nawrocka E. , Latocha M.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Pain as a side effect of photodynamic therapy and methods of its treatment

Języki publikacji

Abstrakty

Terapia fotodynamiczna postrzegana jest obecnie jako metoda przydatna w leczeniu wielu typów nowotworów w różnym stadium zaawansowania oraz chorób innego pochodzenia. Aktywacja fotouczulacza wybiórczo zgromadzonego w nieprawidłowych komórkach przez światło laserowe o odpowiedniej długości fali, nie dość, że pozwala na oszczędzenie zdrowych, niezaatakowanych procesem chorobowym obszarów, to jest także wysoce skuteczna i dobrze znoszona przez pacjentów. Jednakże często opisywanym przez nich dyskomfortem towarzyszącym leczeniu jest ból. Reakcja bólowa w PDT zależy w dużym stopniu od rodzaju, umiejscowienia i rozmiaru leczonej zmiany chorobowej. Nie bez znaczenia są także inne czynniki charakterystyczne dla PDT jak typ oraz stężenie fotouczulacza, fluencja, gęstość strumienia cząstek, promieniowanie, źródło światła, długość fali, frakcjonowanie naświetlania, wzrost temperatury, wiek i płeć pacjenta oraz fototyp i rodzaj skóry. Współczesna medycyna dysponuje skutecznymi narzędziami w walce z bólem pojawiającym się także w wyniku postępowania terapeutycznego, jak np. PDT. W niniejszej pracy dokonano przeglądu stosowanych dotychczas metod niwelowania i leczenia dolegliwości bólowych towarzyszących fototerapii.

Photodynamic therapy is perceived nowadays as useful method of treating many types of tumors of diverse severity, as well as other diseases. Firstly, the activation of photosensitizing agents selectively accumulated in tumor cells by laser light, suitable for the wavelength of the substance allows to spare healthy, not undergoing disease process regions. Secondly, this procedure is very effective and well tolerated by patients. However, the main side effect described by patients is pain. The pain reaction caused by PDT depends largely on the type, localization and extent of treated lesion. The other typical for PDT factors such as type and concentration of photosensitizing agent, fluence and irradiance, light source and wavelength, fractionated light, temperature increase, patient age and sex, skin phototypes are not insignificant. There are effective methods of controlling the pain occuring during treatment procedures, such as PDT. This article also provides a review of commonly used relieving procedures of pain caused by phototherapy.

Słowa kluczowe

ból terapia fotodynamiczna PDT leczenie bólu

Barret’s esophagus adenocarcinoma photodynamic therapy photosensitizer

Wydawca

Jacek Doskocz

Czasopismo

Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna

Rocznik

2017

Tom

Vol. 23, nr 1

Strony

57--68

Opis fizyczny

Bibliogr. 54 poz.

Twórcy

autor

Nawrocka-Musiał D.

dnawrocka@sum.edu.pl

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Zakład Biologii Komórki, 41-200 Sosnowiec, ul. Jedności 8

autor

Nawrocka E.

Uniwersytet Centrum Medyczne Graniczna, Poradnia Leczenia Bólu, 40-008 Katowice, ul. Graniczna 44

autor

Latocha M.

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Zakład Biologii Komórki, 41-200 Sosnowiec, ul. Jedności 8

Bibliografia

[1] M. R. Hamblin, P. Mróz: Advances in photodynamic therapy: Basic, translational, and clinical, Artech House, Boston 2008.
[2] A. Choromańska, J. Kulbacka, J. Saczko: Terapia fotodynamiczna – założenia, mechanizm, aplikacje kliniczne, Nowa Medycyna, vol. 1, 2013, s. 26−30.
[3] I. Mitrus, S. Szala: Chemioterapia- główne przyczyny niepowodzeń, Nowotwory, vol. 59(5), 2009, s. 368−376.
[4] C.A. Robertson, D.H. Evans, H. Abrahamse: Photodynamic therapy (PDT): a short review on cellular mechanisms and cancer research applications for PDT, Journal of Photochemistry and Photobiology B, vol. 96(1), 2009, s. 1−8.
[5] A.P. Castano, T.N. Demidova, M.R. Hamblin: Mechanisms in photodynamic therapy: part two-cellular signaling, cell metabolism and modes of cell death, Photodiagnosis and Photodynamic Therapy, vol. 2(1), 2005, s. 1−23.
[6] D. Ścibior-Bentkowska, H. Czeczot: Cancer cells and oxidative stress, Acta Biochimica Polonica, vol. 63, 2009, s. 58−72.
[7] A. Nowak-Stępniowska, P. Pergoł, A. Padzik-Graczyk: Metoda fotodynamiczna diagnostyki i leczenia nowotworów mechanizmy i zastosowania, Postępy Biochemii, vol. 59, 2013, s. 53−63.
[8] D.E. Maziak, B.R. Markman, J.A. MacKay, W.K. Evans: Photodynamic therapy in nonsmall cell lung cancer: a systematic review, The Annals of Thoracic Surgery, vol. 77(4), 2004, s. 1484−1491.
[9] A. Kawczyk-Krupka, A. Ledwon, J. Karpe, M. Simon-Sieroń, A. Sieroń: Terapia fotodynamiczna (PDT) w chorobach skóry - co nowego?, JEcolHealth, vol. 15(1), 2011, s. 28−34.
[10] C.B. Halldin, J. Paoli, C. Sandberg, M.B. Ericson, A.M. Wennberg: Transcutaneous electrical nerve stimulation for pain relief during photodynamic therapy of actinic keratosis, Acta Dermato-Venereologica, vol. 88(3), 2008, s. 311−313.
[11] C. B. Halldin, M. Gillstedt, J. Paoli, A.-M. Wennberg, H. Gonzalez: Predictors of Pain Associated with Photodynamic Therapy: A Retrospective Study of 658 Treatments, Acta Dermato-Venereologica, vol. 91, 2011, s. 545–551.
[12] J. Dobrogowski, M. Kuś, K. Sedlak, J. Wordliczek, (red.): Ból i jego leczenie, Springer PWN, Warszawa 1996.
[13] J. Wordliczek, J. Dobrogowski: Leczenie Bólu, PZWL, Warszawa 2011.
[14] L. Hu, M.M. Cai, P. Xiao, F. Luo, G.D. Iannetti: Human brain responses to concomitant stimulation of Aδ and C nociceptors, Journal of Neuroscience, vol. 34(34), 2014, s. 11439−1151.
[15] C.G. Parsons: NMDA receptors as targets for drug action in neuropathic pain, European Journal of Pharmacology, vol. 429(1−3), 2001, s. 71−78.
[16] B. Marciniak: Rozwój leczenia bólu za pomocą blokad układu nerwowego, Ból, vol. 120, 2004, s. 5−33.
[17] Z.J. Nowak, B.J. Zawilska: Receptory i mechanizmy przekazywania sygnału, PWN, Warszawa 2004.
[18] L.L. Johnson, A. Pittsley, R. Becker, A.D. Young: A Novel Quantitative Pain Assessment Instrument That Provides Means of Comparing Patient's Pain Magnitude With a Measurement of Their Pain Tolerance, Journal of Clinical Medicine Research, vol. 7(10), 2015, s. 781−790.
[19] A.K. Ismail, M.A. Abdul Ghafar, N.S. Shamsuddin, N.A. Roslan, H. Kaharuddin, N.A. Nik Muhamad: The Assessment of Acute Pain in Pre-Hospital Care Using Verbal Numerical Rating and Visual Analogue Scales, The Journal of Emergency Medicine, vol. 49(3), 2015, s. 287−293.
[20] A-M. Wennberg: Pain, pain relief and other practical issues in photodynamic therapy, Australasian Journal of Dermatology, vol. 46, 2005, s. S3–S4.
[21] A.P. Castano, P. Mroz, M.R. Hamblin: Photodynamic therapy and anti-tumour immunity, vol. 6(7), 2006, s. 535−545.
[22] S. Grapengiesser, M. Ericson, F. Gudmundsson, O. Larkö, A. Rosén, A.M. Wennberg: Pain caused by photodynamic therapy of skin cancer, Clinical and Experimental Dermatology, vol. 27(6), 2002, s. 493−497.
[23] T. Emanuelli, F.W. Pagel, L.B. Alves, A. Regner, D.O. Souza: 5-Aminolevulinic acid inhibits [3H]muscimol binding to human and rat brain synaptic membranes, Neurochemical Research, vol. 26(2), 2001, s. 101−105.
[24] R.C.C. Brooke, A. Sinha, M.K. Sidhu, R.E.B. Watson, M.K. Church, P.S. Friedmann, G.F. Clough, L.E. Rhodes: Histamine Is Released following Aminolevulinic Acid-Photodynamic Therapy of Human Skin and Mediates an Aminolevulinic Acid Dose-Related Immediate Inflammatory Response, Journal of Investigative Dermatology, vol. 126, 2006, s. 2296–2301.
[25] E. Aneiros, L. Cao, M. Papakosta, E.B. Stevens, S. Phillips, C. Grimm: The biophysical and molecular basis of TRPV1 proton gating, The EMBO Journal, vol. 30(6), 2011, s. 994−1002.
[26] J.D. Brederson, P.R. Kym, A. Szallasi: Targeting TRP channels for pain relief, European Journal of Pharmacology, vol. 716(1−3), 2013, s. 61−76.
[27] Y. N. Chaves, L. A. Torezan, A. B. M. Niwa, J.A. Sanches Junior, C. F. Neto: Pain in photodynamic therapy: mechanism of action and management strategies, Anais Brasileiros de Dermatologia, vol. 87, 2012, s. 521−526.
[28] M.M. Kleinpenning, E.W. Wolberink, T. Smits, W.A. Blokx, P.C. van De Kerkhof, P.E. van Erp, R.M. Gerritsen: Fluorescence diagnosis in actinic keratosis and squamous cell carcinoma, Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine, vol. 26(6), 2010, s. 297−302.
[29] M. Wachowska, A. Muchowicz, M. Firczuk, M. Gabrysiak, M. Winiarska, M. Wańczyk, K. Bojarczuk, J. Golab: Aminolevulinic acid (ALA) as a prodrug in photodynamic therapy of cancer, Molecules, vol. 16, 2011, s. 4140−4164.
[30] P. Mikolajewska, V. Iani, A. Juzeniene, J. Moan: Topical aminolaevulinic acid- and aminolaevulinic acid methyl esterbased photodynamic therapy with red and violet light: influence of wavelength on pain and erythema, British Journal of Dermatology, vol. 161(5), 2009, s. 1173−1179.
[31] D. Boda, M. Neagu, C. Constantin: New Photosensitizers Versus Aminolevulinic Acid (ALA) in Experimental Photodynamic Therapy of Actinic Keratosis – A Case Report, Analele Stiintifice ale Universitatii Alexandru Ioan Cuza Din Iasi(Serie Noua), Genetica si Biologie Moleculara, vol. 3, 2009, s. 61−69.
[32] M. Rojkiewicz, P. Kuś, P. Kozub, M. Kempa: The synthesis of new potential photosensitizers [1]. Part 2. Tetrakis- (hydroxyphenyl)porphyrins with long alkyl chain in the molecule, Dyes and Pigments, vol. 99, 2013, s. 627–635.
[33] Z. Apalla, E. Sotiriou, D. Panagiotidou, I. Lefaki, C. Goussi, D. Ioannides: The impact of different fluence rates on pain and clinical outcome in patients with actinic keratoses treated with photodynamic therapy, Photodermatology, Photoimmunology & Photomedicine, vol. 27(4), 2011, s.181−185.
[34] R. Fink-Puches, A. Hofer, J. Smolle, H. Kerl, P. Wolf: Primary clinical response and long-term follow-up of solar keratoses treated with topically applied 5-aminolevulinic acid and irradiation by different wave bands of light, Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology, vol. 41(1−2), 1997, s. 145−151.
[35] K.E. Lindeburg, H.M. Brogaard, G.B. Jemec: Pain and photodynamic therapy, Dermatology, vol. 215(3), 2007, s. 206−208.
[36] M.D. Palm, M.P. Goldman: Safety and efficacy comparison of blue versus red light sources for photodynamic therapy using methyl aminolevulinate in photodamaged skin, Journal of drugs in dermatology, vol. 10(1), 2011, s. 53−60.
[37] L.W. Ma, K.P. Nielsen, V. Iani, J. Moan: A new method for photodynamic therapy of melanotic melanoma − effects of depigmentation with violet light photodynamic therapy, Journal of Environmental Pathology, Toxicology and Oncology, vol. 26(3), 2007, s. 165−172.
[38] P. Babilas, R. Knobler, S. Hummel, C. Gottschaller, T. Maisch, M. Koller, M. Landthaler, R.M. Szeimies: Variable pulsed light is less painful than light-emitting diodes for topical photodynamic therapy of actinic keratosis: a prospective randomized controlled trial, British Journal of Dermatology, vol. 157(1), 2007, s. 111−117.
[39] E.R. de Haas, B. Kruijt, H.J. Sterenborg, H.A. Martino Neumann, D.J. Robinson: Fractionated illumination significantly improves the response of superficial basal cell carcinoma to aminolevulinic acid photodynamic therapy, Journal of Investigative Dermatology, vol. 126(12), 2006, s. 2679−2686.
[40] T. Warloe, Q. Peng, J. Moan, H.L. Qvist, K.E. Giercksky: Photochemotherapy of multiple basal cell carcinoma with endogenous porphyrins induced by topical application of 5-aminolevulinic acid: Photodynamic Therapy and Biomedical Lasers, Elsevier Science Publishers, 1992.
[41] P. Gholam, K. Denk, T. Sehr, A. Enk, M. Hartmann: Factors influencing pain intensity during topical photodynamic therapy of complete cosmetic units for actinic keratosis, Journal of the American Academy of Dermatology, vol. 63(2), 2010, s. 213−218.
[42] M.A. Corti, C. Mainetti: Methylaminolevulinic acid-based photodynamic therapy: the patient's view, Photomedicine and Laser Surgery, vol. 28(5), 2010, s. 697−702.
[43] A. H. Artis, M.M. van de Weert, P.J. Nelemans, N.W. Kelleners-Smeets: Pain during topical photodynamic therapy: uncomfortable and unpredictable, Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology , vol. 4(12), 2010, s. 1452−1457.
[44] M.P. Goldman, C. Merial-Kieny, T. Nocera, S. Mery: Comparative benefit of two thermal spring waters after photodynamic therapy procedure, Journal of Cosmetic Dermatology, vol. 6(1), 2007, s. 31−35.
[45] S.R. Wiegell, M. Haedersdal, H.C. Wulf: Cold water and pauses in illumination reduces pain during photodynamic therapy: a randomized clinical study, Acta Dermato-Venereologica, vol. 89(2), 2009, s. 145−149.
[46] C. Borelli, T. Herzinger, K. Merk, C. Berking, C. Kunte, G. Plewig, K. Degitz: Effect of subcutaneous infiltration anesthesia on pain in photodynamic therapy: a controlled open pilot trial, Dermatologic Surgery, vol. 33(3), 2007, s. 314−318.
[47] J. Pagliaro, T. Elliott, M. Bulsara: Cold air analgesia in photodynamic therapy of basal cell carcinomas and Bowen’s disease: An effective addition to treatment: A pilot study, Dermatologic Surgery, vol. 30, 2004, s. 63–66.
[48] J. Tyrrell, S.M. Campbell, A. Curnow: The effect of air cooling pain relief on protoporphyrin IX photobleaching and clinical efficacy during dermatological photodynamic therapy, Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology, vol. 103(1), 2011, s. 1−7.
[49] S.M. Langan, P. Collins: Randomized, double-blind, placebo-controlled prospective study of the efficacy of topical anaesthesia with a eutetic mixture of lignocaine 2.5% and prilocaine 2.5% for topical 5-aminolaevulinic acidphotodynamic therapy for extensive scalp actinic keratoses, British Journal of Dermatology, vol. 154(1), 2006, s. 146−149.
[50] M.V. Holmes, R.S. Dawe, J. Ferguson, S.H. Ibbotson: A randomized, double-blind, placebo-controlled study of the efficacy of tetracaine gel (Ametop) for pain relief during topical photodynamic therapy, British Journal of Dermatology, vol. 150(2), 2004, s. 337−340.
[51] O. Kirvela, H. Antila: Thoracic paravertebral block in chronic postoperative, Regional Anesthesia and Pain Medicine, vol. 17, 1992, s. 348−350.
[52] J. Paoli, C. Halldin, M.B. Ericson, A.M. Wennberg: Nerve blocks provide effective pain relief during topical photodynamic therapy for extensive facial actinic keratoses, Clinical and Experimental Dermatology, vol. 33(5), 2008, s. 559−64.
[53] C. Serra-Guillen, L. Hueso, E. Nagore, M. Vila, B. Llombart, C. Requena Caballero, R. Botella-Estrada, O. Sanmartin, A. Alfaro-Rubio, C. Guillen: Comparative study between cold air analgesia and supraorbital and supratrochlear nerve block for the management of pain during photodynamic therapy for actinic keratoses of the frontotemporal zone, British Journal of Dermatology, vol. 161(2), 2009, s. 353−356.
[54] H.H. Tuz, O. Baslarli, S. Adiloglu, T. Gokturk, S.E. Meral: Comparison of local and general anaesthesia for arthrocentesis of the temporomandibular joint, British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 2016, http://dx.doi.org/10.1016/j.bjoms.2016.06.026

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-9aefa88d-2384-481b-ba0b-d7913d75ac5d