Sound in landscape: the main research problems

• Autorzy: Bernat S.

Warianty tytułu

PL

Dźwięk w krajobrazie. Główne problemy badawcze

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

At present, various initiatives related to the study of soundscapes/acoustic landscapes are developing around the world. Interdisciplinary soundscape studies were initiated in the 1970s by Raymond Murray Schafer and his World Soundscape Project research team. The goal of the present paper is to identify, from the perspective of a geographer, the key research problems related to sound in landscape. Based on the literature, the most important concepts are defined and acoustic ecology research in Poland is described. The empirical section of the paper presents the results of a questionnaire survey conducted at the beginning of 2013 among the students of UMCS in Lublin (mainly Geography and Tourism/Recreation students). The final part of the paper points out the challenges for soundscape research and focuses on the practical dimension of the survey as it reflects the social role of geography. The possibility to study the sound in landscape offers new prospects for the development of geography.

PL

Współcześnie obserwujemy na świecie rozwój inicjatyw w zakresie badań krajobrazów/pejzaży dźwiękowych (soundscape) zapoczątkowanych w latach 70. XX w przez kanadyjskiego muzykologa R.M. Schafera. Celem artykułu jest rozpoznanie, z perspektywy geografa, głównych problemów badawczych dotyczących dźwięku w krajobrazie. Na podstawie literatury zdefiniowano najważniejsze pojęcia (m.in. audiosfera, krajobraz dźwiękowy) a następnie scharakteryzowano badania ekologii akustycznej w Polsce. W studiach empirycznych przedstawiono wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na początku 2013 r. wśród studentów UMCS w Lublinie (głównie kierunku geografia oraz turystyka i rekreacja). Na koniec wskazano wyzwania dla studiów nad dźwiękiem w krajobrazie. Zwrócono także uwagę na praktyczny wymiar przedstawionych badań, odzwierciedlający społeczną rolę geografii. Możliwość badań dźwięku w krajobrazie to nowe perspektywy rozwoju geografii.

Słowa kluczowe

EN

geography; landscape perception; soundscape; Lublin region

PL

geografia; percepcja krajobrazu; krajobraz dźwiękowy; Lubelszczyzna

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 23
• Strony: 89--108
• Opis fizyczny: Bibliogr. 62 poz.

Twórcy

autor

Bernat S.

• Maria Curie-Skłodowska University, Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Lublin, Poland

Bibliografia

• Barański N.N., 1957: Co należy rozumieć pod pojęciem geograficznego myślenia [w:] Teoretyczne zagadnienia geografii: geografia regionalna (red.): T. Żebrowski Przegląd Zagranicznej Literatury Geograficznej, z. 1.: 89-90.
• Bartkowski T., 1985: Nowy etap dyskusji nad pojęciem krajobrazu. Czasopismo Geograficzne 56, 1.: 73-79.
• Bernat S., 1999: Krajobraz dźwiękowy doliny Bugu. Annales UMCS sec. B. vol. LIV, 15. Lublin.: 297-309.
• Bernat S., 2004: Przemiany krajobrazu dźwiękowego doliny Bugu [w:] Badania geograficzne w poznawaniu środowiska (red.): Z. Michalczyk, PTG UMCS Lublin: 469-473.
• Bernat S. (red.), 2008: Dźwięk w krajobrazie, jako przedmiot badań interdyscyplinarnych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 11. Instytut Nauk o Ziemi UMCS.
• Bernat S., 2011: Krajobraz dźwiękowy jutra. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 15: 193-205.
• Dalbom Ch.J., 2006: Music and sound geography [w:] Encyclopedia of human geography (red.): B. Warf London, Sage Publ.: 313-314.
• Drever J.L., 2005: Topophonophilia: a study on the relationship between the sounds of Dartmoor and the people who live there [w:] Urban sustainablility: rethinking senses of place. RGS-IGB Annual Conference, Royal Geographical Society, London.
• Dumyahn S.L., Pijanowski B.C., 2011: Soundscape conservation. Landscape Ecology 26: 1327-1344.
• Gołaszewska M., 1997: Estetyka pięciu zmysłów, PWN Warszawa-Kraków.
• Gołąb M., 2011: Muzyczna moderna w XX wieku. Między kontynuacją a zmianą fonosystemu. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Granö J.G., 1997 (1929): Pure Geography, Johns Hopkins Univ. Press. Baltimore.
• Gwizdalanka D., 1987: Strojenie trąb jerychońskich. „Ruch Muzyczny” nr 19, 20, 21, 22, 23, 24.
• Hedfors P., 2003: Landscape architecture in the light of sound. Doctor thesis. Swedish University of Agriculture Sciences. Uppsala. Acta Iniv.Agric.Suecia Agraria 407.
• Hernik J., 2011: Ochrona wrażliwych krajobrazów kulturowych obszarów wiejskich. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie nr 474, Rozprawy z. 351.
• Hiramatsu K., 2003: The idea of soundscapegraphy and its Description of old Town of Kyoto with Gion Festival (http://hkozo.com/rubbish-text/WFAEpaper.doc).
• Humboldt A., 1959: Podróże po Ameryce podzwrotnikowej. Wybór (red.): B. Olszewicz. Książka i Wiedza, Warszawa.
• Janicki M., 2008: Polityka i grające tabakierki. Chopin a fonosystem. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG nr 11. Instytut Nauk o Ziemi UMCS: 241-252.
• Jorasz U., 2010: Słuchając, czyli kontredans akustyki ze sztuką. UAM Poznań.
• Kapelański M., 1999: Koncepcja „pejzażu dźwiękowego” (soundscape) w pismach R. Murray’a Schafera. Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego (maszynopis).
• Kowalczyk A., 1992: Badanie spostrzegania krajobrazu multisensorycznego – podstawą kształtowania obszarów rekreacyjnych, WSP, Bydgoszcz.
• Kraak M. J., Ormeling F., 1998: Kartografia. Wizualizacja danych przestrzennych. PWN Warszawa.
• Krygier J.B., 1994: Sound and Geographical Visualization in Modern Cartography, ed. A.M. MacEaharen and D.R.F. Taylor, Tarrytown, NY Elsevier Science Ltd.: 149-66.
• Landscapes and individual and social wellbeing. European Landscape Convention Report on Theme of the 2003 Workshop.Council of Europe Strasbourg 2003.
• Losiak R., 2007: Miejskie pejzaże dźwiękowe. Z projektu badań nad audiosferą w doświadczeniu odbiorczym [w:] Przestrzenie wizualne i akustyczne człowieka. Antropologia audiowizualna, jako przedmiot i metoda badań (red.): A. Janiak, W. Krzemińska, A. Wojtasik-Tokarz A., Wrocław: 237-246.
• Losiak R., 2008: Muzyka przestrzeni publicznej miasta. Z badań nad pejzażem dźwiękowym Wrocławia. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 11: 253-264.
• Losiak R., 2010: O opisach pejzaży dźwiękowych. Prace Kulturoznawcze XI: 224-232.
• Losiak R., 2011: Słuchanie i wołanie. Przestrzeń w doświadczeniu fonicznym. Tematy z Szewskiej „Przestrzeń”, 1(5)/2011: 111-115.
• Losiak R., Tańczuk R. (red.), 2012: Zarządzanie krajobrazem dźwiękowym miast. Acta Universitatis Wratislaviensis no 3366. Prace Kulturoznawcze XIII, Wrocław.
• Marciniak K.B., 2012: 30 lat ekologii akustycznej w Polsce. Ruch Muzyczny 18/2012: 11-15.
• McLuhan M.H., 2001: Wybór tekstów pod red. E.McLuhan, F.Zingrone, tłum. E.Różalska I J.M.Stokłosa, Zysk i S-ka Poznań 2001.
• Miliszkiewicz G., 2007: Klimat dźwiękowy miasteczka czasów II Rzeczypospolitej – podstawy do muzealnej rekonstrukcji, Wieś Radomska, 8: 205-223.
• Misiak T., 2009: Estetyczne konteksty audiosfery. Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa, Poznań.
• Misiak T., 2013: Kulturowe przestrzenie dźwięku. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań
• Myga-Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne. Uniwersytet Śląski Katowice.
• Myśliwski G., 2000: Rola dźwięku w społecznościach tradycyjnych [w:] Aetas media, aetas moderna. Studia ofiarowane prof. H. Samsonowicza w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (red.): H. Manikowska, A. Bartoszewicz, W. Fałkowski, IH UW Warszawa: 682-698.
• Nacher A., 2010: Sto tysięcy miliardów dźwięków. Kultura Współczesna, 3 (85): 102-115.
• Ong W.J., 1992: Oralność i piśmiennictwo. Słowo poddane technologii. Lublin.
• Pawłowska K., 2012: Dźwięk w krajobrazie, jako przedmiot badań i środek wyrazu w sztuce ogrodowej i architekturze krajobrazu. Acta Universitatis Wratislaviensis no 3366. Prace Kulturoznawcze XIII, Wrocław: 31-56.
• Pijanowski B.C., Villanueva-Rivera J., Dumyahn S.L., Farina A., Krause B.L., Napoletano B., Gage S.H., Pieretti N., 2011: Soundscape Ecology: The science of sound in the landscape. BioScience 61, 3: 203-216.
• Pęczak M., 2000: Schizofonia. Polityka nr 11: 69-70.
• Pocock D.C. 1989: Sound and the Geographer. Geography 74: 193-200.
• Plit F., 2011: Krajobraz kulturowy – czym jest? Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
• Richling A., Solon J., 2011: Ekologia krajobrazu. Wyd Naukowe PWN Warszawa.
• Rogowski M., 2012: Ocena atrakcyjności turystycznej szlaków pieszych na wybranych przykładach z Dolnego Śląska. Bogucki Wyd. Nauk. Poznań.
• Rypiński M., 2013: Dźwięk, jako element produktu turystycznego na wybranych przykładach. Turystyka kulturowa nr 8/2013: 24-37.
• Saldanha A., 2009: Soundscapes [w:] International Encyklopedia of Human Geography (red.): R. Kitchin., N. Thrift, Elsevier Ltd.: 236-240.
• Schafer R.M., 1977: The tunning of the world, Mc Clelland and Stewart Toronto.
• Schafer R.M., 1982: Muzyka środowiska (tłum.): D. Gwizdalanka. „Res Facta”, 9: 289-315.
• Schafer R.M., 1995: Poznaj dźwięk: 100 ćwiczeń w słuchaniu i tworzeniu dźwięków. (tłum.): R.Augustyn. Wyd. Muz. Brevis Poznań.
• Senetra A., Szczepańska A., 2011: Dźwięk, jako determinanta wartości nieruchomości mieszkalnych na przykładzie Olsztyna. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 15: 213-223.
• Skalski J., 2008: Wykorzystanie siły wody i wiatru do tworzenia kojących przestrzeni dźwiękowych w krajobrazie miasta. Propozycje projektowe dla Warszawy. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, nr 11: 153-162.
• Smith S., 2000: Geography of music [w:] The dictionary of human geography, 4th edition (red.): R.J. Johnston, D. Gregory, G. Pratt, M. Watts, Oxford, Blackwell Publ.: 530-531.
• Sztumski W., 2010: Ekologia ciszy, jako element sozologii systemowej wzbogacający koncepcję rozwoju zrównoważonego. Problemy Ekorozwoju, vol.5, no 2: 61-68.
• Sztumski W., 2011: Ekologia przestrzeni Problemy Ekorozwoju, vol.6, no 1: 117-138.
• Szymańska-Ilnata M., 2012: Zmiany w pejzażu dźwiękowym warszawskiej Pragi w XX wieku na podstawie wspomnień jej mieszkańców [w:] II Ogólnopolski Zjazd studentów muzykologii. Materiały pokonferencyjne (red.): M. Boguckiego, E. Schreiber, H. Winiszewskiej, Poznań: 154-167.
• Truax B., 1999: Handbook of Acoustic Ecology, CD ROM Version, Barnaby.
• Tuan Yi-Fu, 1987: Przestrzeń i miejsce, Bibl. Myśli Współczesnej, PIW Warszawa.
• Urry J., 2007: Spojrzenie turysty, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.
• Wieczorkiewicz A., 2008: Apetyt turysty, O doświadczeniu świata w podróży. Universitas Kraków.
• Wojciechowski K.H., 1986: Problemy percepcji i oceny estetycznej krajobrazu, UMCS, Lublin.
• Woźniak O., 2009: Gwałceni dźwiękiem. Przekrój nr 42/2009.