Architektoniczne szlaki turystyczne jako narzędzie kształtowania i ochrony krajobrazu kulturowego

• Autorzy: Gaweł Łukasz

Warianty tytułu

EN

Architectural tourist trails as an instrument of shaping and protecting the cultural landscape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Proces dewastacji polskiego krajobrazu kulturowego, rozpoczęty w okresie II wojny światowej, gwałtownie przyspieszony w wyniku reformy rolnej z roku 1944, a następnie utrwalony przez lata zaniedbań w tej dziedzinie, doprowadził do sytuacji, w której konieczne jest wykorzystanie nowoczesnych, a przede wszystkim efektywnych narzędzi pozwalających na zmianę istniejącego stanu rzeczy. Szczególnie ważne jest to w przypadku niewielkich obiektów zabytkowych znajdujących się poza obszarami metropolitarnymi. Lata zapóźnień doprowadziły do sytuacji, w której trudno jest walczyć o zmianę kondycji wspomnianych obiektów, wykorzystując jedynie standardowe metody działania, takie jak opieka konserwatorska czy proces planowania przestrzennego. W wymienionych wyżej obszarach konieczne jest zastosowanie interdyscyplinarnego narzędzia, jakim mogą stać się architektoniczne szlaki turystyczneArtykuł omawia nowe spojrzenie na działania z pogranicza zarządzania, sztuki konserwatorskiej, świadomie prowadzonego planowania przestrzennego, kreowania architektury krajobrazu oraz turystyki. To zespolenie wspólnych celów, przy jednoczesnym wykorzystaniu trójdzielnej struktury samorządowej, może przynieść nadspodziewanie dobre efekty. Architektoniczne szlaki turystyczne mają przy tym jeszcze jeden walor, trudny do przecenienia z punktu widzenia troski o krajobraz kulturowy – eksponują najcenniejsze w danym regionie zabytki architektury, a więc elementy stanowiące dominantę wśród innych dzieł człowieka, przyczyniające się do tego, że dany krajobraz – pomijając jego składową naturalną – może być postrzegany jako piękny.

EN

The process of devastation of the Polish cultural landscape begun during World War II, rapidly accelerated because of the agricultural reform in 1944, and then consolidated by years of neglect in this sphere, brought about the situation in which it is necessary to use modern, and first of all effective instruments making it possible to change the existing state of affairs. It is especially important in the case of small historical monuments situated outside metropolitan areas. Years of delay caused the situation in which it is difficult to struggle for a change of the condition of the mentioned monuments using only standard methods such as preservation care or a process of spatial planning. In the scopes mentioned above it is necessary to use an interdisciplinary instrument, which could be architectural tourist trails. In a modern approach they can join actions regarding management, preservation of historical monuments, consciously carried out spatial planning, creating architecture of landscape and tourism. This junction of means, with a simultaneous use of the triple selfgovernment structure, can bring good results beyond expectation. The author of this text, a scientific‐didactic worker of the Set of Departments of Cultural Science of the Jagiellonian University, co‐operating in the sphere of the cultural heritage protection with the Marshal’s Office of Małopolska Voivodeship, presents in his article a theoretical model of this kind of trail, taking into account the most urgent needs in the scope of renovation, development, animation and management of small historical monuments (treated as an integral element of a regional cultural landscape).

Słowa kluczowe

PL

architektoniczne szlaki turystyczne; ochrona krajobrazu; kształtowanie krajobrazu

EN

architectural tourist routes; shaping cultural landscape; protecting cultural landscape

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 10
• Strony: 552--559
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Gaweł Łukasz

• Uniwersytet Jagielloński, Katedra Zarządzania Kulturą w Zespole Katedr Nauk o Kulturze, Kraków, Polska

Bibliografia

• Gaweł Ł., 2006a: Zabytkowe świątynie drewniane – model zarządzania na przykładzie kościoła św. Leonarda w Lipnicy Murowanej. [w:] „Zarządzanie w Kulturze”, tom 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Gaweł Ł., 2006b: Zarządzanie marką a rynek usług kulturalnych – na przykładzie Szlaku Architektury Drewnianej. [w:] „Zarządzanie w Kulturze”, tom 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Jędraszko A., 2005: Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce – drogi i bezdroża regulacji ustawowych, Unia Metropolii Polskich, Warszawa
• Krajobraz kulturowy – działania samorządu województwa małopolskiego w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami, 2006, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków
• Middleton V. T. C., 1995: Managing the Marketing Mix. [w:] Tourism Marketing and Managment Handbook, Prentice Hall, London ‐ New York – Toronto – Sydney – Tokyo – Singapore – Madrid ‐ Mexico City ‐ Munich.
• Rogers H. A., Slinn J. A., 1996: Zarządzanie obiektami turystycznymi, Polska Agencja Promocji Turystyki, Warszawa.
• Pawłowska K., 2005: Ochrona krajobrazu kulturowego. [w:] O zabytkach – opieka, ochrona, konserwacja, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa.
• Szlezynger P., 2003: Zamek w Korzkwi – badania historyczne i ikonograficzne, projekt, etapy odbudowy. [w:] „Ochrona Zabytków”, nr 3/4, Warszawa.
• Szlak Architektury Drewnianej, 2005: Wydawnictwo Bezdroża, Kraków.
• Wojewódzki Program Ochrony Dziedzictwa i Krajobrazu Kulturowego Małopolski, 2005, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków.