Jak hartowała się polska elektroniczna technika obliczeniowa

• Autorzy: Twaróg Bogusław

Identyfikatory

DOI

10.32016/1.77.24

Warianty tytułu

EN

How Polish electronic computing technology was hardened

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W tak zwanej minionej epoce rożnie rozwijające się światy, kapitalistyczny i komunistyczny, realizowały zmagania w wyścigu technologicznym i militarnym. Mimo, że Polska znalazła się w bloku ideologii niesprzyjających gospodarce rynkowej, to stawiała mocne kroki na drodze do modernizacji państwa i społeczeństwa informacyjnego. Wybrane technologie czy systemy informatyczne pojawiały się w PRL głownie na zamowienie aparatu represji, potrzebującego metod komputerowego zbierania i analizowania informacji o obywatelach. Polska na przemyśle komputerowym wypromowała wielu wykształconych inżynierow i informatykow także dzięki uczelniom, ktore zapewniały dobre wykształcenie mimo odcięcia od źrodeł nauki zachodniej. W artykule nie było zamiarem autora ocenianie decyzji dokonywanych przez polskich kreatorow świata cyfrowego, lecz przedstawienie tego, czego dokonali i ich wpływu na rozwoj elektronicznej techniki komputerowej pomimo trudnego okresu komunistycznego. Rozważania dotyczą okresu od lat powojennych do siedemdziesiątych XX wieku i krotko charakteryzują wybrane procesy kształtowania się technicznej myśli komputerowej i jej wkładu w światowy układ cyfrowy.

EN

After the war, Poland found itself in a socialist bloc that was not conducive to a market economy and the modernization of the state and information society. Poland's computer industry promoted many educated engineers and computer scientists, and thanks to universities that provided good education. The considerations in the article cover the period from the post-war years to the 1970s and briefly characterize selected processes of the formation of technical computer thought and its contribution to the global digital system. Computer science during this period develops mainly in two cities, Warsaw and Wroclaw, in institutions closely associated with the Polish Academy of Sciences, universities and the Elwro plant in Wroclaw. The main initiators of computer activities were internationally renowned mathematicians, in Warsaw Kazimierz Kuratowski, director of the State Mathematical Institute, and in Wroclaw Edward Marczewski, rector of Wroclaw University. In turn, the designers of the first computers came from among the best students of mathematics and electronics, among whom were many winners of mathematics Olympiads. The most important issues emphasized are the advances in the physical basis of computing techniques. It is associated with the transition from mechanical to electronic designs, and then within electronics, from vacuum tubes to solid-state transistors and integrated circuits.

Słowa kluczowe

PL

maszyny cyfrowe; elektroniczna technika obliczeniowa; animator; komputeryzacja; komputery

EN

digital machines; electronic computing technology; computerization; animator; computers

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 77
• Strony: 135--138
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., fot.

Twórcy

autor

Twaróg Bogusław

• Instytut Informatyki, Uniwersytet Rzeszowski, tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. Encyklopedia Multimedialna PWN, PWN 1998.
• 2. Madey J., Sysło M. M.: Początki informatyki w Polsce, Informatyka, Nr 9 i 10, Warszawa 2000.
• 3. Marczyński R.: The first Seven Years of Polish Digital Computers, Annals of the History of Computing 2, 1980, s. 37-48.
• 4. Kubiński G.: Historia informatyki w Polsce (czasy PRL i początki transformacji), 1999.
• 5. Noga M., Nowak J.: Polska informatyka: wizje i trudne początki, PTI Warszawa, 2017.
• 6. Maszyny matematyczne, automatyka i elektroniczna aparatura pomiarowa w PRL. W: Historia elektryki polskiej. Stowarzyszenie Elektrykow Polskich. T. III: Elektronika i telekomunikacja, WNT Warszawa, 1974.
• 7. Marczyński R.: Jak budowałem aparaty matematyczne w latach 1948-1958, Informatyka 8-12, 1989
• 8. Kochajkiewicz A.: Działania służb specjalnych Polski Ludowej wobec inżyniera Jacka Karpińskiego w latach 1950–1990, Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej 5, 2012, s.247-295.
• 9. Wykorzystano materiały opublikowane w czasopiśmie Informatyka z okazji 25-lecia (nr 3/1973) i 40-lecia (nr 8-12/1989) polskiej informatyki.
• 10. Obserwator świata. Przed i po XYZ, https://bogdan.wordpress.com/2015/07/25/przed-i-poxyz/, data dostępu 01.02.2024.
• 11. Leon Łukaszewicz – pionier polskiej informatyki, https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/3073690,leon-lukaszewicz-pionier-polskiej-informatyki, data dostępu 01.02.2024.
• 12. Jacek Karpiński: inżynier, ktory w latach 70 zbudował w Warszawie minikomputer rozmiarow walizki, https://przypomniani.pl/jacek-karpinski/, data dostępu 01.02.2024.
• 13. Lipiński P.: Geniusz i świnie rzecz o Jacku Karpińskim, wydawnictwo JanKa, 2014.
• 14. Jacek Karpiński - Bill Gates, tyle że bez pieniędzy, https://nto.pl/jacek-karpinski-bill-gates-tyle-ze-bezpieniedzy/ar/4105941, data dostępu 01.02.2024.
• 15. Pod red. dr. Sikory M.: High-tech za żelazną kurtyną. Elektronika, komputery i systemy sterowania w PRL, IPN Katowice–Warszawa, 2017.