Magazyny gazu ziemnego w cechsztyńskich formacjach solnych elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski

• Autorzy: Zeljaś Dagmara

Warianty tytułu

EN

Natural gas storages in Zechstein salt formations as an element of energy safety in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Based on the formal and legal regulations, the need to increase the capacity of cavern underground gas storage in Poland is demonstrated. The author raised the problem of country's energy security, which is partly based on intervention reserves of energy carriers. A description of the state of actual storage capacities and strategic reserves of natural gas in Poland is presented, and the level of reserves is assessed based on applicable law. Focusing on the advantages of salt deposits in the context of underground gas storage, the author presents safe conditions for underground gas storage and the possible location of cavern underground gas storage in two prospective salt deposits: the Damasławek salt dome and the layer salt deposit of the Fore-Sudetic Monocline. The article draws attention to the complexity of the issue of geomechanical stability of caverns for underground gas storage, taking into account the type of deposit (layer/dome).

Słowa kluczowe

PL

podziemne magazynowanie gazu; bezpieczeństwo energetyczne; cechsztyńskie złoża soli; jaskinie solne

EN

underground gas storage; energy security; Zechstein salt deposits; salt caverns

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 68, nr 11
• Strony: 824---832
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Zeljaś Dagmara

• Wydział Wiertnictwa Nafty i Gazu, AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, 30-059 Kraków, al. Mickiewicza 30

Bibliografia

• 1. BRAŃKA S. 1992 - Budowa kawernowego, podziemnego magazynu gazu Mogilno i perspektywy lokalizacyjne tego typu magazynów w Polsce. Mat. konf. Polskiego Stowarzyszenia Górnictwa Solnego - Niekonwencjonalne wykorzystanie złóż soli, Zakopane, 1992.
• 2. CENTRALNA Baza Danych Geologicznych - Otwory wiertnicze; http://otworywiertnicze.pgi.gov.pl
• 3. CHEMKOP SP. Z O.O. 2003 - 2004 - opracowanie - Studium budowy podziemnych magazynów węglowodorów ciekłych w złożach soli Lubień Kujawski i Łanięta; Inowrocławskie Kopalnie Soli S.A.
• 4. CHEMKOP SP. Z O.O. 2005 - Koncepcja budowy komór magazynowych na etylen w wysadach solnych Lubień Kujawski i Łanięta, Polski Koncern Naftowy Orlen.
• 5. CORNOT-GANDOLPHE S. 2019 - Underground gas storage in the world -2018 status. CEDIGAZ; https://cdn2.hubspot.net/hubfs/1982707/0verview-of-underground-gas-storage-in-the-world-2018-(1).pdf
• 6. CZAPOWSKI G. 2006 - Możliwości bezpiecznego podziemnego magazynowania węglowodorów w strukturach geologicznych na obszarze Polski. Prz. Geol., 54 (8): 658-659.
• 7. CZAPOWSKI G. 2017 - Potencjał zasobowy soli kamiennej i soli potasowo-magnezowych obszaru przedsudeckiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 469: 105-127.
• 8. CZAPOWSKI G., BUKOWSKI K. 2009 - Złoża soli w Polsce - stan aktualny i perspektywy zagospodarowania. Prz. Geol., 57: 798-811.
• 9. CZAPOWSKI G., TOMASSI-MORAWIEC H. 2012 - Stan rozpoznania geologicznego struktur solnych regionu szczecińskiego pod kątem oceny możliwości budowy w ich obrębie kawernowych magazynów i składowisk. Biul. Państw. Inst. Geol., 448 (1): 145-156.
• 10. CZAPOWSKI G., KASIŃSKI J., KRZYWIEC P., POLECHOŃSKA O., TOMASSI-MORAWIEC H., WRÓBEL G. 2006 - Metodyka oceny kierunków zagospodarowania nieudostępnionych górniczo cechsztyńskich struktur solnych na obszarze Niżu Polskiego w świetle danych geologicznych. Nar. Arch. Geol. PIG-PIB Warszawa [1882/2006].
• 11. CZAPOWSKI G., BLIŹNIUK A., ADAMCZAK-BIAŁY T., FELTER A., FRANKOWSKI Z., JAROSIŃSKI M.,KOSTRZ-SIKORA P., MAJER E., PIETRZYKOWSKI P., ROSOWIECKA O., SOBIEŃ K., SOKOŁOWSKI J., TOMASSI-MORAWIEC H., MASSAKA V., SZYSZKA Ł. 2013 - Projekt robót geologicznych w celu lepszego rozpoznania budowy geologicznej wysadu solnego Damasławek w gminach: Janowiec Wielkopolski i Żnin (powiat Żnin, woj. kujawsko-pomorskie) oraz jego otoczenia pod kątem przyszłego podziemnego bezzbiornikowego magazynowania węglowodorów. Arch. Gaz-System S.A., Warszawa.
• 12. CZAPOWSKI G., ALEKSANDROWSKI P., JAROSIŃSKI M. 2017 - Struktury solne 1 : 5000 000. [W:] J. Nawrocki, A. Becker (red.), Atlas Geologiczny Polski. Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 13. GAZ-SYSTEM 2018 - Magazyn Gazu Damasławek; https://www.gaz-system.pl/fileadmin/centrum_prasowe/wydawnictwa/PL/Podziemny_Magazyn_Gazu_Damaslawek.pdf
• 14. GAZ-SYSTEM 2019-5 grudnia br. GAZ-SYSTEM podpisał list intencyjny z firmą CIECH w zakresie współpracy przy budowie podziemnego magazynu gazu ziemnego i kopalni soli Damasławek; https://www.gaz-system.pl/cen- trum-prasowe/aktualnosci/informacja/artykul/203066/
• 15. GIE Storage Map 2018 - https://www.gie.eu/download/maps/2018/GIE- _ST0R_2018_A0_1 189x841_FULL_FINAL.pdf https://ipi.gasstoragepoland.pl/pl/menu/wiedza/#jak-magazynujemy-gaz
• 16. FLISIAK D., TAJDUŚ A. 1994 - Weryfikacja niektórych hipotez wytężeniowych dla soli kamiennej w świetle laboratoryjnych badań wytrzymałościowych. Pr. Nauk. Inst. Geotechniki i Hydrotechniki, Pol. Wrocł.
• 17. KŁECZEK Z. 1994 - Geomechanika Górnicza. Śl. Wyd. Tech., Katowice.
• 18. KŁECZEK Z. 1999 - Wytężenie górotworu solnego wokół podziemnych kawernowych magazynów gazu. Cuprum, 12.
• 19. KŁECZEK Z., FLISIAK D. 1994 - Geomechanical Research of the Rock Salt in Aspect of its Utilisations for Building Underground Storage. Wyd. AGH, Rozpr. Monogr., 19.
• 20. KŁECZEK Z., ZELJAŚ D. 2012 - Naukowe podstawy i praktyczne zasady budowy w Polsce podziemnego składowiska odpadów niebezpiecznych. ITG KOMAG, Gliwice.
• 21. KORONOWSKA L. 1983 - Dokumentacja geologiczna złoża soli kamiennej w wysadzie Damasławek kat C2. CAG Państw. Inst. Geol., nr 3725/377.
• 22. KORTAS G. 2008 - Ruch górotworu w rejonie wysadów solnych. WIGS-MiE PAN, Kraków.
• 23. KRZYWIEC P. 2009 - Geometria i ewolucja wybranych struktur solnych z obszaru Niżu Polskiego w świetle danych sejsmicznych. Prz. Geol., 57 (9): 81-812.
• 24. KRZYWIEC P., JAROSIŃSKI M., TWAROGOWSKI J., BURLIGA S., SZEWCZYK J., WYBRANIEC S., CZAPOWSKI G., ZIENTARA P., PETECKI Z., GARLICKI A. 2000 - Geofizyczno-geologiczne badania stropu i nadkładu wysadu solnego Damasławek. Prz. Geol., 48 (11): 1005-1014.
• 25. KUNSTMAN A., POBORSKA-MŁYNARSKA K., URBAŃCZYK K. 2002 - Zarys otworowego ługownictwa solnego - Aktualne kierunki rozwoju. AGH.
• 26. KUNSTMAN A., POBORSKA-MŁYNARSKA K., URBAŃCZYK K. 2009 - Geologiczne i górnicze aspekty budowy magazynowych kawern solnych. Prz. Geol. 57 (9): 000-000.
• 27. LANKOF L. 2018 - Klasyfikacja polskich złóż soli kamiennej w aspekcie magazynowania i składowania substancji. WIGSMiE PAN.
• 28. MACIEJEWSKI A. 2008 - Podziemne magazynowanie paliw płynnych. Gosp. Sur. Miner., 24 (3/2): 39-53.
• 29. MARKIEWICZ A. 2003 - Tektonika cechsztyńskiej soli kamiennej w LGOM i jej znaczenie dla działalności gospodarczej. Arch. Zakł. Złóż Rud i Soli AGH, pr. doktorska, Kraków.
• 30. MARKIEWICZ A., BECKER R. 2009 - Pierwotny zasięg występowania najstarszej soli kamiennej (Na1) w południowej części monokliny przedsudeckiej (SW Polska). Geologia, 35 (3): 327-348.
• 31. MINISTER Energii 2019 - Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych za okres od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r.; https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/sprawozdanie-z-wynikow-monitorowania-bezpieczenstwa-dostaw-paliw-gazowych-za-2018-r
• 32. PGNIG 2018 - Raport Roczny 2018; http://pgnig.pl/documents/101-
• 33. 84/2687346/PGNiG-Raport-Roczny-2018-PL.pdf/3a49f7ee-8db6-4918-a2f9-eac9687a975d
• 34. PGNiG 2019 - Zawodniony gaz z Rosji nie jest już zagrożeniem dla Polski
• 35. Spółka PGNiG SA rozpoczyna rozruch instalacji osuszania gazu; http://pgnig.pl/aktualnosci/-/news-list/id/zawodniony-gaz-z-rosji-nie-jest-juz-zagrozeniem-dla-polski-spolka-rozpoczyna-rozruch-instalacji- osuszania-gazu/newsGroupId/10184
• 36. PREIDL M. (red.) 1990 - Dokumentacja geologiczna soli kamiennej występującej ponad złożem rud miedzi Kopalni Sieroszowice (zasoby w kategorii C1 i szacunkowe). Arch. Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 37. RAPORT CIECH S.A. nr 49/2019 - Podpisanie listu intencyjnego w sprawie inwestycji polegającej na budowie kopalni soli i podziemnego magazynu gazu oraz dostawach solanki do zakładów produkcyjnych Grupy CIECH; https://ciechgroup.com/relacje-inwestorskie/raporty/ra- porty-biezace/2019/482019
• 38. SZUFLICKI M., MALON A., TYMIŃSKI M. 2019 - Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2018 r. Państw. Inst. Geol.-PIB.
• 39. SZYBIST A. 1994 - Mapa izopachytowa złoża soli kamiennej najstarszej w LGOM. AGH.
• 40. ŚLIZOWSKI K. 1983 - Warunki geologiczno-górnicze w cechsztyńskich złożach soli w Polsce dla wykonywania podziemnych zbiorników cieczy i gazu. Zesz. Nauk. AGH, Górnictwo, 121: 829-838.
• 41. ŚLIZ0WSKI J., URBAŃCZYK K. 2011 - Możliwości magazynowania gazu ziemnego w Polskich złożach soli kamiennej w zależności od warunków geologiczno-górniczych. WIGSMiE PAN, Kraków.
• 42. ŚLIZOWSKI K., KOHSLING J., LANKOF L. 2004 - Uwarunkowania podziemnego składowania odpadów niebezpiecznych w Polsce. WIGSMiE PAN, Kraków.
• 43. TWAROGOWSKI J., BRUSZEWSKA B., CZAPOWSKI G., DĄBROWSKA B., ZIENTARA P. 2002 - Kompleksowe badanie budowy geologicznej struktur przypowierzchniowych z zastosowaniem analizy danych geologiczno-geofizycznych na przykładzie rozpoznania wysadu solnego Damasławek i jego otoczenia. Prz. Geol., 50 (12): 1169-1176.
• 44. USTAWA z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348.
• 45. USTAWA z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym. Dz.U. 2007 nr 52 poz. 343.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).