Projektowanie architektury wspierającej procesy terapii na przykładzie wybranych szpitali psychiatrycznych w Polsce i w oparciu o ocenę percepcji leczenia wśród młodzieży

• Autorzy: Gawlak Agata , Smyl Daria

Identyfikatory

DOI

10.35784/teka.3712

Warianty tytułu

EN

Design approach to challenging architectural facilities Perception of psychiatric treatment of adolescents in Poland and quality of hospital space from the perspective of potential patients

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Specyfika stanu psychiatrii dziecięcej w Polsce oraz niewystarczające zabezpieczenie potrzeb społecznych w tym zakresie stało się przyczyną do podjęcia niniejszego tematu badawczego i przeprowadzenia autorskiego badania jakościowego w podejściu interdyscyplinarnym. Problem został ujęty z punktu widzenia projektowania architektonicznego przestrzeni do terapii dla młodzieży. Celem niniejszych badań jest diagnoza percepcji leczenia psychiatrycznego wśród społeczeństwa w oparciu o przeprowadzone badanie sondażowe wśród 300 osób ankietowanych. Badanie poprzedzono studium in situ trzech losowo wybranych szpitali psychiatrycznych w Polsce, celem weryfikacji jakości przestrzeni zabudowanej stanowiącej środowisko terapii, żeby doprecyzować kontekst architektoniczny badań. Takich badań przeprowadza się nadal stosunkowo niewiele, natomiast percepcja społeczna leczenia psychiatrycznego oraz jakość przestrzeni do leczenia ma istotne znaczenie w obszarze profilaktyki, w obliczu wzrostu liczby zachorowań wśród dzieci i młodzieży, nie tylko w Polsce, ale i na świecie. W artykule, wskazuje się na rolę jakości przestrzeni terapeutycznej w leczeniu psychiatrycznym, jako ważnym elemencie terapii, w ślad za założeniami healing environment oraz patient-centered care oraz patient-centered design, oraz co-design. Ośrodki w Polsce są rozmieszczone w sposób nieregularny, czas oczekiwania na przyjęcie do szpitala wynosi często kilka miesięcy. Natomiast specyfika leczenia psychiatrycznego nie znajduje odzwierciedlenia w programach funkcjonalnych szpitali. Brakuje przestrzeni do alternatywnych form terapii, utrzymywania aktywności przez pacjentów, w tym możliwości korzystania z pobytu na świeżym powietrzu. W badaniach wskazuje się ponadto, że jakość środowiska zbudowanego powiązana jest wprost z dostępnością terapii oraz jej percepcją społeczną. Niniejszy temat jest niezwykle ważny w kontekście globalnego rozwoju młodych pokoleń i powinien być nieustannie rewidowany z punktu widzenia badań o charakterze interdyscyplinarnym.

EN

Specific Polish conditions of paediatric psychiatry and insufficient supply of medical services in view of social demand for paediatric psychiatric consultancy have motivated us to research the issue and to conduct an original qualitative study within the framework of an interdisciplinary approach. The issue has been presented from the point of view of an architectural design of space dedicated to mental treatment of adolescents. The purpose hereof was to analyse social perception of psychiatric treatment on the basis of surveys conducted on a sample of 300 respondents. Based and quantitative method and the survey, it was diagnosed the social perception of psychiatric treatment in Poland among young potential patients, taking into account the local context. The research was preceded with an in situ study in three randomly selected psychiatric hospitals in Poland in order to verify the quality of hospital space intended for therapy of patients and to identify the areas in which architecture might facilitate patients’ well-being and improve work organisation of the medical staff. This type of research studies is relatively rare, whereas social perception of the psychiatric treatment and quality of healing space plays an important role in prophylaxis, especially in view of a rising number of children and adolescents in need of psychiatric consultancy not only in Poland but also worldwide. The article presents the role of healing space as a vital part of mental treatment, in compliance with the assumptions of such concepts as: healing environment, patient-centred care, patient-centred design and co-design. Centres in Poland are irregularly distributed, waiting time for admission often exceeds several months. At the same time the specific nature of psychiatric treatment fails to be adequately reflected in functional designs of hospitals. They lack space dedicated to alternative forms of therapies, patient activities, including outdoor activities. Moreover, the research also shows that the quality of the built environment is directly correlated with therapy accessibility and social perception. This topic is also extremely important for adolescents globally and should be reviewed on regular basis via interdisciplinary research.

Słowa kluczowe

PL

projektowanie architektoniczne; partycypacja; zdrowie psychiczne; szpital psychiatryczny; młodzież; dzieci

EN

architectural design; participation; mental health; psychiatric hospital adolescents; children

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 19, nr 2
• Strony: 106--123
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Gawlak Agata

• Instytut Architektury, Urbanistyki i Ochrony Dziedzictwa, Wydział Architektury, Politechnika Poznańska (Polska)

• https://orcid.org/0000-0002-6234-7953

autor

Smyl Daria

• Instytut Architektury, Urbanistyki i Ochrony Dziedzictwa, Wydział Architektury, Politechnika Poznańska (Polska)

Bibliografia

• 1. Inchley J, Currie D, Budisavljevic S, Torsheim T, Jåstad A, Cosma A et al., editors. Spotlight on adolescent health and well-being. Findings from the 2017/2018 Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) survey in Europe and Canada. International report. Volume 1. Key findings. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2020. Google Scholar
• 2. Sagan, A.; Kowalska-Bobko, I.; Biechowska, D.; Rogala, M.; Gałązka-Sobotka, M. Implementation of Mental Health Centres Pilots in Poland since 2018: A Chance to Move towards Community-Based Mental Health Services. Int. J. Environ. Res. Public Health 2022, 19, 5774. https://doi.org/10.3390/ijerph19095774. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph19095774 Google Scholar
• 3. Raport Dzieci się liczą 2022 – Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce, źródło: https://fdds.pl/co-robimy/raporty-z-badan/2022/dzieci-sie-licza-2022.html (dostęp: 28.12.2022). Google Scholar
• 4. Kiejna A, Adamowski T, Piotrowski P, Moskalewicz J, Wojtyniak B, Świątkiewicz G, Stokwiszewski J, Kantorska-Janiec M, Zagdańska M, Kessler R. „Epidemiologia zaburzeń psychiatrycznych i dostępność psychiatrycznej opieki zdrowotnej. EZOP – Polska” – metodologia badania [“Epidemiology of mental disorders and access to mental health care. EZOP – Poland” – research methodology]. Psychiatr Pol. 2015 Jan-Feb;49(1):5−13. Polish. doi: 10.12740/PP/30810. PMID: 25844406. DOI: https://doi.org/10.12740/PP/30810 Google Scholar
• 5. Najwyższa Izba Kontroli: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/lecznictwo-psychiatryczne-dzieci-i-mlodziezy.html (dostęp: 10.10.2022). Google Scholar
• 6. Besch, V.; Greiner, C.; Magnin, C.; Néris, M.D.; Ambrosetti, J.; Perroud, N.; Poulet, E.; Debbané, M.; Prada, P. Clinical Characteristics of Suicidal Youths and Adults: A One-Year Retrospective Study. Int. J. Environ. Res. Public Health 2020, 17, 8733. https://doi.org/10.3390/ijerph17238733. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph17238733 Google Scholar
• 7. McGorry, P., Bates, T., & Birchwood, M. (2013). Designing youth mental health services for the 21st century: Examples from Australia, Ireland and the UK. British Journal of Psychiatry, 202(S54), S30-S35. doi:10.1192/bjp.bp.112.119214. DOI: https://doi.org/10.1192/bjp.bp.112.119214 Google Scholar
• 8. Lucyna Kicińska, Jolanta Palma, Raport „Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży. Raport za lata 2012−2021” na podstawie danych Komendy Głównej Policji. Google Scholar
• 9. https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/zamachy-samobojcze. Google Scholar
• 10. Główny Urząd Statystyczny, Polska. Google Scholar
• 11. Najwyższa Izba Kontroli, źródło: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/lecznictwo-psychiatryczne-dzieci-i-mlodziezy.html. Google Scholar
• 12. basiw.mz.gov.pl. (dostęp: 10.10.2022). Google Scholar
• 13. Matłacz A., NIK: Leczenie psychiatryczne dzieci i młodzieży wymaga zmian, źródło: https://www.prawo.pl/zdrowie/dostepnosc-lecznictwa-psychiatrycznego-dla-dzieci-i-mlodziezy,503080.html (dostęp: 10.10.2022). Google Scholar
• 14. Nęcki T., Psychiatria dziecięca w Polsce – jaki jest jej stan i potrzeby?, źródło: https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/psychiatria/psychiatria-dziecieca-w-polsce-jaki-jest-jej-stan-i-potrzeby-aa-SkY1-i3zH-NEHm.html (dostęp: 10.10.2022). Google Scholar
• 15. Raport Psychiatria dzieci i młodzieży w Polsce, Roksana Maślankiewicz, Martyna Bójko Sieć Obywatelska Watchdog Polska, Menedżer zdrowia, wrzesień/październik 5−6/2019. Google Scholar
• 16. https://www.termedia.pl/mz/Smutny-obraz-psychiatrii-dzieci-i-mlodziezy,36336.html. Google Scholar
• 17. Szpital w Kocborowie, źródło: https://kocborowo.pl (dostęp: 10.10.2022). Google Scholar
• 18. Blouin D. Health professions education as a discipline: Evidence based on Krishnan’s framework. Med Teach. 2022 Apr; 44(4):445−449. doi: 10.1080/0142159X.2021.2020233. Epub 2021 Dec 29. PMID: 34965185. DOI: https://doi.org/10.1080/0142159X.2021.2020233 Google Scholar
• 19. Andrade C, Menon V, Ameen S, Kumar Praharaj S. Designing and Conducting Knowledge, Attitude, and Practice Surveys in Psychiatry: Practical Guidance. Indian Journal of Psychological Medicine. 2020;42(5):478−481. doi:10.1177/0253717620946111. DOI: https://doi.org/10.1177/0253717620946111 Google Scholar
• 20. Ulrich, Roger S., and P. Wilson. “Evidence-based design.” Public Service Review: Health 8 (2006). Google Scholar
• 21. Curtis, S., Gesler, W., Fabian, K., Francis, S., & Priebe, S. (2007). Therapeutic Landscapes in Hospital Design: A Qualitative Assessment by Staff and Service Users of the Design of a New Mental Health Inpatient Unit. Environment and Planning C: Government and Policy, 25(4), 591−610. https://doi.org/10.1068/c1312r. DOI: https://doi.org/10.1068/c1312r Google Scholar
• 22. Connellan K, Gaardboe M, Riggs D, Due C, Reinschmidt A, Mustillo L. Stressed Spaces: Mental Health and Architecture. HERD: Health Environments Research & Design Journal. 2013;6(4):127−168. doi:10.1177/193758671300600408. DOI: https://doi.org/10.1177/193758671300600408 Google Scholar
• 23. Liu, Z.; Yang, Z.; Osmani, M. The Relationship between Sustainable Built Environment, Art Therapy and Therapeutic Design in Promoting Health and Well-Being. Int. J. Environ. Res. Public Health 2021, 18, 10906. https://doi.org/10.3390/ijerph182010906. DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph182010906 Google Scholar
• 24. Staniewska A., Obłędne ogrody, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków 2020. Google Scholar
• 25. World Health Organization (WHO). Comprehensive Mental Health Action Plan 2013−2030. 2021. Available online: https: //www.who.int/publications/i/item/9789240031029 (accessed on 16 January 2022). Google Scholar
• 26. Viktorsson L, To ̈rnvall E, Falk M, Wåhlin I,Yngman-Uhlin P (2022) Young adults’ needs when seeking first-line healthcare: A grounded theory design. PLoS ONE 17(2): e0263963. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0263963. DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0263963 Google Scholar
• 27. Douglas CH, Douglas MR. Patient-friendly hospital environments: exploring the patients’ perspective. Health Expectations : an International Journal of Public Participation in Health Care and Health Policy. 2004 Mar;7(1):61−73. DOI: 10.1046/j.1369−6513.2003.00251.x. PMID: 14982500; PMCID: PMC5060211. DOI: https://doi.org/10.1046/j.1369-6513.2003.00251.x Google Scholar
• 28. Shepley M., Pasha S., Design for Mental and Behavioral Health, Routledge 2017. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315646916 Google Scholar