PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Wykorzystanie modelu numerycznego do obliczeń denudacji chemicznej zlewni Potoku Białego (Tatry Zachodnie)

Treść / Zawartość
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
Application of a numerical model for calculating chemical denudation rates in the Biały Stream drainage basin (West Tatra Mts.)
Języki publikacji
PL
Abstrakty
PL
Denudacja chemiczna jest rozumiana jako zespół procesów prowadzących do usunięcia z obszarów lądowych masy skalnej rozpuszczonej w wodzie. Znajomość przebiegu tych procesów jest niezbędna do rozpoznania cyklów geochemicznych zachodzących w danym obszarze. Denudacja jest również jednym z głównych czynników kształtujących powierzchnię Ziemi. W artykule przedstawiono zastosowanie nowej metodyki oceny ilościowej denudacji chemicznej, wykorzystującej równowagowy model geochemiczny. Model ten uwzględnia całokształt procesów zachodzących w warstwie wodonośnej, między innymi różną rozpuszczalność i gęstość poszczególnych minerałów oraz udział dwutlenku węgla w rozpuszczaniu węglanów.
EN
Chemical denudation is understood as a set of processes leading to the removal of rock mass from land areas in water solution. The knowledge of these processes is necessary to recognise the geochemical cycles operating within a given area. Denudation is also one of the major factors controlling the Earth surface. The paper presents the application of a new method of quantitative evaluation of chemical denudation using an equilibrium geochemical model. The model involves the whole of the processes that operate within the aquifer, among others different solubilities and densities of individual minerals and the contribution of carbon dioxide to carbonate solubility.
Rocznik
Strony
127--133
Opis fizyczny
Bibliogr. 39 poz., rys., tab.
Twórcy
  • Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa
  • Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, ul. Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa
Bibliografia
  • 1. ALLEN P.A., 2000 – Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
  • 2. APPELO C.A.J., POSTMA D., 199ł – Geochemistry groundwater and pollution. Rotterdam.
  • 3. BAC-MOSASZWILI M., 1998 – Budowa geologiczna jednostek reglowych Tatr Zachodnich. Stud. Geol. Pol., 3: 113–136.
  • 4. BAC-MOSASZWILI M., BURCHART J., GŁAZEK J. i in., 1979 – Mapa geologiczna Tatr Polskich w skali 1:30 000. Wyd. Geol., Warszawa.
  • 5. BĄK B., PIESTRZYŃSKI A., RADWANEK-BĄK B., 1994 – Dawne górnictwo kruszcowe i rud żelaza w Tatrach. Pr. Spec. PTM, 5: 54–57.
  • 6. BLANCKENBURG F., 2005 – The controll mechanisms of erosion and weathering at basin scale from cosmogenic nuclides in river sediment. Earth and Planetary Science Letters, 237: 462–479.
  • 7. BOLEWSKI A., MANECKI A., 1993 – Mineralogia szczegółowa. Wyd. PAE, Warszawa.
  • 8. CAMPBELL S.W., DIXON J.C., THORN C.E., DARMODY R.G., 2002 – Chemical denudation rates in Karkevagge Swedish Lapland. Geor. An., 84: 179–185.
  • 9. DIXON J.C., THORN C.E., 2005 – Chemical weathering and landscape development in mid-latiude alpine environments. Geomorphology, 67: 127–145.
  • 10. DOWGIAŁŁO J., KLECZKOWSKI A.S., MACIOSZCZYK T., RÓŻKOWSKI A. (red.), 2002 – Słownik hydrogeologiczny. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
  • 11. DUBLYANSKIY V.N., 1980 – Chemical denudation in the karst areas of the Ukrainian Carpathians, Crimea and Caucasus. Kras i Speleologia, 3: 34–44.
  • 12. GABET E.J., 2007 – A theoretical model coupling chemical weathering and physical erosion in landslide-dominated landscapes. Earth and Planetary Science Letters, 264: 259–265.
  • 13. GEBECZAW D.S., 1977 – K mietodike ocenki chmiczeskoj denudacii. Meroprijatija po povyszeniju ustojczyvosti zemlianogo polotna w karstowych rajonach. Wyd. BAM, Krasnojarsk.
  • 14. GUZIK K., GUZIK S., JACZYNOWSKA W., SOKOŁOWKI S., 1955 – Mapa geologiczna Tatr w skali 1:10 000, ark. Łysanki. Wyd. Geol., Warszawa.
  • 15. HABIC F., 1968 – Kraški svet med Idrijco in Vipavo. Wyd. SAZU, Ljubljana.
  • 16. KARLIKOWSKA J., RATAJCZAK T., WITCZAK S., 2003 – Modelowanie hydrogeochemiczne procesów kształtujących skład wód podziemnych strefy zasilania Subzbiornika Bogucice (GZWP 451). Zesz. Nauk. PŚl., 256: 119–124.
  • 17. KIRCHNER J.W., REIEBE C.S., FERRIER K.L., FINKEL R.C., 2006 – Cosmogenic nuclide methods for measuring long-term rates of physical erosion and chemical weathering. J. Geochem. Explor., 88: 296–299.
  • 18. KORCZYŃSKA-OSZACKA B., 1977 – Tlenki manganu powstałe jako produkty utlenienia tatrzańskich wapieni manganowych w Dolinie Chochołowskiej. Spr. z Pos. Kom. Nauk. PAN Oddz. w Krakowie za okres lipiec–grudzień 1976, 20, 2: 441–442.
  • 19. KORCZYŃSKA-OSZACKA B., 1979 – Minerał y węglanowe skał manganowych Doliny Chochołowskiej (Tatry). Pr. Min., 54: 67–77.
  • 20. MACIOSZCZYK A., DOBRZYŃSKI D., 2002 – Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany wód podziemnych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
  • 21. MACIOSZCZYK A., WITCZAK S., 1999 – Współczesne problemy hydrogeochemii. Biul. Państw. Inst. Geol., 388: 139–156.
  • 22. MAŁECKI J.J., 1995 – Role of the zone of aeration in the formation of groundwater chemical composition. Geol. Quart., 39, 3: 439–448.
  • 23. MAŁECKI J.J., SZOSTAKIEWICZ M., 2004 – Quantitative estimates of chemical denudation rates of the Suchy stream drainage basin (Podhale Basin) using numerical models.W: Hydrogeochemia 04, VIII: 61–65.Wyd. VSB-TU Ostrava.
  • 24. MAŁECKI J.J., SZOSTAKIEWICZ M., 2005 – Ocena denudacji chemicznej na przykładzie wybranej zlewni Karpat wewnętrznych. W: Współczesne problemy hydrogeologii, t. 12: 819–824. Wyd. UMK, Toruń.
  • 25. MAŁECKI J.J., SZOSTAKIEWICZ M., 2006 – The role of evapotranspiration in the formation of the chemical composition of shallow groundwater (the Polish Tatras). Acta Geol. Pol., 56, 4: 485–492.
  • 26. MATSUKURA Y., HIROSE T., 1999 – Five year measurements of rock tablet weathering on a forested hillslope in a humid temperate region. Eng. Geol., 55: 69–76.
  • 27. MICHALIK K., 1958 – Mapa geologiczna Tatr w skali 1:10 000, ark. Czerwone Wierchy. Wyd. Geol., Warszawa.
  • 28. MIHEVIC A., 1996 – Some preliminary results of micrometric measurements in Škocjanskie caves, Slovenia. Kras i Speleologia, UOEl., 8: 66–71.
  • 29. MOTTERSHED D., GORBUSHINA A., LUCAS G., WRAGH TJ., 2003 – The influence of marine salts, aspect and microbes in the weathering of sandstone in two historic structures. Build. Envir., 38: 1193–1204.
  • 30. PARKHURST D.L., APPELO C.A.J., 1999 – User’s guide to PHREEQC (version 2) – a computer program for speciation, batch-reaction, one-dimensional transport, and invers geochemical calculations. Water Resouces Investigations Report: 99–4259. Denver.
  • 31. PAWLIKOWSKI M., MAZUREK J., WIECZOREK J., 1997 – Badania mineralogiczno-petrograficzne skał zbiornikowych wód geotermalnych z otworu Biały Dunajec PAN-1. Gosp. Sur. Miner., 13, 2: 31–238.
  • 32. PAZDRO Z., KOZERSKI B., 1990 – Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol., Warszawa.
  • 33. POLAŃSKI A., 1988 – Podstawy geochemii. Wyd. Geol., Warszawa.
  • 34. PULINA M., 1999 – Kras. Formy i procesy. Wyd. UŚl., Katowice.
  • 35. RIEBE C.S., KIRCHNER J.W., FINKEL R.C., 2003 – Long-term rates of chemical weathering and physical erosion from cosmogenic nuclides and geochemical balance. Geochim. Cosmochim. Acta, 67: 4411–4427.
  • 36. STEPHENSON W.J., KIRK R.M., 1996 – Measuring erosion rates using the micro-erosion meter: 20 years of data from shore platforms, Kaikoura Peninsula, South Island,NewZealand. Marine Geol., 131: 209–218.
  • 37. SZOSTAKIEWICZ M., 2005 – Ocena denudacji chemicznej wybranych zlewni Karpat wewnętrznych. Bibl. Wydziału Geologii UW.
  • 38. TRUDGILL S.T., VILES H.A., INKPEN R. i in., 2001 – Twenty-year weathering remeasurements at St Paul’s Cathedral, London. Earth Surfaces Process and Landforms, 26: 1129–1142.
  • 39. TURNAU-MORAWSKA M., 1953 – Kajper tatrzański, jego petrografia i sedymentologia. Acta Geol. Pol., 3, 1: 33–102.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-9949ccc2-099e-4549-a351-35a60a31cef5
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.