Przemiany lokalnego środowiska zabudowy mieszkaniowej i publicznej związanej z rozwojem przemysłu w gorlickim Gliniku Mariampolskim. Szkic badawczy

• Autorzy: Wantuch-Matla Dorota

Identyfikatory

DOI

10.37705/PUA/2/2022/07

Warianty tytułu

EN

Transformation of the local environment of residential and public developments associated with industrial development in Glinik Mariampolski in the city of Gorlice – an outline research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia wstępną analizę przeobrażeń przestrzennych obszaru Glinika Mariampolskiego w mieście Gorlice w województwie małopolskim, związanych z rozwojem lokalnej rafinerii i fabryki na przestrzeni ostatniego 120-lecia. Jej celem było zbadanie wpływu, jaki miał kontekst poprzemysłowego dziedzictwa na rozbudowę tej części miasta i jej dzisiejszy obraz. Przeprowadzone badania wstępne stanowią przyczynek do dalszych, pogłębionych analiz związanych ze współczesnymi zmianami krajobrazu tego obszaru.

EN

The article presents a preliminary analysis of the spatial transformation of the Glinik Mariampolski area in the town of Gorlice in the Lesser Poland Voivodeship related to the development of the local refinery and factory that has occurred over the last 120 years. The aim of the analysis was to investigate the impact that the post-industrial heritage had on the development of this part of the town and its image today. The preliminary research is a contribution to further in-depth analyses of contemporary changes in the area’s landscape.

Słowa kluczowe

PL

Glinik; Glinik Mariampolski; dziedzictwo przemysłowe; osiedla pracownicze

EN

Glinik; Glinik Mariampolski; post-industrial heritage; housing environment; workers housing estates

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 2
• Strony: 112--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Wantuch-Matla Dorota

• Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

• https://orcid.org/0000-0002-9636-4946

Bibliografia

• 1. APP. (b.d.). Archiwum Państwowe w Przemyślu. Pobrane z: https://www.archiwa.gov.pl/ (dostęp: 30.09.2022).
• 2. Barut, J. (1991). Gorlice. Studium historyczno-urbanistyczne miasta. Brzozów: Wyd. Muzeum Regionalne PTTK w Brzozowie.
• 3. Barut, J., Motyka, B., Ślawski, T. (1962). Nad rzeką Ropą. Kraków: Wydawnictw Literackie.
• 4. Ćmiech, A. (2014). Dzieje Fabryki Maszyn „Glinik”. Wydanie pamiątkowe. Gorlice: Stowarzyszenie Inwestorów Finansowych GLINIK – Gorlice.
• 5. Dobrowolska, M. (1958). Badania nad geografią osiedli południowej Małopolski. RocznikNaukowo-Dydaktyczny, 8, 93–124.
• 6. Geoportal krajowy. (b.d.). Pobrane z: https://mapy.geoportal.gov.pl/imap/Imgp_2.html?gpmap=gp0 (dostęp: 15.09.2022).
• 7. Google Maps. (b.d.). Pobrano z: google.maps.pl (dostęp: 15.09.2022).
• 8. GPRG. (2017). Gminny Program Rewitalizacji dla Gminy Gorlice na lata 2017–2023. Pobrano z: http://www.rpo.malopolska.pl/download/program-regionalny/rewitalizacja/87_Gorlice_aktualizacja.pdf (dostęp: 28.09.2022).
• 9. GPRM. (2016–2017). Gminny Program Rewitalizacji Miasta Gorlice na lata 2016–2023. Pobrano z: http://www.rpo.malopolska.pl/download/program-regionalny/rewitalizacja/91_Gorlice_Miasto.pdf (dostęp: 28.09.2022).
• 10. Huebner, J. (2021). Znaczenie architektury dwudziestolecia międzywojennego w dziele edukacji narodu – na przykładzie budowy szkoły powszechnej w Gliniku Mariampolskim. W: M. Motak (red.), Architektura i urbanistyka. Studia nad architekturą i urbanistyką Polski międzywojennej (s. 9–37). Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.
• 11. Kaliński, J. (2021). Kryzys gospodarczy w latach 1979-1982 zwiastunem upadku PRL. Optimum. Economic Studies, 1(103), 3–23.
• 12. KMBNP. (2022). Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Pobrane z: https://nieustajacejpomocy.gorlice.pl/ (dostęp: 21.09.2022).
• 13. Kobylarczyk, K. (2014). Wielki wybuch 1914–1918. Kraków: MIK.
• 14. Kruczek, Z. (2019). Rola turystyki w zachowaniu dziedzictwa przemysłu naftowego w Polskich Karpatach, Turystyka kulturowa, 3, 33–52.
• 15. Kuśnierz, K. (1990). Gorlice. Zarys rozwoju przestrzennego miasta do czasów najnowszych. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.
• 16. Kuśnierz, K. (2020). Historia rozwoju przestrzennego Gorlic w średniowieczu w kontekście bieżącej ochrony konserwatorskiej – wybrane zagadnienia. Wiadomości Konserwatorskie, 64, 17–27.
• 17. Kuśnierz-Krupa, D. (2013). Jaśliska w średniowieczu na tle miast dawnego powiatu bieckiego. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.
• 18. Liana, A. (2011). Gorlice: wiek rozwoju. Gorlice: Wyd. Muzeum „Dwory Karwacjanów i Gładyszów”.
• 19. Markowicz, D. (2016). Program opieki nad zabytkami powiatu gorlickiego na lata 2017 – 2020. Pobrane z: http://edziennik.malopolska.uw.gov.pl/WDU_K/2017/590/akt.pdf (dostęp: 08.09.2022).
• 20. Nigbor-Chmura, A. (2020). Jest ośmiu oskarż onych w sprawie toksycznych odpadów na Rafinerii. Wywiezienie chemikaliów będzie kosztowało miasto 50 mln złotych! Pobrano z: https://gorlice.naszemiasto.pl/jest-osmiu-oskarzonych-w-sprawie-toksycznych-odpadow-na/ar/c1-7760135 (dostęp: 20.11.2022).
• 21. Old Maps Online. (b.d.). Pobrane z: https://www.oldmapsonline.org/map/nypl/1226375 (dostęp: 29.09.2022).
• 22. Płoszaj, A. (2019). Glinik Mariampolski. Wspomnienia i zdjęcia. Pobrane z: https://docplayer.pl/188340613-Antoni-ploszaj-glinik-mariampolski-wspomnienia-i-zdjecia.html (dostęp: 08.09.2022).
• 23. PSRM. (2021). Projekt Strategii Rozwoju Miasta Gorlice na lata 2021–2030. Pobrane z: https://www.gorlice.pl/files/files/Projekt%20Strategii%20Rozwoju%20Miasta%20Gorlice%20na%20lata%202021-2030.pdf (dostęp: 16.09.2022).
• 24. Ruszała, K. (2015). Wielka wojna w małym mieście. Gorlice w latach 1914–1918. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
• 25. SGR. (2021). Strategia Rozwoju Gminy Gorlice na lata 2021–2030. Pobrano z: https://bip.malopolska.pl (dostęp: 15.09.2022).
• 26. System Informacji Przestrzennej Miasto Gorlice. (b.d.). Pobrano z: https://sip.gison.pl/gorlicemiasto (dostęp: 30.09.2022).
• 27. Sznajderman, M. (2019). Pusty las. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Uwagi

1. Sekcja "Planowanie przestrzenne i regionalne"

2. Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).