Ocena możliwości zastosowania analizy kosztów i korzyści (CBA) do obliczania ekoefektywności kopalń węgla kamiennego w Polsce

Krawczyk, P.; Majer, M.; Krzemień, J.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Ocena możliwości zastosowania analizy kosztów i korzyści (CBA) do obliczania ekoefektywności kopalń węgla kamiennego w Polsce

Autorzy

Krawczyk P. , Majer M. , Krzemień J.

Identyfikatory

Warianty tytułu

The possibility of using cost-benefit analysis (CBA) for calculating eco-efficiency of coal mines in Poland

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule, na tle definicji ekoefektywności, zaproponowano metodykę zakładającą obliczanie ekoefektywności, jako funkcji wskaźników środowiskowych, uzyskanych techniką oceny cyklu życia (LCA) oraz wartości systemu produktu, który jest wyrażony efektywnością ekonomiczną, obejmującą aspekty kosztowe i społeczne, określoną z wykorzystaniem metody analizy kosztów i korzyści (CBA). Analiza CBA uwzględnia pełne koszty i korzyści dla społeczeństwa i ekosystemów, związane z określoną działalnością oraz obejmuje jej materialne, jak i niematerialne koszty i korzyści. Proponowana metodyka określania ekoefektywności kopalń węgla kamiennego w Polsce uwzględnia ich znaczenie gospodarcze i społeczne. Funkcjonowanie kopalni jest bowiem procesem złożonym, oddziałującym w sposób istotny na całe otoczenie, wymagającym zintegrowanego podejścia, obejmującego aspekty środowiskowe, ekonomiczne i społeczne.

Eco-efficiency was first defined by the World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) as a delivery of products and services at competitive prices that meet human needs and improve people’s quality of life, reducing environmental impact and consumption of resources throughout the life cycle. WBCSD also identified the basic objectives of eco-efficiency, in particular, achieving the growth of economic effectiveness of production and reducing its impact on the environment at the same time. The PN- EN ISO 14045:2012 norm includes a detailed definition of eco-efficiency. According to the standard, a rate of eco-efficiency is a measure of the environmental performance of the system relating to the value of the system product. The standard clarifies that environmental influences must be determined using The Life Cycle Assessment according to PN -EN ISO 14040:2009 and BS EN ISO 14044:2009. However, in terms of the definition of a standard product system, the norm gives us a freedom of choice concerning a unit or a method of calculation. The values of the system may involve various aspects such as functional, monetary, esthetic. Methodology proposed in the article assumes calculation of eco-efficiency as a function of environmental indicators obtained by the LCA technique and the value system of the product, which is expressed as cost effectiveness determined by using the method of cost-benefit analysis (cost - benefit analysis CBA). The CBA analysis takes into account the full costs and benefits to society and ecosystems related to the specific activities and covering its tangible and intangible costs and benefits. The authors of paper took up the eco-efficiency of selected coal mines in Poland. Operation of the mine is a complex process, affecting in a significant way on the whole environment, requiring an integrated environmental, economic and social approach.

Słowa kluczowe

ekoefektywność górnictwo rozwój zrównoważony koszt społeczny korzyść społeczna

eco-efficiency mining sustainable development social cost social benefit

Wydawca

Wyższy Urząd Górniczy

Czasopismo

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

Rocznik

2014

Tom

nr 6

Strony

28--35

Opis fizyczny

Bibliogr. 54 poz.

Twórcy

autor

Krawczyk P.

pkrawczyk@gig.eu

Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Majer M.

Główny Instytut Górnictwa, Katowice

autor

Krzemień J.

Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Bibliografia

1. Bajdur W., Idzikowski A., Henclik A., Kulczycka J.: Ekologiczna ocena cyklu życia (LCA) w pozyskiwaniu flokulantów zastosowanych w oczyszczaniu wód dołowych kopalni węgla kamiennego. Przegląd Górniczy 2011, nr 10, s. 41–46.
2. Burzyńska D., Fila J.: Finansowanie inwestycji ekologicznych w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2007.
3. Burchart-Korol D., Krawczyk P., Śliwińska A., Czaplicka-Kolarz K.: Ocena ekoefektywności systemu produkcyjnego technologii naziemnego zgazowania węgla. Przemysł Chemiczny 2013, nr 2.
4. Cała M. (red.): Mining Waste Management in the Baltic Sea Region. Min-Novation project. Wyd. AGH, Kraków 2013.
5. Charmondusit K., Keartpakpraek K.: Eco-efficiency Evaluation of the Petroleum and Petrochemical Group in the Map Ta Phut Industrial Estate, Thailand. Journal of Cleaner Production 2011, Vol. 19, 2-3, s. 241–252.
6. Czaplicka-Kolarz K. (red): Zastosowanie oceny cyklu życia (LCA) w ekobilansie kopalni. Wyd. GIG, Katowice 2002.
7. Czaplicka-Kolarz K.: Możliwości zastosowania ekologicznej oceny cyklu życia (LCA) w kopalni węgla kamiennego. Wiadomości Górnicze 2004, nr 4, s. 164-170.
8. Czaplicka-Kolarz K., Burchart-Korol D., Krawczyk P.: Metodyka analizy ekoefektywności. Journal of Ecology and Health 2010, nr 6.
9. Czaplicka-Kolarz K., Burchart-Korol D., Krawczyk P.: Wybrane determinanty ekoefektywności podziemnego i naziemnego zgazowania węgla, Przegląd Górniczy2013, nr 2, s.....
10. Czaplicka-Kolarz K., Ściążko M. (red.): Model ekologicznego i ekonomicznego prognozowania wydobycia i użytkowania czystego węgla – Ekoefektywność technologii czystego spalania węgla, Wyd. GIG, Katowice 2004.
11. Dzik R.: Zintegrowana ocena efektywności pozyskiwania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Rynek Energii 2005, nr 2.
12. Eco-efficiency of Electrical and Electronic Equipment (WEEE): end-of-life-options. Association of Plastics Manufacturers. Final report, 2011.
13. Famielec J.: Straty i korzyści ekologiczne w gospodarce narodowej. PWN, Warszawa–Kraków 1999.
14. Fiedor B. (red.): Podstawy ekonomii środowiska i zasobów naturalnych, Wyd. C.H. Beck. Warszawa 2002.
15. Florio M. i in.: Analiza kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych: Przewodnik (Fundusz Strukturalny – EFRR, Fundusz Spójności i ISPA), Jednostka ds. Ewaluacji, Dyrekcja Generalna – Polityka Regionalna, Komisja Europejska 2001.
16. Henzej H., Jędrzejczyk I., Lorek E.: Metodologia zintegrowanej oceny inwestycji ochronnych na przykładzie zbiornika wodnego Racibórz. [w:] Ekonomika inwestowania. Aspekty finansowe i ekologiczne. Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2000.
17. http://www.wbcsd.org (data dostępu: 12.03.2014).
18. Hukkinen J.: Eco-efficiency as abandonment of nature. Ecological Economics, no. 38, 2001.
19. Huppes G., Ishikawa M.: Eco-efficiency and Its Terminology. Journal of Industrial Ecology 2005, nr 4, 43.
20. Janik A.: Wielokryterialna metoda wyceny wartości terenów zdegradowanych. Zeszyty Nauk. Politechniki Śląskiej, Organizacja i Zarządzanie 2012, z. 62, s. 57–79.
21. Jeżewski P. (red.): Zarządzanie w sektorze publicznym – rozwój zrównoważony – metody wyceny. Wyd. SGH, Warszawa 2002.
22. Kaszowska O., Nowak K.: Społeczna ocena działalności górniczej w aspekcie jej wpływu na powierzchnie terenu – metodyka. Dokumentacja pracy statutowej, GIG, Katowice 2013 [niepublik.].
23. Kawala J. i in.: Realizacja projektów infrastrukturalnych w gminach wiejskich. Wyd. LEMTECH Konsulting Sp. z o.o., Kraków 2002.
24. Kharel G.P.: Charmondusit K.: Eco-efficiency evaluation of iron rod industry in Nepal. Journal of Cleaner Production 2008, no. 16, s. 1379–1387.
25. Kleiber M. (red.): Ekoefektywność technologii, Wyd. Nauk. Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego, Radom 2011.
26. Kodeks Wyceny Złóż Kopalin. Polskie Stowarzyszenie Wyceny Złóż Kopalin, Kraków 2008.
27. Korhoner P.J., Luptacik M.: Eco-efficiency analysis of power plants: An extension of data envelopment analysis. European Journal of Operational Research 2004, no. 154, s.....
28. Kulczycka J.: Ekoefektywność projektów inwestycyjnych z wykorzystaniem koncepcji cyklu życia produktu. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków 2011.
29. Kulczycka J., Koneczny K., Kowalski Z.: Cost-benefit analysis for the assessment of environmental aspects of mining industry. Gospodarka Surowcami Mineralnymi 2003, z. 4.
30. Kulczycka J., Uberman R., Cholewa M.: Analiza kosztów i korzyści zagospodarowania odpadów górnictwa węgla kamiennego. Proceedings of conf. at the University of Economics, Katowice 17–19 IX 2012.
31. Kulczycka J., Uberman R., Naworyta W.: Korzyści makro- i mikroekonomiczne z wykorzystaniem kopalin towarzyszących i odpadów wydobywczych w górnictwie węgla brunatnego, Zeszyty Nauk. IGSMiE PAN 2012, nr 83.
32. Ligus M.: Efektywność inwestycji w odnawialne źródła energii. Analiza kosztów i korzyści. Wyd. Fachowe CeDeWu, Warszawa 2010.
33. Martyka J., Nowak K., Tausz K.: Uciążliwości związane z bliskim sąsiedztwem kopalń w opinii społecznej. Człowiek i środowisko wobec procesu restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Katowice 2001, s. 63–74.
34. Piontek F. (red.): Straty spowodowane degradacją powierzchni ziemi w województwie katowickim. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989.
35. PN-EN ISO 14040:2009: Zarządzanie środowiskowe. Ocena cyklu życia. Zasady i struktura.
36. PN-EN ISO 14044:2009: Zarządzanie środowiskowe. Ocena cyklu życia. Wymagania i wytyczne.
37. PN-EN ISO 14045:2012: Zarządzanie środowiskowe. Ocena ekoefektywności systemów wyrobów. Zasady, wymagania i wytyczne.
38. Przewodnik do analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych. Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, 2008.
39. Sablik J., Czaplicka K., Bojarska-Kraus M., Aleksa H.: Ocena wpływu wzbogacania węgla na obciążenie środowiska naturalnego metodą analizy cyklu życia. Journal of the Polish Mineral Engineering Society 2005, s. 19–33.
40. Salmi O.: Eco-efficiency and industrial symbiosis e a counterfactual analysis of a mining community. Journal of Cleaner Production 2007, no 15 s. 1696–1705.
41. Serrano J. G. E.: Indicator system implementation for the mining industry. Environmental Assessment Service, Chile 2008.
42. Sierpińska M., Jachna T.: Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000.
43. Sobczyk W.: Badania opinii respondentów na temat uciążliwości środowiskowej górnictwa węgla kamiennego. Górnictwo i Geoinżynieria 2007, z. 3/1, s. 497–506.
44. Szyszko J. (red.), Rylke J., Jeżowski P.: Ocena i wycena zasobów przyrodniczych, Wyd. SGGW, Warszawa 2002.
45. Śleszyński J.: Ekonomiczne problemy ochrony środowiska, Agencja Wydawnicza ARIES, Warszawa 2000.
46. Środowiskowe i społeczne uwarunkowania eksploatacji złoża węgla brunatnego Legnica. Raport końcowy. Poltegor – Instytut Górnictwa Odkrywkowego, Wrocław 2008 [niepublik.].
47. The BASF Ekoefficiency Analisys. www.basf.de
48. Uberman R.: Wycena wartości złóż kopalin. Wybrane metody wyceny. Prace Nauk. Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej 2009, nr 35.
49. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981, z późn. zm.).
50. Van Caneghem J., Block C., Cramm P., Mortier R., Vandecasteele C.: Improving eco-efficiency in the steel industry: The Arcelor Mittal Gent case. Journal of Cleaner Production 2010, no. 18 s. 807–814.
51. Wang Y., Liu J., Hansson L., Zhang K., Wang R.: Implementing stricter environmental regulation to enhance eco-efficiency and sustainability: a case study of Shandong Province’s pulp and paper industry, China. Journal of Cleaner Production 2011, no. 19, 2011, s. 303–310.
52. Weaver A., Jansen L., Grootveld G. van, Spiegel E. van, Vergragt P.: Sustainable technology development. Greenleaf Publishing. Sheffield 2000.
53. Zhao W., Huppes G., Voet E.: Eco-efficiency for greenhouse gas emissions mitigation of municipal solid waste management: A case study of Tianjin, China. Waste Management 31, 2011, s. 1407–1415.
54. Żylicz T.: Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. PWE, Warszawa 2004.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-990c8b56-8ffd-48f2-8a1c-49611ce8d462