Ocena estetyki przestrzeni z wykorzystaniem wskaźników jakościowych

• Autorzy: Cuprjak Marika , Pluto-Kossakowska Joanna

Warianty tytułu

EN

Aesthetics space assessment with the use of qualitative indicators

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było zaproponowanie i przetestowanie metodyki do oceny estetyki przestrzeni z wykorzystaniem jednostkowych pól odniesienia i porównanie ze wskaźnikami odniesionymi do granic administracyjnych gmin. Wykorzystywane w takiej analizie wskaźniki odnoszą się do atrybutów krajobrazu, które umożliwiają ocenę jego struktury i elementów składowych. W artykule zaproponowano metodykę obliczenia wskaźników na podstawie dostępnych zbiorów danych przestrzennych. Przetestowano ją na wybranych obszarach badawczych tj. powiatu piaseczyńskiego oraz miasta Olsztyn. Do analiz wybrano zestaw dwudziestu pięciu wskaźników, które posłużyły do oceny estetyki krajobrazu. Dla każdego ze wskaźników zaadaptowano lub przygotowano formułę matematyczną, która pozwala na wyznaczenie jego wartości w odniesieniu do pól podstawowych. Zaproponowano trzy profile obserwatorów oceniających krajobraz, z których każdy pokazuje spojrzenie z odmiennej perspektywy: mieszkaniec, ekspert i obserwator neutralny. Przeprowadzone analizy pozwoliły na przedstawienie w postaci map rozkładu przestrzennego atrakcyjności wizualnej krajobrazu na badanych obszarach. Zaprezentowana metodyka pokazuje wskaźnikowe podejście do analizy estetyki krajobrazu z możliwością dostosowania istotności poszczególnych kryteriów i budowania sprofilowanych podejść.

EN

The aim of the research was to propose and test a methodology for evaluating spatial aesthetics using reference fields and comparing with indicators related to the administrative borders of municipalities. The indicators used in such an analysis refer to attributes of the landscape that enable the assessment of its structure and components. This paper proposes a methodology for calculating indicators on the basis of available spatial datasets. It was tested on selected research areas, i.e. the piaseczyński poviat and Olsztyn city. A set of twenty-five indicators was selected for the analyses and used to assess landscape aesthetics. For each indicator, a mathematical formula was adapted or prepared to determine its value in relation to the basic fields. Three profiles of observers assessing the landscape were proposed, each showing a view from a different perspective: resident, expert and neutral observer. The analyses carried out allowed the spatial distribution of landscape visual attractiveness in the study areas to be presented in the form of maps. The methodology shows an indicator approach to the analysis of landscape aesthetics with the possibility of adjusting the relevance of individual criteria and building profiled approaches.

Słowa kluczowe

PL

atrakcyjność przestrzeni; dane przestrzenne; analiza wielokryterialna

EN

spatial attractiveness; spatial data; MCE; multicriteria evaluation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 20, z. 2(97)
• Strony: 43--50
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Cuprjak Marika

• Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0002-5759-9208

autor

Pluto-Kossakowska Joanna

• Politechnika Warszawska

• https://orcid.org/0000-0002-6533-1332

Bibliografia

• Blachowski J., Masłowska K., 2015: Wielokryterialna ocena dostępności niezagospodarowania złóż surowców skalnych metodami AHP i WLC na przykładzie powiatu kłodzkiego. Górnictwo Odkrywkowe, Vol. 1, pp. 61-70, ISSN 0043-2075.
• Chmielewski T. J., Śleszyński P., Chmielewski Sz., Kułak A., 2018: Ekologiczne i fizjonomiczne koszty bezładu przestrzennego. Warszawa, IGiPZ PAN, ISBN 978–83–61590–94–1.
• De la Fuente de Val G., Atauri J.A., De Lucio J.V., 2006: Relationship between landscape visual attributes and spatial pattern indices: A test study in Mediterranean-climate landscapes. Landscape and Urban Planning, Vol. 77, pp. 393-407 ISSN 0169-2046.
• Europejska Konwencja Krajobrazowa (EKK), Florencja 20.10.2000, Dz.U. 2006 nr 14 poz. 98.
• Górczyńska M., 2013: Wskaźniki zagospodarowania i ładu przestrzennego w miastach i na obszarach silnie zurbanizowanych, Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Vol. 252, pp. 87-109, ISSN 0079-3493.
• Greene R., Devillers R., Luther j. E., Eddy B. G., 2011: GIS‐Based Multiple‐Criteria Decision Analysis, Geography Compass. Vol. 5, pp. 412 - 432, ISSN 1749-8198.
• Kistowski M., 2007: Metoda delimitacji i oceny wartości wizualno-estetycznej jednostek krajobrazowych i jej zastosowanie dla obszaru województwa pomorskiego. W: K. Ostaszewska, i in. (red.), Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 677–695, ISBN 978-83-89502-42-1.
• Kowalczyk, K. A., 2021: Wskaźnikowa ocena wartości estetycznej krajobrazu miejskiego na przykładzie centrum Wieliczki. Space – Society – Economy. Vol. 32, pp. 7–37., ISSN 2451-3547.
• Malczewski J., Jaroszewicz J., 2018: Podstawy analiz wielokryterialnych w systemach informacji geograficznej, Warszawa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. ISBN 978978-83-7814-762-6.
• Nijhuis S., Reitsma M., 2011: Landscape policy and visual landscape assessment. The Province of Noord-Holland as a case study. Research in Urbanism Series, Vol. 2, pp. 229-259, ISSN 1875-0192.
• Saaty R. W., 1987: The analytic hierarchy process—what it is and how it is used. Mathematical Modelling. Vol. 9, pp. 161-176, 0270-0255.
• Solon J. i in., 2013: Identyfikacja i ocena krajobrazów – metodyka oraz główne założenia. Raport etapowy 01. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. http://ochronaprzyrody.gdos.gov.pl/files/artykuly/26305/I_Zalozenia_do_metodyki_identyfikacji_krajobrazow_Jerzy_Solon.pdf (dostęp: 3.08.2022).
• Śleszyński P., 2013: Propozycja kompleksowej koncepcji wskaźników zagospodarowania i ładu przestrzennego. Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Vol. 252, pp. 176-231, ISSN 0079-3493.
• Śleszyński P., 2021: Multi-Item Assessment of Physiognomic Diversity of Geocomplexes as a Comprehensive Method of Visual-Aesthetic Landscape Assessment, Geographies. Vol. 1, pp. 22-46, ISSN 2673-7086.
• Tveit M. S., Sang A. O., 2014: Landscape assessment in metropolitan areas – developing a visual indicator based approach. SPOOL. Vol. 1, pp., 301–316, ISSN 2215-0897.
• Zhang N, Zheng X and Wang X, 2022: Assessment of Aesthetic Quality of Urban Landscapes by Integrating Objective and Subjective Factors: A Case Study for Riparian Landscapes. Frontiers in Ecology and Evolution. ISSN 2296-701.