Tendencje w funkcjonowaniu granicznych przepraw mostowych Królestwa Polskiego od strony cesarstwa rosyjskiego w pierwszej połowie XIX wieku

• Autorzy: Rutkowski M.

Warianty tytułu

EN

Trends in the functioning of the border bridges of the Kingdom of Polish from Russian Empire in the nineteenth first half century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia problematykę przepraw mostowych łączących Królestwo Polskie z Cesarstwem Rosyjskim do połowy XIX wieku w trzech głównych punktach: w Aleksocie, w Terespolu oraz Żółtkach. Analizie poddano odmienne uwarunkowania funkcjonowania tych przepraw mostowych, w tym o charakterze chronologicznym, oraz zwrócono uwagę na prawidłowość w ich zarządzie. Powtarzającym się zjawiskiem okazywało się bowiem sukcesywne dążenie władz rosyjskich, szczególnie od okresu Wiosny Ludów, do przejęcia mostów granicznych z rąk polskich i podporządkowania ich imperialnej władzy wojskowej bądź cywilnej.

EN

This article deals with the issues of borde bridges connecting till the mid of 19th century Kingdom of Poland and tzarist Russian Empire in three main points: Aleksota, Terespol and Źółtki towns. The different aspects of functioning of these bridges were analyzed, including a chronological view of the phenomenon; as well one drew attention to visible and clear tendency in their management. A repeated idea tended to occcur as - especially since the period of “Spring of Nations” - one could observe among Russian authorities kind of steady desire to take full controll over Polish- Russian border bridges from Polish hands and make them subject to the imperial rule of military or civilian origin only.

Słowa kluczowe

PL

Królestwo Polskie; wiek XIX

EN

border bridges; 19th century; Kingdom of Poland

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska
• Rocznik: 2014
• Tom: z. 85
• Strony: 95--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz.

Twórcy

autor

Rutkowski M.

• Faculty of Management, Technical University of Białystok, Białystok, Poland

Bibliografia

• 1. AGAD w Warszawie, Rada Administracyjna Królestwa Polskiego, 23/444-446.
• 2. Atlas planov krepostej rossijskoj imperatorskoj armii (primerno 1830-1840 gg), Zapadnyj okrug, Brest Litovsk – fragment.
• 3. Decyzja zezwalająca na przejście pod zarząd Inżynierii Wojskowej mostu znajdującego się pomiędzy Brześciem Litewskim a Terespolem i na utrzymanie tegoż mostu w połowie kosztem funduszów tejże Inżynierii, a w drugiej połowie kosztem Skarbu Królestwa, feldmarszałek Paskiewicz do Zarządzającego Komunikacjami w Królestwie Polskim generała-majora Teniszewa, 19 stycznia 1847 roku, nr 171.
• 4. Decyzja zezwalająca na przejście pod zawiadywanie Inżynierii Wojskowej tymczasowej przeprawy czyli mostu na statkach na odnodze rzeki Bugu pomiędzy Brześciem Litewskim a Terespolem, Dyrektor Główny prezydujący w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych, tajny radca Storożenko, 11/23 lutego 1847 roku, nr 1 488.
• 5. Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 24, s. 255-259; postanowienia Rady Administracyjnej z dnia 19/31 grudnia 1839 roku.
• 6. Dziennik Urzędowy Guberni Augustowskiej, dodatek 3. do nr. 20 z 7/19 maja 1838 roku, s. 313. Rząd Gubernialny Augustowski, Wydział Administracyjny, pismo z dnia 7/19 maja 1838 roku, nr 24 233/5 691.
• 7. Dziennik Urzędowy Guberni Augustowskiej, 24 grudnia 1838/5 stycznia 1839 roku, s. 2, Rząd Gubernialny Augustowski, Wydział Administracyjny, pismo p.o. gubernatora cywilnego, radcy stanu M. Witanowskiego z 9/21 grudnia 1838 roku, nr 63 165/15 854.
• 8. Dziennik Urzędowy Województwa Augustowskiego, nr 40 z 4 października 1828 roku, s. 53. Komisja Województwa Augustowskiego, Wydział Administracyjny, pismo z 26 września 1828 roku, nr 6 281/1 311.
• 9. Dziennik Urzędowy Województwa Augustowskiego, dodatek do nr. 23 z 25 maja/ 6 czerwca 1835 roku, s. 309. Komisja Województwa Augustowskiego, Wydział Administracyjny, pismo z 11/27 maja 1835 roku, nr 4 255/745.
• 10. Dziennik Urzędowy Województwa Augustowskiego, nr 24 z 30 maja/11 czerwca 1836 roku, s. 348. Komisja Województwa Augustowskiego, Wydział Administracyjny, pismo z 16/28 maja 1836 roku, nr 3 393/2 388.
• 11. Główny Zarząd Komunikacji i Gmachów Publicznych, pismo do prezydującego w radzie Administracyjnej Królestwa Polskiego, pismo podpisane przez Towarzysza Główno-Zarządzającego Komunkacjami i Gmachami Publicznymi, generała-lejtnanta Grosfelda, 21 sierpnia 1852 roku, nr 6 732.
• 12. Kratkij istoriceskij ocerk razvitia i deiatelnosti Vedomstwa Putej Soobscenia za sto let ego suscestvovania (1798 –1898 gg), SanktPetersburg 1898, s. 81.
• 13. Malerialy dla geografii i statistiki Rossii sobrannyie oficerami generalnago sztaba, Grodnensjkaja gubernia. Sostavil czlen Imperatorskogo Russkogo Geograficzeskogo Obszczestva Generalnogo Sztaba podpolkovnik P. Borkovskij, v tipografii departamenta generalnovo sztaba, Sankt Peterburg 1863, czast piervaja, s. 210.
• 14. Odezwa objawiająca rozkaz najwyższy utrzymania mostu pod Kownem wspólnym kosztem Cesarstwa i Królestwa, Głównozarządzający Komunikacjami i Gmachami Publicznymi w Cesarstwie, hr. Klejmichel, 29 kwietnia 1847 roku, nr 6 872.
• 15. Raport wskazujący zasadniczy przepis co do wybudowania i utrzymywania wspólnym kosztem Cesarstwa i Królestwa mostu pod m. Kownem na rzece Niemnie, Zarząd XIII Oddziału Komunikacji, pismo podpisane przez generała-majora Teniszewa, 18/30 czerwca 1847 roku, nr 4 816.
• 16. Raport wskazujący zasadniczy przepis co do wybudowania i utrzymywania wspólnym kosztem Cesarstwa i Królestwa mostu pod m. Kownem na rzece Niemnie, Zarząd XIII Oddziału Komunikacji, pismo podpisane przez generała-majora Teniszewa, 18/30 czerwca 1847 roku, nr 4 816.
• 17. RGIA w St Petersburgu, F. 1487 Оp. 51. d. 139; Priekt cgunnogo mosta cerez r. Bug w gorod Brest-Litovsk, 1827-1837 r., s. 1.
• 18. RGIA w St Petersburgu, F. 1487 Оp. 51. d. 140; Proiekt novogo derewjannnogo pogennogo mosta crez r. Bug u kreposti Brest-Litowska, 1837 r., s. 1.
• 19. RGIA w Petersburgu, F. 1487 Оp. 32, d. 33 , Ploszin na reke Narvie w c. Zeltkach, profil, 1835.
• 20. Rozporządzenie co do wypłacania ze Skarbu Królestwa połowy kosztu utrzymania mostu pod Złotorią, Dyrektor Główny prezydujący w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych tajny radca Muchanow, 1/13 października 1858 roku, nr 5 935.
• 21. Tygodnik petersburski. Gazeta urzędowa Królestwa Polskiego, nr 74 z 28 września/10 października 1843 roku, s. 1.
• 22. http://www.lithuanianmaps.com/images/1840_Vue_de_Kovno_alexandre.jpg, 24 VII 2014.
• 23. http://www.lithuanianmaps.com/TownViewsK-M.html, 25 VII 2014.
• 24. http://prochowniaterespol1.blogspot.com/2013_09_01_archive.html, 25 VII 2014.
• 25. http://www.zrodlo.krakow.pl/rocznik-2012/numer-53-2012/rewolucja-moralna/ 25 VII 2014.